Het jaar van de waarheid

2019 WORDT HET JAAR van de waarheid voor de Amerikaanse president Donald Trump. Het onderzoek van speciaal aanklager Robert Mueller moet aflopen met een knal of een sisser. Mueller zit de persoonlijke en familiale kring van de president op de hielen. Hoe dichterbij hij kan komen, hoe luider de knal.

Als het luid genoeg knalt, is de nucleaire optie van een afzettingsprocedure denkbaar. De nieuwe meerderheid in het Amerikaanse Congres dorst naar revanche. Maar de Democraten weten ook dat ze niet lichtzinnig een grondwettelijk juridisch proces kunnen politiseren. Hun nucleaire wapen kan ook in hun gezicht afgaan en Trump als slachtoffer van het systeem naar een volgende presidentsverkiezing katapulteren.

2019 WORDT OOK het jaar van de waarheid voor de politieke agenda van president Trump in deze ambtsperiode. Te beginnen met de muur, de afrastering of eender welk migratieobstakel tegenover Mexico. Daarvoor zal de president de ‘kunst van de deal’ in Washington moeten leren. Hij zal niet op sympathie kunnen rekenen bij de oppositie, die zelfs de legitimiteit van zijn presidentschap betwist. Kan de grootste polarisator aller presidenten constructief compromissen maken met het moeras dat hij wou dempen?

2019 wordt tevens het jaar van de waarheid voor de toekomst van de globalisering. Trump heeft de geschiedenis aan zijn kant wanneer hij, als eerste Amerikaanse president, de opkomst van het staatskapitalistische China als een strategische bedreiging behandelt. Hij heeft de moed gehad China tot dialoog te forceren met het botte wapen van handelstarieven. Zonder zijn roekeloze bombarie waren we niet zover.

MAAR WAT NU? De komende weken lopen rechtstreekse onderhandelingen tussen China en de Verenigde Staten. Die zijn een methode om Trump een deal te gunnen die vooral zijn ego dient. China is economisch kwetsbaar. Als de Chinezen het slim spelen, paaien ze Trump met beloftes voor Amerikaanse export en investeringen. Dan kan Trump victorie kraaien en met trofeeën naar de Amerikaanse kiezer gaan. Maar net zoals met Noord-Korea, komt er dan een cosmetische doorbraak die de grond van het probleem onaangeroerd laat.

China beconcurreert landen en bedrijven met een economisch model van grootschalige staatssteun en concurrentievervalsing. De echte inzet is of we China dat model kunnen doen afzweren. Dat is geen bilaterale discussie tussen Amerika en China, maar een mondiale uitdaging. Dat is geen discussie over handelstarieven, maar over markten, regels, data, contracten, eigendom en procedures. Dat vergt een lang gevecht en een grote mobilisatie, overzien door internationale instellingen: precies datgene waarvan president Trump gruwt.

2019 WORDT OOK het jaar van de waarheid voor de politieke toekomst van de Verenigde Staten. Hoelang zal het fenomeen-Trump de Amerikaanse politieke cultuur domineren? Wordt de stijl van Trump het nieuwe normaal of blijft hij een aberratie? De volgende presidentsverkiezingen zijn voor 2020. Dat betekent dat de Democratische uitdagers van Trump zich in 2019 zullen roeren.

Intussen is de spits afgebeten door Elizabeth Warren, terwijl ook Bernie Sanders zijn opwachting maakt. Beide senatoren fulmineren tegen een Amerika waarin de middenklasse massaal sneuvelt en de armen hulpeloos creperen. Hun onheilsretoriek en doembeelden komen recht uit de presidentscampagne van Donald Trump. Als het zo doorgaat, dreigt de Republikeinse Donald Trump dus een Democratische Donald Trump te scheppen. Dan verzandt Amerika in een populistische polarisatie tussen demagogisch rechts en radicaal links.

PER SALDO IS 2019 daarmee het jaar van de waarheid voor Europa, tot nader order toch de grootste economische eenheidsmarkt op de planeet. Ofwel nemen we leiderschap in de globalisering, ofwel laten we ons rollen door de Chinezen en verwaarlozen door de Amerikanen. In een wereld waarin Trump en China domineren, heeft de Europese Unie als model geen toekomst. Niets doen, is zelfmoord plegen.