Hedendaagse vaderlandse cultuur

Twee Brusselse twintigers mixen gevestigde namen met jong talent. Ze willen Belgische creativo’s promoten. In de Nationa(a)l Pop Up Store kan je mode, design, muziek, kunst, film en strips van eigen bodem bekijken en kopen.

Nationa(a)l Pop Up Store, van 7 tot 16 december op het Kasteleinsplein 18 in Elsene. www.nationalstore.be

Wedden dat u dit nog niet wist: België is wereldwijd de zevende grootste exporteur van culturele en creatieve producten. “Kijk, dat is nu het grote probleem van België. In het buitenland zijn Belgische artiesten superbekend. Denk maar aan Wim Delvoye, Cécile de France, Dries Van Noten en Francis Alÿs. Maar wijzelf weten amper wat we in huis hebben”, zucht Adeline d’Ursel (26).

Samen met haar neef Alexandre Moens (27) richtte ze vzw Nationa(a)l op. Hun streefdoel: de Belgische creativiteit promoten in binnen- en buitenland. “Het ontbreekt Brussel — en België in het algemeen — aan een centrale plek waar al het creatieve talent van België samentroept”, vindt D’Ursel. “Als een Berlijnse of Londense toerist naar Brussel komt voor de creatieve scene, kan hij voor mode naar de Dansaertbuurt. Maar de hotspots voor hedendaagse kunst, design of muziek vind je een beetje overal.”

“Sowieso zijn de culturele en creatieve Belgische instellingen heel versnipperd. Denk maar aan MAD Brussels (Centrum voor Mode en Design), Modo Brussels, Design Vlaanderen en WBDM (Wallonie-Brussels Design/Mode). Die doen stuk voor stuk goed werk, maar Nationa(a)l wil alles centraliseren. Een tijdelijke pop up store waar creatievelingen hun producten kunnen aftoetsen aan de markt en waar geïnteresseerden nieuw talent kunnen spotten. Zo’n hotspot maakt Brussel aantrekkelijker voor zowel Belgen als toeristen.”

Shop zkt sponsors

Het idee van D’Ursel en Moens komt niet uit de lucht gevallen. Toen ze vorig jaar beiden voor het adviesbureau Kurt Salmon werkten, maakten ze een studie over ‘de uitdagingen en kansen voor culturele en creatieve ondernemers in België’. Het resultaat was een reeks aanbevelingen voor de publieke sector om de creatieve economie een boost te geven.

“Het was puur toeval dat Adeline en ik samenwerkten”, zegt Moens. “Onze grootmoeders zijn zussen, dus we kennen elkaar al van kleins af, maar veel contact hadden we niet. Tot we voor het studieproject een half jaar dag in dag uit samenwerkten. Als duo zijn we heel complementair. Ik studeerde handelsingenieur en film terwijl Adeline communicatie, cultuurbeleid en politieke wetenschappen deed. We kunnen de taken dus goed verdelen.”

Adeline onderbreekt haar neef. “Voor de studie ontmoetten we veel artiesten. Al snel viel ons op dat er een gapend gat zat in de creatieve economie: de promotie van creatieve ondernemers in België. Oftewel: talent omzetten in succes. Langzaam groeide het idee om daar iets mee te doen. In december gaven we allebei ons ontslag bij Salmon en sindsdien zijn we bezig met onze vzw Nationa(a)l. Eerst halftijds — ik werkte nog freelance voor de kunstbeurzen Art on Paper en Afford-able Art Fair — en daarna voltijds.”

Vreemd genoeg moet je 6 euro inkom betalen. “Als je naar een kunstbeurs gaat, betaal je ook zeker 10 euro. Door het toegangsgeld kunnen we het publiek selecteren. Alleen wie echt geïnteresseerd is, komt binnen. En als je iets koopt, krijg je de entree terug als korting”, antwoordt D’Ursel.

Is tien dagen niet wat kort om nieuw talent te promoten? Is dat geen project van lange termijn? “Absoluut. Onze bedoeling is dan ook om een vaste plek in Brussel te hebben waar elk halfjaar een nieuwe selectie van creatief talent te zien is. De Pop Up Store is een proefproject”, legt D’Ursel uit.

“Een van de adviezen uit onze studie was dat de overheid en de privésector moeten samenwerken om cultuur te ondersteunen. Zo zien wij het ook. Wij hebben voor onze Pop Up Store wat subsidie gekregen van de Franse Gemeenschap. En we hebben zelf sponsors en partners gezocht. Veel bedrijven en overheidsinstellingen reageren enthousiast. Maar omdat ons concept helemaal nieuw is, zijn investeerders nogal huiverig om er geld in te steken. Met de Pop Up Store willen we bewijzen dat ons idee werkt.”

Brunch

Financieel is het project zeker nog niet winstgevend. “Over tien dagen hopen we break-even te zijn”, lacht D’Ursel. “De afgelopen maanden werkten wij — net als iedereen die ons hielp — gratis. Sterker nog: wij steken er ons eigen geld in. Maar voor ons is het een investering. We hopen op 3000 tot 4000 bezoekers. Bovendien zou het fijn zijn als we achteraf iedereen een loon kunnen uitbetalen. En dat er dan nog iets overblijft in de kas voor het volgende evenement”, zegt Moens. Om de drempel voor de kunstenaars zo laag mogelijk te houden, krijgen ze de expositieruimte gratis. Maar als ze iets verkopen, staan ze een deel af aan Nationa(a)l. En werkelijk alles — tot het restaurantmeubilair aan toe — is te koop.

Voor de selectie van de exposanten vroegen D’Ursel en Moens aan een tiental gevestigde artiesten om een aantal jonge talenten uit hun eigen discipline naar voren te schuiven. Denk aan kunstenaar Matthieu Ronsse, designduo Muller Van Severen en modeontwerpster Annemie Verbeke. “Die bekende namen lokken mensen naar de winkel. Maar eenmaal binnen zien ze ook het werk van onbekende namen waar ze waarschijnlijk niet op zouden afkomen. Om dezelfde reden mixen we disciplines. Fashionista’s pikken hier hedendaagse kunst en muziek mee. En cinefielen ontdekken hier design en strips.”

“We mikken op een breed publiek. We hopen veel jonge mensen over de vloer te krijgen. Zij kennen wellicht nog niet veel Belgische namen, maar wij willen hen ‘opvoeden’ en hen bewust maken van het Belgische talent. Goede kunst en cultuur moet je leren te waarderen. Als ze dan een jaar of dertig zijn en wat meer budget hebben, is hun smaak al zó ge-evolueerd dat ze sneller investeren in hedendaagse kunst of een mooi kledingstuk van eigen bodem.”

“Om onze vzw Nationa(a)l commercieel rendabel te houden, mikken we ook op mensen tussen de 35 en 50 jaar die het culturele landschap al kennen en daar ook geld voor over hebben.”

Er staan ook behoorlijk wat evenementen op de kalender. Denk aan een concert, een signeersessie, filmprojecties, een modeshow en een aantal brunches. “Geïnteresseerden kunnen zich inschrijven voor een brunch op zaterdag- of zondagochtend. Steeds zitten er ook twee artiesten aan tafel om informeel over hun werk te praten. Maar een klapke over het weer, kan natuurlijk ook.”

IRIS DE FEIJTER