Grensstreek bij uitstek

De Elzas is dit jaar de eregast op de wijnbeurs Megavino. Het is een buitenbeentje onder de Franse wijnstreken. Zo is het de enige waar de wijnen ingedeeld worden volgens het druivenras. Dat gaat in tegen de Franse traditie van het terroir, waarin de appellatie, de plaats van herkomst, het belangrijkste is. De Elzas is eigenlijk één grote appellatie, waar — zoals in de Nieuwe Wereld — het druivenras prominent op de wijnflessen staat. Al wordt de jongste jaren meer aandacht besteed aan bepaalde gemeenten die aan de appellatie Alsace kunnen worden toegevoegd. En aan 51 grand cru-wijngaarden die in 2011 erkend werden als individuele appellaties.

Er is nog een reden waarom de Elzas voor Frankrijk ongewoon is. De sfeer doet er sterk aan Duitsland denken. Dat heeft te maken met de ligging, vlak bij de Duitse grens. Maar ook met het feit dat de Elzas vaak een oorlogsgebied is geweest, dat nu eens door de Fransen, dan weer door de Duitsers werd opgeëist. Dat merk je onder meer aan de namen van de wijnbouwers: Ostertag, Zind-Humbrecht, Trimbach, Hugel, Deiss, Blanck. Ook de namen van vele dorpen (Eguisheim, Bergheim, Kaysersberg, Riquewihr) klinken niet Frans. Die dorpen lijken met hun vakwerkhuizen, kerken, poorten en fonteinen wel uit een oud Duits prentenboek te komen. De vermenging van Franse en Duitse invloeden merk je ook in de keuken: choucroute à l’ Alsacienne of Sauerkraut, tarte flambée of Flammenkueche (een soort pizza), Baekeoffe (een stoofschotel) en Schiefala (gerookte varkensschouder).

De wijnen doen ook Duits aan. Het klimaat, de bodem en de druivenrassen zijn vergelijkbaar, net zoals de fruitige, vaak lichtzoete wijnstijl. Elzaswijnen zijn doorgaans wel voller en alcoholischer dan de Duitse.

Meer dan 90 procent van de elzaswijnen is wit. De belangrijkste druiven (riesling, pinot gris en gewürztraminer) hebben een specifiek aromatisch karakter en komen haast nergens anders in Frankrijk voor.

De riesling wordt er, net zoals in Duitsland, beschouwd als de nobelste druif. Niet voor niets wordt hij koning van de Elzas genoemd. De pinot gris heet dan weer de ‘sultan’ te zijn, wegens zijn exotische geur en smaak. Maar het zwoelste en kruidigste aroma heeft de gewürztraminer. Gewürz is het Duitse woord voor ‘kruiden’. Wat nog maar eens benadrukt dat de Elzas in alle opzichten een grensstreek is.

Megavino vindt plaats van vrijdag 23 tot en met maandag 26 oktober in Paleis 1 van Brussels Expo. Alle informatie op megavino.be.

BRUNO VANSPAUWEN