HS2, het plan voor een 540 kilometer lange spoorlijn in Groot-Brittannië, is uitgelopen op een mislukking.
De lijst van ‘s werelds grootste infrastructuurblunders is lang. De luchthaven Berlijn-Brandenburg miste zoveel openingsdata dat de Duitsers grapten dat er een nieuwe werkwoordtijd voor nodig was: de onmogelijke tijd. Een hogesnelheidslijn tussen Los Angeles en San Francisco werd voor het eerst voorgesteld in 2008. Er is al 9,8 miljard dollar voor uitgegeven, maar er is nog geen rail gelegd. Maar Groot-Brittannië spant de kroon met het HS2-project.
Duur en nutteloos
High-Speed 2 (HS2) moest een 540 kilometer lange Y-vormige spoorlijn worden die de grootste steden van Engeland met elkaar zou verbinden. De plannen bleken hopeloos optimistisch. Toen de kosten de pan uit rezen, hakten ministers eerst de ene en daarna de andere tak van de Y af.
De overgebleven staart van de Y, die West-Londen met Birmingham moet verbinden, zal zowel oogverblindend duur zijn – wellicht 351 miljoen euro per kilometer – als grotendeels nutteloos. De lijn, die begin 2030 in gebruik zou worden genomen, zal het reizen tussen de twee steden die al goed met elkaar verbonden zijn, weliswaar iets versnellen. Maar het spoorverkeer ten noorden van Birmingham zal langzamer worden (hogesnelheidstreinen zijn niet geschikt voor de oude sporen en zullen moeten vertragen om bochten te nemen). De capaciteit zal ook afnemen, omdat de nieuwe treinen gesplitst moeten worden om oudere stations te bedienen.
Iedereen ongelukkig
Er zijn drie grote lessen te trekken uit het HS2-fiasco. Ten eerste moet er een nieuwe vergunningsprocedure komen voor zulke grote projecten. Met de huidige aanpak kunnen lokale gemeenteraden nationale projecten gijzelen. HS2 heeft meer dan 8.000 lokale bouwvergunningen moeten verkrijgen. Lokale besturen hebben de onderneming meer dan 20 keer voor de rechter gedaagd.
Groot-Brittannië kan leren van Frankrijk, dat een indrukwekkend hogesnelheidsnetwerk heeft aangelegd. Daar krijgen nationale infrastructuurprojecten verregaande macht over hun planning. In ruil hanteert de regering een efficiënte, gestandaardiseerde aanpak om verliezers te compenseren. Het Britse systeem kost veel meer en laat nog altijd iedereen ongelukkig achter.
De tweede les is dat een volgende regering de lat hoger moet leggen voor politiek geklungel. Premier Rishi Sunak nam de beslissing om de lijn ten noorden van Birmingham te schrappen tijdens het partijcongres van de Conservatieven in oktober. In een hotelkamer eventjes vijftien jaar consensus tussen de partijen over HS2 ongedaan maken, is een belachelijke manier voor een geavanceerde economie om beslissingen te nemen over infrastructuur. Als er overeenstemming is over grote projecten, zou alleen het parlement nog grote veranderingen moeten kunnen doorvoeren.
Technische expertise
Een voorspelbare pijplijn van projecten zou helpen bij de derde les van HS2: dat het de Britse staat ontbreekt aan technische expertise. Nog niet zo lang geleden dacht men dat Groot-Brittannië de kennis had om grote projecten tot een goed einde te brengen. Maar de overheidsinstantie die belast is met de aanleg van de hogesnelheidslijn heeft cruciale contracten in de beginfase verknoeid en heeft moeite om talent aan te trekken en te behouden. HS2 is een ramp geworden.
De erfenis zou moeten zijn ervoor te zorgen dat het eenmalig is.
