Herman Matthijs, hoogleraar openbare financiën, vindt de plannen voor een eengemaakte Brusselse politiezone een goede zaak. “De veiligheid in de treinstations van de Noord-Zuidverbinding zou erop moeten verbeteren. De zes corpsen doen vandaag te veel hun eigen ding.”
Federaal minister van Binnenlandse Zaken Bernard Quintin (MR) ontvouwde zijn plannen voor een eengemaakte politiezone in het Brussels Gewest. Vandaag telt het gewest 7.500 politiemensen, verdeeld over zes zones. Dat is niet efficiënt, onder meer voor de bestrijding van criminaliteit. Vanaf 2027 zou de eengemaakte zone operationeel moeten zijn. Herman Matthijs, hoogleraar openbare financiën aan de universiteit van Brussel en Gent, maakte vorig jaar een studie over een betere werking en financiering van de politiezones in ons land. De plannen voor het Brussels Gewest zijn voor hem een stap vooruit.
Tegen de eengemaakte zone zal wellicht zwaar verzet komen van de negentien Brusselse burgemeesters. Politiekorpsen blijven een zwaar lokaal machtsinstrument.
HERMAN MATTHIJS. (grinnikt) “Verzet is het minste wat je kunt verwachten. Wellicht stappen de burgemeesters naar de Raad van State of het Grondwettelijk Hof. Daar zullen enkel advocaten rijker van worden. Want die manoeuvres zullen de invoering van de eengemaakte zone enkel vertragen. Politie is een federale bevoegdheid. Gemeenten hebben juridisch geen autonomie over het politiebeleid. Als de federale regering haar beleid doordrukt, kunnen de burgemeesters op hun kop gaan staan. Veel zal ook nog afhangen van wie de Brusselse gewestregering zal leiden, ook al heeft het gewest evenmin politionele bevoegdheid.”
Wil de federale regering met haar politiehervormingen dan vooral onrechtstreeks druk uitoefenen op het Brussels Gewest?
MATTHIJS. “Wie het geld heeft, heeft de macht. Twaalf van de negentien Brusselse gemeenten staan onder curatele van het gewest, maar ook dat gewest is zo goed als failliet. De financiële verdeelsleutel zal dus allesbepalend zijn voor wie de macht zal hebben. Rijke gemeenten zoals Ukkel en Watermaal-Bosvoorde zullen misschien nog kunnen bijdragen aan meer middelen voor de gemeentelijke politie, maar Schaarbeek en Sint-Jans-Molenbeek kunnen dat niet. Ze kunnen enkel meespelen als ze geld op tafel willen leggen. Maar ze hebben geen geld.”
Lokale burgemeesters verliezen daarmee de controle over een van hun belangrijkste machtsbastions?
MATTHIJS. “Zo’n vaart zal het niet lopen. De Brusselse politie telt 7.500 werknemers. De administratieve politie blijft onder controle van de burgemeesters. Dat blijft het grootste deel van de politie, zoals domiciliecontrole, verkeerspolitie, parkeercontroles en kleine geschillen. Toelatingen voor een betoging blijven ook een bevoegdheid van de burgemeester. En het blijft onduidelijk wat er gebeurt met het politiecollege, waarin vandaag de negentien burgemeesters zetelen. Wordt dat een rotatiesysteem, met beurtelings mensen van de gemeenten en de federale regering?”
Zou een eengemaakte zone de veiligheidsproblemen en de drugscriminaliteit efficiënter aanpakken?
MATTHIJS. “Toch wel. Het Brussels Gewest heeft zes politiezones. Die helpen elkaar niet steeds in geval van nood. De bevoegdheden zijn hopeloos verdeeld over verschillende corpsen. Elk corps doet te veel zijn eigen ding. Met één zone krijg je ook één commandostructuur. Neem de Noord-Zuidverbinding van het spoor. De veiligheid in de treinen en de stations zou een politionele bevoegdheid moeten zijn. Maar die is verdeeld over drie politiezones. Brussel-Zuid is de zone Anderlecht, Sint-Gillis en Vorst, Brussel-Centraal is de zone Brussel Elsene en Brussel-Noord is de zone Schaarbeek Sint-Joost-ten-Node. Diezelfde versnippering geldt ook voor de bewaking van metrostations. Een eengemaakte zone is ook een vanzelfsprekendheid voor de bewaking tijdens NAVO- en EU-toppen, en bij het klissen van drugsdealers.”
Leidt een eengemaakte politiezone ook tot besparingen?
MATTHIJS. “Het zou daartoe moeten leiden, via uniforme hr- en informaticadiensten en een gezamenlijk aankoopbeleid. Maar dat geldt enkel als er geen extra politiemensen worden aangeworven. En dan beland je bij de eindeloze discussie over de inzet van politie en de ellenlange takenpakketten. Waarom worden de honderden politieagenten bij voetbalwedstrijden van Anderlecht en Union Sint-Gillis betaald door de belastingbetaler? In Engeland betalen de voetbalclubs de rekening integraal zelf.”
