Grote energieverbruikers: ‘Vier kerncentrales twintig jaar langer houden is economisch verantwoord’

De energie-intensieve industrie heeft uitbreidingsinvesteringen van het menu geschrapt, waarschuwt Febeliec, de koepel van grootverbruikers. “Er is bij de industriëlen een vertrouwenscrisis over de beschikbaarheid en betaalbaarheid van klimaatneutrale elektriciteit”, zegt voorzitter Luc Sterckx. Kernenergie kan een deel van de oplossing blijven.

“We zetten onze industrie op het spel. Er is geen geloof meer dat onze overheid op lange termijn voor het kader kan zorgen dat voldoende betaalbare groen stroom garandeert”, zegt Luc Sterckx, voorzitter van Febeliec, de belangenvereniging van de Belgische grootverbruikers van energie.

Lees verder onder de video

De Belgische industrie kampt met relatief hoge energieprijzen. Net als in de rest van Europa zijn de aardgasprijzen  drie tot vier keer hoger dan in de VS. Ook de elektriciteitsprijzen behoren tot de hoogste ter wereld en de bedrijven genieten hier niet van steunmaatregelen die de concurrenten in de buurlanden wel hebben. Onderzoek van Vives (KU Leuven) toonde aan dat hogere energieprijzen ons jobs en investeringen kosten.

“Deze studie hebben we nu aangevuld met een kwalitatief onderzoek. Op onze vraag heeft de consultant KPMG Belgium 22 industriële topondernemers geïnterviewd. Die bedrijven vertegenwoordigen een kwart van het industrieel energieverbruik en zijn goed voor 40.000 jobs. De industrie heeft met één stem gesproken en de conclusies hebben ons verrast. De levensvatbaarheid van industriële activiteiten komt hier in gevaar. We bereiken het point-of-no return. We staan perplex van de inertie bij onze overheden”, zegt Luc Sterckx.

Opeenstapeling van factoren

Met uitzondering van de farmasector, heeft geen enkele van de 22 geïnterviewde bedrijven nog plannen om de productiecapaciteit in België uit te bouwen. “Uitbreidingsinvesteringen worden uitgesteld of verschoven naar andere landen. Er wordt enkel nog geïnvesteerd in kostenefficiëntie, energiebesparingen of in noodzakelijke uitgaven om in orde te blijven met de vergunningen. De industrie wil hier niet per se weg, maar de opeenstapeling van factoren wordt een harde noot om te kraken. Naast dure energie, zijn er ook de hoge loonkosten, de zware investeringen om de uitstoot van CO2 te verminderen, de hoge loonkosten, het oplaaiende vergunningendebat en het gebrek aan langetermijnvisie bij de overheid”, zegt Magali Vercammen van KPMG Belgium.

‘De industrie wil hier niet per se weg, maar de opeenstapeling van factoren wordt een harde noot om te kraken’

Magali Vercammen, KPMG Belgium

Een van de belangrijkste bekommernissen op langere termijn is de bevoorradingszekerheid van groene stroom tegen betaalbare prijzen, terwijl net zekerheid op langere termijn voor grote investeringsbeslissingen van kapitaal belang is. “De decarbonisering van de industrie vraagt grote investeringen die weinig financieel rendement opleveren. Bedrijven doen die investeringen pas als ze er zeker van zijn dat de nodige groene stroom beschikbaar is. Die garantie hebben ze vandaag niet, terwijl de vraag naar elektriciteit de volgende decennia met een factor twee tot drie zal stijgen”, zegt Peter Claes, gedelegeerd bestuurder van Febeliec.

De Belgische industrie, die energie-intensief is in vergelijking met de buurlanden, vraagt van de overheid in de eerste plaats een duidelijk en stabiel kader. “De geïnterviewde CEO’s merken op dat  er al jaren geen duidelijke strategie is, wat zorgt voor onzekerheid,” zegt Magali Vercammen. Voor heel wat industriële was bijvoorbeeld de kernuitstap, die in 2019 beslist werd, de druppel die de emmer deed overlopen.

Heropstart Doel 3 en Tihange 2

Febeliec bestelde bij Energyville en VITO een aanvullende analyse om te onderzoeken in welke mate kernenergie een bijdrage kan leveren aan een betaalbare bevoorradingszekerheid op lange termijn. De analyse bouwt verder op de Paths 2050-onderzoek, dat becijfert hoe de Belgische energiebevoorrading op de meest kostenefficiënte manier klimaatneutraal kan worden. Concreet gaat het om berekening van de impact van een levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3 met twintig jaar in plaats van de zopas beklonken tien jaar, en van een heropstart van de centrales van Doel 3 en Tihange 2, ook  voor twintig jaar.  

“De analyse van Energyville/VITO toont aan dat zowel de levensduurverlenging van Doel 4 en Tihange 3, als de levensduurverlenging van Doel 3 en Tihange 2, economisch verantwoord is. Dit zorgt voor lagere elektriciteitsprijzen en een verdere vermindering van de CO2-uitstoot ”, zegt Luc Sterckx.

“Doel 4 en Tihange 3 twintig jaar langer laten werken, wordt commercieel interessant bij een elektriciteitsprijs van 65 euro per megawattuur. In die prijs zit ook een winstmarge voor de uitbater Engie. De levensduurverlenging met twintig jaar zorgt er wel voor dat er in 2040 voor elke megawattuur kernernergie er 0,6 megawattuur minder groene stroom wordt geproduceerd”, zegt Pieter Vingerhoets, energie-expert van VITO.

De kostprijs om deze centrales weer op te starten is vandaag niet duidelijk, ook omdat het nog nergens ter wereld al gedaan is.

De levensduurverlenging met twintig jaar van Doel 3 en Tihange 2 wordt commercieel interessant vanaf een elektriciteitsprijs van 70 à 75 euro per megawattuur, berekende het model van EnergyVille/VITO. De kostprijs om deze centrales weer op te starten is vandaag niet duidelijk, ook omdat het nog nergens ter wereld al gedaan is. Vandaag zit de gangbare elektriciteitsprijs nog ruim boven 100 euro per megawattuur, onder meer als gevolg van de relatief hoge aardgasprijzen. De heropstart van Doel 3 en Tihange 2 vermindert ook de CO2-uitstoot, maar duwt iets meer hernieuwbare energie uit het systeem dan de verlenging van Doel 3 en Tihange 2.

“Maar we hebben nog bijzonder veel groene stroom nodig, waarbij je de vraag kan stellen of we voldoende mogelijkheden hebben om deze capaciteit te realiseren. Kernenergie was goed voor 60 procent van onze elektriciteitsbevoorrading. Het niet verlengen van de kerncentrales tot hun maximale veilige levensduur heeft ons al miljarden gekost en heeft onze CO2-uitstoot verhoogd”, zegt Luc Sterckx.