Help! De dokter verdwijnt

Internet maakt zijn zoveelste slachtoffer. Na de boekenwinkel en het reisbureau gaat ook de dokter voor de bijl. Wie zich ongerust maakt over zijn gezondheid, surft gewoon even naar pakweg www.planetmedica.com. Intussen vecht Planet Medica in Brussel voor Europese dominantie in een miljardenbusiness.

Na pornosites zijn in Groot-Brittannië medische websites het populairst. Bij onze Engelse buren is e-health geen loos begrip meer sinds de National Health Service 1 miljard pond uittrok voor de uitbouw van een eigen website ( www.nhsdirect.nhs.uk). Op de site staat software om zelf een eerste diagnose te stellen alvorens naar de dokter te gaan. Toch hebben de Britten de gehypte doc.coms niet zelf uitgevonden. De bakermat van de business ligt in de Verenigde Staten, waar eind jaren negentig het aantal gezondheidswebsites explodeerde en e-health de buzz of the town was. Het gevolg is een IPO-klasje ( initial public offering) met een twintigtal leerlingen. Ruw geschat telt het web vandaag circa 17.000 sites met medische inhoud en ruim 1500 gespecialiseerde medische portaalsites.

In Europa hebben de spelers in de gezondheidszorg totnogtoe nauwelijks op de komst van internet gereageerd. De sector investeert jaarlijks slechts een kleine 3% van zijn omzet in informatica. In andere sectoren is dat vaak het dubbele. De mogelijke besparingen die het gebruik van nieuwe technologie zou kunnen meebrengen, zijn nochtans een van de drijfveren voor de groei in de Verenigde Staten, waar privé-verzekeraars of zogenaamde Health Management Organisations ( HMO‘s) de terugbetaling controleren. Elektronische gegevens zouden de efficiëntie verhogen.

De communicatie tussen artsen, ziekenhuizen, ziekenfondsen en verzekeraars gebeurt in Europa hoofdzakelijk op basis van papieren formulieren en dossiers. Al begint dat langzaam te verschuiven, getuige initiatieven als Farmanet en de SIS-kaart. In België zijn ook de bedrijfjes MediBridge en Mediring opgericht, die pogen om de bestaande papieren gegevensstroom gedeeltelijk over te zetten op een (gesloten) elektronisch netwerk. Alain Van Hevele, arts en medeoprichter van Mediring, bevestigt dat het papieren systeem leidt tot dubbele kosten. Röntgenfoto’s worden vaak opnieuw gemaakt omdat het dossier van een patiënt onvolledig is. Naar schatting 25% van de totale kosten van gezondheidszorg in Europa – circa 32.000 miljard frank – is te wijten aan een gebrek aan efficiëntie.

Als alle spelers in de gezondheidszorg op een netwerk aansluiten, kunnen die kosten in principe worden gedrukt. Daarom ook vroeg de Europese Unie aan consultantsbureau Deloitte & Touche om in kaart te brengen wat er in Europa al bestaat op het vlak van e-health. De studie is klaar en wordt in de loop van de volgende maand voorgesteld.

Planet Medica, pas

vorig jaar opgericht, is een van de ondernemingen in de studie en heeft de ambitie om in Europa een dominante rol te spelen. Het internetbedrijf is bezig met een tweede kapitaalronde waarbij het 1,2 miljard frank hoopt op te halen. “Een beursgang is in voorbereiding en komt er voor het einde van het jaar,” belooft chief executive officer Eric Souêtre, de 44-jarige Fransman die aan de basis ligt van de ambitieuze e-healthonderneming.

Souêtre – zelf arts gespecialiseerd in psychiatrie – gelooft rotsvast in het succes van een Europees bedrijf dat op het Amerikaanse voorbeeld Healtheon/Web MD is geënt. Dat haalt 60% van zijn inkomsten uit transaction fees op het doorsluizen van informatie tussen labs, dokters en ziekteverzekeringen. Toch deelt niet iedereen die mening. Voor Europa is deze business minder vanzelfsprekend dan in de VS. De controle van de overheid is nu eenmaal groter en Europeanen zijn meer gesteld op privacy. Bovendien blijft Europa juridisch en cultureel behoorlijk verbrokkeld.

Atlas Venture, een risicokapitaalverstrekker die al vroeg in het project stapte met 200 miljoen frank, weet dat. Zegt Rob Zegelaar, senior principal bij Atlas: “Ik heb ongeveer 1200 initiatieven bekeken die in Europa van start wilden gaan met e-health. Dit was eigenlijk het enige dat echt haalbaar is.” Een straffe uitspraak, maar de carrière van stichter Souêtre spreekt tot de verbeelding.

Eric Souêtre is een wandelende incarnatie van het veelzijdige renaissance-ideaal. In 1995 verkocht hij zijn vorige bedrijf Benefit International, een adviesbureau in de gezondheidssector, voor ruim 600 miljoen frank. Op dat moment telde Benefit al 100 medewerkers. Met die zak geld achter de hand legde hij zijn zakelijke carrière tijdelijk stil en trok hij naar Londen om een artistieke opleiding te volgen. Het gevolg was een kortstondige carrière als kunstschilder.

Avontuurlijk is hij ook. Na zijn opleiding als arts dobberde hij twee jaar rond als scheepsdokter op de wereldzeeën. En wat helemaal bewondering afdwingt: Souêtre verzamelde het geld voor de oprichting van Benefit door enkele jaren als piloot op intercontinentale lijnen te vliegen. In opvallend vloeiend Engels en in een kantoor dat de sfeer ademt van reizende internetnomaden, is hij op zijn zachtst gezegd innemend.

Vorige zomer rijpte

bij hem het idee voor een Europese gezondheidssite. Naar alle verwachting wordt dit net als atmedica.com van Havas en het Deense netdoktor.com een van de dominante spelers in het Europese e-healthuniversum. In augustus van vorig jaar verzamelde hij een aantal kennissen en ex-collega’s rond zich om het businessplan door te praten. Uiteindelijk ging Planet Medica van start met acht vennoten, waaronder de Nederlander Martin Hardens, vroeger ook bij Benefit en nu de chief operating officer van Planet Medica. Souêtre zelf bracht 222 miljoen frank in, de andere zeven stichters samen ongeveer 80 miljoen frank. Atlas Venture kwam al gauw met 200 miljoen frank over de brug.

Europees van origine, met de wereld als markt, koos Planet Medica toch Brussel als standplaats voor zijn hoofdkwartier. “We zitten in het centrum van Europa en tussen de Europese beleidsmakers,” zegt Souêtre. “Bovendien zijn alle Belgen vlot meertalig en is het fiscaal voordelig. Het is bijvoorbeeld makkelijker om hier een aandelenoptieplan in te voeren dan in Frankrijk.”

Nooit zal de internetdokter de consultatie bij een huisarts vervangen. De medische websites kunnen wel patiënten informeren en zorgen voor een betere opvolging achteraf. Dat is de visie van Souêtre. Volgens de Fransman wordt internet veeleer de doktersassistent van de arts.

E-health is een vlag die vele ladingen dekt. De Amerikaanse investeringsbank WIT Capital Corporation volgt de sector van dichtbij en ziet drie terreinen waarop e-health zich beweegt: content, e-commerce en connectivity. Waarbij de doelgroepen kunnen variëren van consumenten tot professionelen.

Content. Planet Medica voorziet zijn websites van gerichte inhoud in samenwerking met experts en sponsors. Vandaag kan je bijvoorbeeld met behulp van hun site zelf de diagnose stellen over je verslaving aan sigaretten of over je slaapprobleem. In de eerste plaats gebruikt Planet Medica deze strategie om consumenten of patiënten naar hun website te lokken. Onrechtstreeks is het ook een mogelijkheid voor farmaceutische groepen om hun producten te promoten. Ze denken daarbij aan de ontwikkeling van een tool die patiënten ertoe aanzet om hun geneesmiddelen correct te gebruiken. “Patiënten die een middel tegen hypertensie nemen, geven toe dat ze het vaak vergeten,” vertelt Hardens. “De fabrikanten en de volksgezondheid zijn erbij gebaat dat geneesmiddelen correct worden ingenomen.”

Daarnaast denkt Planet Medica aan het verhuren van medische inhoud aan andere websites. Doelgroep zijn in de eerste plaats de aangesloten artsen die allemaal een persoonlijke website krijgen. “Maar ook bedrijven of verzekeringsinstellingen hebben interesse om een selectie medische informatie op hun website te zetten. Die hoeven ze dan niet zelf te zoeken, maar kunnen ze bij ons wegplukken,” aldus Hardens.

E-commerce. De uitbouw van Planet Medica is volop aan de gang. Echte e-commercetoepassingen heeft het bedrijf nog niet in huis. Trouwens, de verkoop van voorschrijfgeneesmiddelen aan particulieren via internet is door een Europese richtlijn verboden. Voor vrij verkrijgbare producten ligt dat anders. Die wil het bedrijf wel aanbieden. In het business-to-businesssegment gaat Planet Medica vanaf de herfst via een gesloten intranet de dokters die op hun net zijn aangesloten allerlei praktijkbenodigheden aanbieden via e-commerce.

Connectivity. De belangrijkste as waarop Planet Medica zich concentreert, is evenwel de informatiestroom tussen de verschillende spelers in de gezondheidszorg. “Er zijn drie soorten informatiestromen,” zegt Souêtre. “Een administratieve waarbij de patiënt om terugbetaling van de producten vraagt. Een tweede waarlangs, via de regeling van derde betalers, de uitbetaling van artsen, ziekenhuizen en apothekers loopt. Beide stromen tellen telkens voor een kwart mee. De clinical connectivity, de derde informatiestroom die de helft van de markt zou uitmaken, is evenwel de belangrijkste. Het gaat om het rondreizen van medische gegevens. We denken aan laboratoriumresultaten, medische beelden en zo meer, die tussen alle dokters en ziekenhuizen circuleren.”

Planet Medica profileert zich als application service provider en wil subscription en rental fees aanrekenen aan de aangesloten geneesheren. Ze kunnen zich bijvoorbeeld abonneren op handboeken die on line beschikbaar zijn en die het interpreteren van labanalyses vergemakkelijken. “Dokters staan niet te springen om zich te abonneren,” lacht Souêtre. “Daarom zouden aanvankelijk commerciële partners het abonnement kunnen betalen. Wanneer artsen ontdekken hoe onmisbaar onze diensten zijn, zullen ze wel bereid zijn 800 tot 2000 frank per dienst te betalen.”

Vanaf 2002 wil Planet Medica, zoals zijn voorbeeld Healtheon, ook transaction fees innen. Waarom? Per jaar zijn er in de VS naar schatting 30 miljard transacties. Als je voor elke transactie die via jouw netwerk gaat een fee van 50 dollarcent tot 2 dollar kan vragen, beloopt de totale markt in de VS alleen 15 tot 60 miljard dollar. Zegt Souêtre: “We voorzien om tegen 2003 break-even te zijn.”

De voorwaarde voor

succes is evenwel dat patiënten, ziekenhuizen en geneesheren over een connectie beschikken. “In Frankrijk spoort de regering alle dokters aan om zich aan te sluiten. Daarom betaalt de overheid alle artsen de aankoop van een computer terug,” aldus Souêtre. Hoewel slechts 8% van de geneesheren ook werkelijk zijn computer gebruikt om voorschriften elektronisch door te sturen, is de maatregel een belangrijk signaal. Bovendien gelooft Planet Medica dat de telecombedrijven erbij gebaat zijn om ook aan de kar te trekken. “Ze zijn eigenlijk onze partners. We onderhandelen met hen om de commerciële kosten te delen. Tenslotte winnen zij er ook bij zoveel mogelijk mensen aan te sluiten.”

Kritische massa is een andere sleutelfactor. Planet Medica is niet alleen in de wereld. Souêtre relativeert: “Niet veel andere concurrenten zijn geïnteresseerd in klinische informatiestromen. De meeste richten zich op e-commerce en het aanbieden van gezondheidsinformatie. Ze hebben de logica van een uitgever. Dat is op internet onvoldoende. Kijk maar naar de New York Times. Die site is een succes dankzij alle extra’s.”

Bovendien denkt Planet Medica voordeel te halen uit de Europese schaal. “Dat zorgt ervoor dat we de kosten beter kunnen spreiden. Trouwens, de farmaceutsiche industrie en de privé-verzekeraars zijn steeds minder lokaal. Ze zijn Europees en willen dus een Europese partner.”

“Wij zijn de enige speler die zich pan-Europees opstelt,” beklemtoont hij. “We profileren ons als globale speler en willen ook in Canada starten. Het is meer dan een copy-paste-aanpak. We zetten in ieder land een eigen filiaal op. De combinatie van lokale accenten en global branding moet onze troef worden.”

De healthsites moeten kunnen aantonen dat de lokale overheden het uitbouwen van een netwerk beter aan hen kan overlaten. De bereidheid om te luisteren is er wel, zo beweren insiders. Het gezondheidsbudget staat nu eenmaal onder druk. Maar het is de vraag of de lokale staten per transactie wel een commissie willen betalen. “Dus komt het erop aan om snel het stadium te bereiken waarbij je als volwaardige gesprekspartner aan tafel kan zitten,” aldus Souêtre. Vrij vertaald betekent dat: zorg dat jouw systeem de facto de standaard wordt. Dan zal iedere overheid zich logischerwijze daarop baseren. Het gevolg is een race. Planet Medica, maar ook Netdoktor.com en atmedica.com, willen zo snel mogelijk de Europese referentie worden.

Dat verklaart waarom Planet Medica nauwelijks zes maanden na zijn oprichtingsdatum al ongeveer honderd medewerkers telt en actief is in zes landen: België, Frankrijk, Ierland, Groot-Brittannië, Spanje en Duitsland. Binnenkort openen vestigingen in Italië, Nederland en Zweden.

De achilleshiel voor

Europese healthsites blijven voorlopig de lokale verschillen. In Denemarken bijvoorbeeld bestaat al wel Medcom.dk dat zelfbedruipend is en de informatiestromen al beheert die Planet Medica op het oog heeft. Het Deense succes is te verklaren omdat stroomlijning er veel makkelijker is dan in pakweg België. Er zijn maar 6000 artsen tegenover 35.000 in België. Bovendien krijgt iedere patiënt er een dokter, apotheker en ziekenhuis toegewezen. Bij ons bestaat nog altijd de vrije keuze. Er zal in ons land nog heel wat water naar de zee vloeien voor nieuwe media de fakkel van hun papieren voorgangers overnemen.

roeland byl