HEDGE FUNDS SPELEN IN OP HEBZUCHT EN ONWETENDHEID

D e meeste beleggers kiezen nog altijd voor aandelen en obligaties. Anderen zijn niet tevreden met de ‘magere’ rendementen op die activa, en willen meer. Alternatieve beleggingen spelen in op die hebzucht. Maar met wisselend succes…

95 % van de beleggingen gebeurt in aandelen en obligaties. De rest van het geld gaat naar zogenaamd alternatieve beleggingen, zoals vastgoed, private equity en hedge funds. Die alternatieve beleggingen hebben de afgelopen jaren een explosieve groei gekend. Dat heeft vooral te maken met de lage rentevoeten. Maar ook de verwachte rendementen van klassieke activa zijn niet altijd hoog genoeg om de beleggingsdoelstellingen te behalen.

Flou artistic’. Hedge funds spelen handig in op de hoop van beleggers om de stabiliteit van vastrentende beleggingen te combineren met de hogere te verwachten rendementen van aandelen. Tot nu toe is niet duidelijk of ze daarin ook slagen. Het is immers erg moeilijk om hun prestaties objectief te meten. De ‘hedge funds’-index is onderhevig aan methodologische gebreken, waardoor het erg moeilijk wordt om de prestaties van hefboomfondsen te vergelijken met die van obligaties en aandelen.

Zo wordt de index retroactief samengesteld met de overlevers. Een groot deel van de startende fondsen overleeft de eerste jaren niet, en dus worden alleen de hefboomfondsen die goede prestaties neerzetten, retroactief in de index opgenomen. Daardoor is het onmogelijk om vooraf in zo’n index te beleggen. Daarbij komt dat de beste fondsen dikwijls gesloten zijn – met andere woorden: dat ze niet openstaan voor nieuwe investeerders. Hedge funds opereren ook in illiquide beleggingen, die niet elke dag noteren of waar slechts een beperkt aantal tegenpartijen is. Daardoor kunnen ze lang met een inventariswaarde noteren die niet overeenstemt met de realiteit.

Exclusief clubje. Hoe slagen fondsen die onduidelijke prestaties neerzetten, die maar weinig uitstapmogelijkheden bieden en vaak ook nog eens ondermaats presteren er toch in om zoveel klanten te lokken? Het antwoord is eenvoudig: ze creëren een apart sfeertje.

Beleggers geloven bijvoorbeeld dat de beste deals buiten de gewone markten plaatsvinden. Ze willen tot een exclusief clubje behoren, weg van de massa. En ze willen toegang tot de allerbeste hersenen. Vele fondsen pretenderen dat ze over complexe modellen beschikken, de financiële steen der wijzen zeg maar. Daardoor zouden ze de markten altijd te slim af zijn. En het moet gezegd: enkele fondsen zetten inderdaad ook uitzonderlijke resultaten neer.

Toch zijn er geen tekenen dat ze als groep systematisch beter presteren dan de traditionele markten. Bovendien: ook in de traditionele beleggingsklassen zijn er excellente beheerders actief. Maar ja, glamour en mysterie zijn nu eenmaal verleidelijk, en klanten willen daar ook fors voor betalen! Bij hedge funds betaal je 2 % beheerskosten en zomaar eventjes 20 % prestatiebonus: dat is het dubbele van de klassieke activa.

En toch loopt het soms grondig mis. Zoals in 1998, bij het ter ziele gegane LTCM-hefboomfonds van de Nobelprijswinnaars Myron Scholes en Robert Merton, die een put achterlieten van 4,5 miljard dollar. Dat is evenwel klein bier vergeleken met het verlies dat het hefboomfonds Amaranth vorige week liet optekenen: 6,5 miljard dollar. Een absoluut record. Spilfiguur hier was de trader Brian Hunter, die vorig jaar nog op de 29ste plaats stond in de lijst met best verdienende handelaars (jaarloon: 100 miljoen dollar). Grote pensioenfondsen, verzekeraars en banken zaten met hun geld in Amaranth. En toch durf ik te wedden dat het verlies van Amaranth op de een of andere manier weer niet in de ‘hedge fund’-indexen zal opduiken. De illusie moet immers in stand gehouden worden.

Op de blaren. Het vicieuze van hedge funds is dat ze niet gecontroleerd willen worden, maar al lang geen marginale spelers meer zijn in de financiële markten. Amarynth verloor 65 % van zijn waarde door verkeerde speculaties in gasprijzen. In die markt had het een belang opgebouwd dat overeenstemt met 100 dagen de totale vraag naar gas, of omgerekend drie volle dagen van de wereldwijde energieconsumptie!

Daarmee zijn we bij een tweede probleem aanbeland: hedge funds maken dikwijls oneigenlijk gebruik van de financiële markten. Markten hebben een economische finaliteit; als echter met een hefboom een puur speculatieve finaliteit wordt nagestreefd, kan dat grote schade aanrichten. De financiële markten zijn te belangrijk om ze volledig over te laten aan roekeloze spelers.

Hedge funds spelen vooral in op de hebzucht van de beleggers. Die willen geloven dat hogere rendementen mogelijk zijn zonder hogere riscio’s. Nochtans blijkt keer op keer dat dit niet waar is.

Wees dus voorzichtig als u wordt gelokt door het aanbod om toe te treden tot zo’n select clubje. In beleggen bestaan er geen mirakels. Hedge funds zullen op lange termijn niet meer opbrengen dan de klassieke beleggingsbouwstenen waarmee ze zijn opgebouwd.

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer. Reacties: visienoels@trends.be

Geert Noels