Het geheim van de magische kubussen

Stel je een maagdelijke kubus van 5 centimeter voor die je naar eigen inzicht mag aankleden. Na afloop moet het werkstuk iets over jezelf en je leefwereld prijsgeven. Met die opdracht werden 100 Belgen uit de economische, financiële, culturele en academische wereld benaderd. Het resultaat: een encyclopedie van beelden.

De ruimte geurt naar karton. Niet moeilijk, want vloer, wanden en meubilair zijn ingepakt in de bruine materie. Je stapt als het ware een kartonnen kubus binnen, wat een perfecte én dubbelzinnige metafoor blijkt. Want enerzijds stap je binnen in de geesteswereld van tal van individuen uit de economische, financiële, culturele en academische wereld. Terwijl men anderzijds aan die mensen net vroeg om even uit hun leefwereld te stappen.

Die ‘men’, dat zijn het marktonderzoeksbureau &Compagnie en kunstenaar Jean-Marie Bytebier van het workshopatelier Partcours. Beiden sloegen de handen in elkaar voor dit unieke project, waarbij in totaal 100 Belgen werden betrokken.

Neen, u hoeft niet op zoek te gaan naar deze atypische tentoonstelling. De verborgen dromen, visies en creatieve vertelsels van de 100 proefpersonen zijn weer netjes opgeborgen. In hun doosje, zo je wil. “Het is nooit de bedoeling geweest om dit project commercieel te exploiteren,” zegt Ingrid Moons van & Compagnie. Samen met Jean-Marie Bytebier waakte ze secuur over de integriteit van het project. Een fotoboek met de werkjes behoort wél tot de mogelijkheden, al is er daarvoor momenteel nog geen eenduidig concept.

Wat in ieder geval opvalt bij het project is de hoogstaande kwaliteit van de uiteindelijke kubusjes. Soms getuigen ze van een ontroerende of schattige eenvoud, terwijl andere heel ingewikkelde constructies zijn, compleet met technische snufjes of verborgen speeltjes. Voorts valt het enthousiasme op van de geselecteerde kandidaten om mee te werken aan die toch bevreemdende opdracht. “Niemand weigerde, al heeft niet iedereen de afgesproken deadline gehaald,” lacht Jean-Marie Bytebier.

1. Luc Osselaer (Arinso International): de beurs-kubus

Tja, hoe begin je daar nu eigenlijk aan? “In het begin was ik wat hulpeloos,” bekent Luc Osselaer van Arinso International. “Ik ben eerder gewend om met woorden te werken, niet zozeer met beelden.”

Toch toog de director communications & investor relations van de internationale HR-dienstenleverancier aan het werk met schaar, papier en lijm. Zijn kubus werd met diverse cijfergrafieken aangekleed. “In de hectische wereld van een beursgenoteerd bedrijf als het onze vertaalt alles zich vroeg of laat in grafieken. Stijgende liefst, maar dalende horen er evengoed bij. Mijn kubus kreeg dus een optimistische zijde en een depressieve kant. Synoniem met buy & sell.”

En zie: met wat verbeelding kan je Osselaers kubus beschouwen als een teerling op het speelveld van de beurskoersen. Daarmee bleef de Arinso-directeur netjes binnen de geformuleerde opdracht: vertel iets over je leefwereld. Het is intrigerend om zien hoe de proefpersonen in dit kubistische experiment omgaan met dat gegeven. Terwijl de ene een aanklacht formuleert tegen de kubusvorm – “te beperkend” – gaat een ander de kubus net op een troon zetten als de “volmaakte vorm”.

2. Marleen Vaesen (Douwe Egberts): de koffie-kubus

Marleen Vaesen, de topvrouw van Douwe Egberts, bleef binnen haar onmiddellijke werkomgeving en gaf haar kubusje een schattig oortje mee. Het kleinood werd… een koffiekopje.

“De bedoeling was om weer te geven waar ik dagelijks mee bezig ben. Welnu, ik concentreer me voornamelijk op de strategie van het bedrijf en de marketing van het merk Douwe Egberts.” Vaesen verfde haar kubuskopje rood. “Dat is niet alleen onze bedrijfskleur, maar eveneens de kleur van de passie. En ik geloof oprecht dat ik me met passie aan mijn taken kwijt.”

Een heel rationele lijn op een van de zijden van de kubus moet de logica uitbeelden die eveneens bij Vaesens job komt kijken. De bottomline it’s my business siert een andere zijde – en onderstreept opnieuw de logica. “Uiteindelijk ontstaat een balans tussen logica en creativiteit, een balans die je ook in je dagelijkse leven moet bewaren,” geeft de vrouwelijke manager mee.

Binnenin de kubus zitten ook ruwe en gebrande koffieboontjes: ze geven het productieproces weer. Bovendien steekt er ook een piramide in, en die stelt het personeel voor. “Een beslissing van de top moet door een brede basis worden gedragen. En de poppetjes stellen mijn gezin voor, die dan weer refereren aan de balans tussen familie en werk.”

Onderwijl bekent Marleen Vaesen dat ze zelf niet zo creatief is, maar dat ze samen met haar echtgenoot een zondag opofferde om deze opdracht tot een goed einde te brengen. “Een intrigerende ervaring eigenlijk,” zegt de topvrouw, die er heel eerlijk aan toevoegt dat ze eerst een kladkubusje maakte voor ze aan het ‘echte werk’ toog.

3. Peter Quaghebeur (VMMa): de tv-kubus

Een aardig kubusje maakte ook Peter Quaghebeur ( VMMa) . Toen het experiment plaatsvond, was Quaghebeur nog commercieel directeur van het mediabedrijf uit Vilvoorde. Intussen volgde hij Eric Claeys op als VMMa-topman. Quaghebeur toverde zijn kubus niet toevallig om tot… een televisietoestel, “als spiegel op de maatschappij”.

4. Walter Couvreur (Klara): de bol-kubus

Walter Couvreur van Klara maakte er een potje van, letterlijk. Hij liet de kubus in een vloeistof weken, zodat hij een papje verkreeg. Uiteindelijk draaide hij wat er nog van de kubus overbleef in een bol, die hij vervolgens blauw kleurde (blauw is de kleur van de klassieke radiozender).

“Met dezelfde inhoud heb ik een compleet nieuwe vorm bedacht,” zegt de netmanager van het vroegere Radio 3. “Precies zoals ik in dit huis heb gedaan.”

5. Paul Zeguers (HR Magazine): de tijd-kubus

Zo eenvoudig als het lijkt, zo moeilijk was de opdracht voor Paul Zeguers, de uitgever van HR Magazine (Nieuwe Media Groep). “Ik had veel tijd nodig voor het bedenken van het concept. Allicht omdat ik het een vreemd idee vond om mij uit te drukken in beelden. Ook het feit dat je zo breed kon gaan als je zelf wou, maakte het voor mij moeilijk.”

Uiteindelijk werd Zeguers’ kubus een symbool van tijd. “Tijd is zowel een universeel als een individueel gegeven,” getuigt de uitgever, die toegeeft dat hij eerst wat heeft rondgedoold op het internet om inspiratie op te doen. “Tijd is voor iedereen gelijk en tegelijk hebben we er geen vat op. Dus wordt tijd iets van jezelf: waar leg ik mijn prioriteiten, hoe verhoudt mijn werk zich tot mijn privé-leven?”

Ook als uitgever wordt Paul Zeguers meer dan hem lief is geconfronteerd met tijd, en vooral met tijdsdruk en deadlines. Als grappige aanklacht tekende hij enkele klokken die fout blijken te zijn. “Wat als we eens elk onze eigen tijdsindeling zouden hanteren?” Om het geheel af te werken ten slotte verzamelde Zeguers nog wat citaten over het thema en stopte die in de kubus. “Een leuke ervaring, al kostte het wel wat van mijn tijd.”

Lieven Desmet