‘GRATIS GELD HEEFT DE ECONOMIE ECHT WEL EEN DUWTJE GEGEVEN’

De banken bleken vorige week erg happig op het laatste rondje TLTRO’s – leningen van de Europese Centrale Bank met een negatieve rente. “Als je gelooft dat de ECB de depositorente gaat verhogen, was het voor een bank rationeel veel geld op te nemen”, zegt Peter Vanden Houte, de hoofdeconoom van ING België.

Waarom die goedkope kredieten?

PETER VANDEN HOUTE. “De Europese Centrale Bank (ECB) begon vooral met LTRO’s om de financiële sector te stabiliseren. Die liquiditeit op lange termijn zorgde ervoor dat de banken niet elke week opnieuw op zoek moesten naar geld. Dat gaf ze meer zekerheid. Het idee was dat ze dan meer kredieten zouden verstrekken. Maar in het begin was er ook terughoudendheid. De banken vreesden dat de markt de opname van geld zou zien als een teken van zwakte.”

Dit was normaal het laatste rondje TLTRO’s. Heeft het instrument gewerkt?

VANDEN HOUTE. “Bij de eerste rondjes (LTRO’s, nvdr) namen vooral de zwakke banken geld op om hun liquiditeitsproblemen op te lossen. Toen was het effect op de economie vrij beperkt. De latere rondjes (TLTRO’s, nvdr) hebben de economie echt wel een duwtje in de rug gegeven.”

Tot vorige week liepen de banken niet storm voor de jongste versie uit 2016, TLTRO’s met een looptijd van vier jaar.

VANDEN HOUTE. “Veel banken hadden dat geld niet nodig. Ze hadden meer dan voldoende liquiditeiten ter beschikking, omdat de ECB al voor bijna 1500 miljard euro obligaties bij ze heeft opgekocht. Als de banken dat geld niet uitlenen, maar het moeten parkeren bij de ECB, betalen ze daar trouwens een negatieve depositorente van -0,4 procent op. Voor de banken zijn die TLTRO’s dus eigenlijk een nuloperatie. Ze kunnen lenen tegen -0,4 procent, maar ze betalen dezelfde rente als ze dat geld niet uitlenen.

“In de praktijk zien we dat de TLTRO’s vooral door banken uit de periferie zijn aangesproken. Het teveel aan liquiditeit in de eurozone stroomt vooral naar de banken in sterke landen zoals Duitsland, Nederland en in beperkte mate België. Vooral zij hebben af te rekenen met die negatieve depositorente. De sterke banken nemen het geld niet op, maar het komt via de markt wel bij hen terecht. Zij betalen uiteindelijk het parkeergeld.”

Waarom leidde het laatste rondje met een opname van 233,5 miljard euro wel tot een kleine stormloop?

VANDEN HOUTE. “Dat toont deels dat de banken geloven dat de ECB de depositorente zal verhogen. Ze weten ondertussen of ze de jongste twee jaar meer kredieten hebben uitgeschreven. Dat was de voorwaarde van de ECB om in aanmerking te komen voor het laagste tarief van -0,4 procent. Wie daaraan voldoet, kan dus op vier jaar lenen tegen die negatieve rente. Als je nu gelooft in een verhoging van de depositorente, was het rationeel veel geld op te nemen. Dan kon je lenen tegen -0,4 procent bij de ECB en later kun je het bij dezelfde ECB herbeleggen tegen een hogere rente.”

JASPER VEKEMAN