Het gevaar van het bezwaar

Wie niet tevreden is met de aanslag in de inkomstenbelasting, kan bezwaar indienen. Het bezwaar moet gemotiveerd zijn. Gewoon zeggen dat je niet van belastingen houdt, is onvoldoende. Het bezwaar moet op objectieve redenen gesteund zijn: bijvoorbeeld dat bij het vestigen van de aanslag geen rekening gehouden is met een aftrekpost of een belastingvermindering.

Het indienen van een bezwaarschrift is geen risicoloze onderneming. Zo bestaat er in de fase van het bezwaar geen fiscaal bankgeheim. Tijdens de taxatieprocedure mag de belastingcontroleur zich niet zomaar tot de bank wenden om inlichtingen in te winnen met het oog op het belasten van cliënten van de bank. Maar zodra de aanslag gevestigd is, en de belastingplichtige bezwaar indient, valt die rem weg. De ambtenaar die het bezwaarschrift onderzoekt, kan aan de bank alle inlichtingen vragen “die nuttig kunnen zijn”. Waar een belastingplichtige zich tijdens de fase van het vestigen van de aanslag nog relatief veilig kan voelen achter de muur van het fiscale bankgeheim, valt die beveiliging dus weg zodra hij bezwaar indient. Met dien verstande dat de belastingplichtige zijn bankier wel kan verbieden inlichtingen te verstrekken waarvan hij vindt dat ze geen verband houden met zijn bezwaarschrift.

Het is bovendien een illusie te denken dat de belastingadministratie de informatie die zij tijdens het onderzoek van het bezwaarschrift verzamelt, alleen maar zou mogen gebruiken voor het afhandelen van het bezwaarschrift.

De oudere generatie zal zich herinneren dat de belastingadministratie tot ongeveer 35 jaar geleden de handen volledig vrij had. De informatie die zij tijdens het onderzoek van het bezwaarschrift verzamelde, mocht niet alleen gebruikt worden voor het nemen van een beslissing over het bezwaar. Zij mocht die informatie ook vrij gebruiken om, zo nodig, een supplementaire aanslag te vestigen. Stel dat de belastingplichtige in zijn bezwaarschrift klaagt over het verwerpen van bepaalde beroepsuitgaven. En stel dat het onderzoek uitwijst, dat de belastingplichtige gelijk heeft, maar dat bijvoorbeeld bepaalde andere beroepskosten ten onrechte in aftrek zijn gebracht, of dat bepaalde inkomsten verborgen gehouden zijn voor de fiscus. Naar aanleiding van zijn beslissing over het bezwaarschrift kon de directeur alsnog een bijkomende aanslag vestigen.

Dat systeem is 35 jaar geleden afgeschaft. Sindsdien staat in het wetboek uitdrukkelijk te lezen dat de ambtenaar die over het bezwaarschrift uitspraak doet, in zijn beslissing geen aanvullende aanslag mag vestigen, en dat hij ook geen compensatie mag doorvoeren tussen een rechtmatig bevonden ontheffing, en een supplementaire belasting.

Maar die bescherming is heel precair. Sinds jaar en dag gaat de belastingadministratie ervan uit, dat deze beperking restrictief moet worden geïnterpreteerd. Het wettelijk voorschrift belet haar weliswaar in de directeursbeslissing over het bezwaarschrift een aanvullende aanslag te vestigen, of een compensatie door te voeren. Maar in haar visie belet niets haar de informatie die tijdens de bezwaarprocedure verzameld is, door te geven aan de taxatiediensten die dan alsnog op eigen houtje een aanvullende aanslag kunnen vestigen.

Het Hof van Cassatie heeft deze zienswijze onlangs bevestigd. Weliswaar ging het over een geval waarin de ambtenaar die het bezwaarschrift onderzocht had, informatie had doorgegeven over een ‘ander’ aanslagjaar. Maar gevreesd mag worden, dat het Hof van Cassatie niet milder zal zijn als het erop aankomt te beoordelen of ook informatie doorgegeven mag worden die op ‘hetzelfde’ aanslagjaar betrekking heeft.

Het gevaar van een ‘bezwaar’ is dus niet denkbeeldig. Wie enerzijds opmerkingen heeft over de gevestigde aanslag, maar anderzijds weet dat hij fiscaal niet helemaal zuiver op de graat is, denkt dus best twee keer na. Bij een eventueel bezwaar kan hij in sommige gevallen meer verliezen dan winnen. Te meer daar de controletermijnen in geval van bezwaar met (doorgaans) nog eens zes maanden worden verlengd.

JAN VAN DYCK

Bij bezwaar kan de ingewonnen informatie doorgegeven worden aan de taxatiediensten.