Econoom Christa Sys (UA): ‘Staking sluiswachters kan binnenschippers 1.000 tot 2.500 euro per dag kosten’

De socialistische en liberale vakbond scharen zich niet achter het akkoord over de hervorming van het Vlaamse ambtenarenstatuut. Bij verschillende sluizen in ons land staakt het personeel verder. “Door de actie wordt het imago van de binnenschippers in een foutief daglicht gesteld”, zegt Christa Sys, professor maritieme economie aan Universiteit Antwerpen.

Het personeel van verschillende sluizen in ons land voert sinds maandag actie als gevolg van de onvrede over het nieuwe ambtenarenstatuut voor het personeel van de Vlaamse overheid. Vooral de afschaffing van de vaste benoemingen leidde tot onrust bij de vakbonden. Na nachtelijke onderhandelingen hebben de christelijke vakbond ACV Openbare Diensten en Vlaams minister van Bestuur en Bestuurszaken Gwendolyn Rutten (Open Vld) een akkoord bereikt. Voor de socialistische en liberale vakbond is het akkoord ontoereikend. Zij zetten hun acties verder.

Wat is de economische impact van deze vakbondsactie?

CHRISTA SYS. “Voor concrete cijfers is het nog te vroeg, maar de impact zal enorm zijn. Zowel het bedrijfsleven als rederijen, loodsen en schippers zijn het slachtoffer van deze vakbondsactie. Zeker voor de binnenvaart is dit dramatisch. Deze staking aan de sluizen kan de binnenvaart tot 1.000 à 2.500 euro per dag kosten, afhankelijk van het type contract, de grootte van het schip en de cargo. Het is niet mogelijk een exact bedrag te geven, omdat elke situatie anders is. En als binnenschippers nog lang vastliggen, missen ze misschien een volgende vaart, waardoor ze ook toekomstige inkomsten mislopen. Dat zijn financiële drama’s.
“Juist deze sector heeft nood aan een goed imago. De binnenvaart moet attractiever worden als alternatief voor het wegverkeer en het mobiliteitsprobleem op onze wegen. Bedrijven die juist nu een vracht via het water vervoerden, zullen misschien terugkeren naar vrachtwagens. We zien dat die reversed modal shift, een terugkeer naar de weg, al bezig is. Door de actie wordt het imago van de binnenschippers in een foutief daglicht gesteld.”

Is er ook een impact op de zeevaart?
SYS. “De actie houdt de hele havensector gegijzeld. Ook zeeschepen zijn getroffen. Er liggen heel wat schepen te wachten voor de grootste havens van ons land, omdat de loodsen en sleepdiensten, die de zeeschepen de haven binnenhalen, geblokkeerd liggen.”

Waar kunnen de kosten van deze actie verhaald worden?
SYS. “Dat is een moeilijke discussie. Dit is afhankelijk van het soort contract waaronder de binnenschipper vaart. In het geval van huurvaart kan mogelijk worden onderhandeld. In het andere geval wordt een staking meestal gezien als overmacht. Het verleden leert dat het extreem moeilijk, zo niet onmogelijk is de gemiste inkomsten of gemaakte kosten te recupereren. Grote bedrijven zullen de strijd misschien aangaan, omdat ze moeten wachten op producten. Ook hier zitten binnenschippers in een zwakke onderhandelingspositie, hoewel ze er niets aan kunnen doen dat ze een volgende vaart missen of hun klanten ontevreden zijn.”

Zijn de schippers de grootste slachtoffers?
SYS. “Ik begrijp niet goed waarom die sector de prijs van de sociale onvrede moet betalen. Om een wetenschappelijk onderbouwde argumentatie te geven zou een maatschappelijke kosten-batenanalyse uitgevoerd moeten worden. Mogelijk komt dan naar voren dat er nog andere slachtoffers van de staking zijn, zoals bedrijven die wachten op hun producten doordat ze afhankelijk zijn van de binnenvaart, de consument of het milieu door de extra vervuiling. Ook de legitieme redenen om te staken, zoals bescherming van arbeidsvoorwaarden, zou meegenomen kunnen worden. Kortom, er wordt het best rekening gehouden met de verschillende perspectieven en belangen die in het spel zijn.”

Zal er snel een oplossing komen?
SYS. “Ik vraag me af of er echt geen andere mogelijkheden waren om een gesprek af te dwingen met de minister. De economische impact is heel groot. Er moet dus zo snel mogelijk een breed gedragen oplossing komen. Ik hoop dan ook dat de gesprekken constructief zullen verlopen en dat snel een compromis kan worden bereikt, met aandacht voor de behoeften van de watergebonden sector en de maatschappij. Ik besef dat dit niet gemakkelijk is, maar het gijzelen van een heel belangrijke economische poot mag geen onderwerp zijn in de dialoog.”

Lees ook: