Hebben we wel reden om te feesten op 1 mei?

Werknemers moeten zich ervan bewust worden dat de tijd van één werkgever en drie functies over een loopbaan voorbij is.

Jaarlijks vieren we in Europa op 1 mei het Feest van de Arbeid. Op die lentedag wordt onder meer in België niet gewerkt. In heel wat steden kleurt dan de omgeving rood en brengen professionele en minder professionele fanfaregezelschappen hun beste versie van de Internationale. Oorspronkelijk werd op deze dag het verwerven van de 8-uren werkdag herdacht, maar vandaag is het ook een dag waarop de internationale verbondenheid van alle werknemers in de verf wordt gezet.

‘Werk’ en ‘werken’ maken deel uit van het leven. Een demografisch, technologisch en economisch fundamenteel gewijzigde context daagt op vandaag werknemers, werkgevers én de overheid uit tot het vinden van gepaste antwoorden.

We worden geconfronteerd met onder andere de vergrijzing. Gekoppeld aan de onredelijke verwachting van een groot deel van de werknemers om nog steeds vroeger te kunnen stoppen met werken botst dit met de stijgende levensverwachting en de daaraan verbonden kosten. De communicatietechnologie van vandaag ondermijnt de strikte scheiding tussen werk en privé, en maakt dat steeds meer mensen het gevoel krijgen dat zij altijd bereikbaar moeten zijn. Tot slot verschuift het zwaartepunt van de economie meer en meer in de richting van hoger geschoolde dienstensector, wat ervoor zorgt dat de werkloosheid onder de mannelijke beroepsbevolking in Vlaanderen voor het eerst hoger ligt dan die bij de vrouwen .

Hebben we dan wel redenen om te feesten?

Wij geloven van wel, maar enkel als alle partijen samen aan een constructieve oplossing willen werken voor de uitdagingen van de arbeidsmarkt. Zowel de overheid, werkgever als werknemer dragen verantwoordelijkheid.

Werknemers moeten zich ervan bewust worden dat de tijd van één werkgever en drie functies over een loopbaan voorbij is. Werkzekerheid zou moeten vervangen worden door loopbaanzekerheid. En dit vraagt verantwoordelijkheid. De functie van het werk voor de werknemer is immers niet te onderschatten. Werk moet naast een inkomen ook bijdragen tot zingeving, ontwikkeling en engagement.

Op het moment dat iemand voelt dat het engagement en de zingeving in de job wegkwijnen, is veerkracht en initiatief nodig om respectvol maar vastberaden het gesprek aan te gaan over de toekomst. Onze maatschappij kan zich vandaag immers niet meer veroorloven dat werknemers op 50 jaar ‘geen goesting’ meer hebben om te werken.

Voor werkgevers is het belangrijk om te beseffen dat hun werknemers hun belangrijkste troeven zijn. Het kunnen behouden en aantrekken van talenten is dé uitdaging. Bedrijven moeten ervoor zorgen dat zij ook een troef zijn voor hun medewerkers. Wars van alle regels en geplogenheden dient een organisatie zijn strategie, zijn organisatie en zijn functies regelmatig onder de loep te nemen en bij te sturen zonder daarbij zijn eigenheid te verloochenen. Het zoeken naar een ideale persoon voor een bepaalde functie heeft afgedaan. We moeten vandaag meer gaan voor maatwerk en mensen inzetten op hun talenten. We moeten ervoor zorgen dat mensen langer actief kunnen en vooral ook willen blijven. En dat structurele schaarste een halt wordt toegeroepen.

Tot slot is het aan de overheid om te zoeken naar een lange termijnaanpak voor onze arbeidsmarkt en te stoppen met de factuur voor de pensioenen en sociale zekerheid voor zich uit te schuiven richting komende generaties. Er is doorzettingsvermogen en vastberadenheid nodig om de concepten van morgen te creëren waarin langer werken meer is dan een morele verplichting en niet enkel wordt afgekocht met een pensioenbonus. We moeten vertrekken van de competenties van iedere individuele werknemers en zo bouwen aan een inclusieve arbeidsmarkt.

Met het eenheidsstatuut is onlangs een eerste stap gezet en bewezen dat het mogelijk is om in de tijd vastgeroeste en achterhaalde wetten daadkrachtig aan te pakken.

Dus ja, er is reden tot feesten. Maar er is ook werk aan de winkel. Werk kan en moet deel uitmaken van het leven zoals het in een ver verleden altijd een natuurlijke eenheid was. De context van vandaag nodigt ons meer dan ooit uit tot tijd- en plaatsonafhankelijk werken waar mogelijk, op maat van werknemer én werkgever. Laten we deze kans niet vergooien.