De vergrijzing had al lang betaald kunnen en moeten zijn. De belastingdruk had al lang lager kunnen en moeten zijn. De tewerkstelling had al lang veel hoger kunnen en moeten zijn. En dat alles kon perfect zonder pijnlijke maatregelen. Hoe? De paarse regering had de voorbije jaren de interestbonus gewoon verstandig moeten besteden. Maar dat heeft ze niet gedaan.
De interestasten op de overheidsschuld zijn sinds 1999 met 2,5 % van het bruto binnenlands product gedaald. Deze bonus creëerde heel wat beleidsruimte, die vandaag 7,5 miljard euro weegt. Ideaal was geweest indien het grootste deel van dit bedrag besteed was geweest aan een verlaging van de fiscale druk, en vooral dan op arbeid. En het saldo was best geïnvesteerd in een begrotingsoverschot om de vergrijzing voor te bereiden.
De realiteit is echter ver afgedreven van het ideaal. De interestmeevaller is bijna volledig besteed aan hogere overheidsuitgaven, uitgaven die dan nog dikwijls destructief waren voor de welvaart, omdat ze nog veel te vaak dienen om mensen te motiveren om weg te blijven van de arbeidsmarkt. Misschien was de interestbonus daarom zelfs een vergiftigd geschenk, want zonder die bonus was de druk hoger geweest om productiever en efficiënter met het overheidsgeld om te springen.
Het is een doodzonde dat de interestbonus op die manier vergooid is. En al is het nooit te laat om het roer om te gooien, die bonus is bijna op en een gouden kans om de kwaliteit van de Belgische overheidsfinanciën duurzaam te verbeteren, is grotendeels verkwanseld. Het resultaat is er naar. De regering moet klooien met virtuele zilverfondsen om de schijn op te houden dat ze voorbereid is op de vergrijzing. Tegelijk moet ze fletse generatiepacten opstellen om toch wat meer volk aan de slag te krijgen. Ze moet eenmalige en boekhoudkundig bedenkelijke trucs verzinnen om de begroting uit de rode cijfers te houden. En bovenal blijft België de wereldkampioen belastingheffen op arbeid.
De regering had zich al die ellende kunnen besparen als ze de interestbonus veel meer in belastingverlagingen had geïnvesteerd. Dat was, zij het door een vorige regering, ook impliciet beloofd. In de jaren negentig van de vorige eeuw werd u door Jean-Luc Dehaene (CD&V) met crisisbelastingen bestookt om die vermaledijde staatsschuld en dito rentelasten een kopje kleiner te maken. De lagere interestlasten zouden dan toelaten om de belastingen weer te verlagen. Het is intussen 2006, de interestlasten zijn inderdaad gedaald, maar van die lagere belastingdruk is nog niets in huis gekomen.
Hoeveel groei en jobs zijn op die manier niet verloren gegaan? De recente ervaring leert dat zelfs bescheiden lastenverlagingen de economie al behoorlijk wat arbeidsintensiever maken, en dus een pak terugverdieneffecten opleveren. Het succes van de dienstencheques is ook een signaal dat heel wat zwarte arbeid bij een faire belastingdruk best het daglicht wil opzoeken.
De werkgelegenheid zit dus gespannen in de startblokken, maar de regering durft het startschot niet te geven door bijvoorbeeld de belastingdruk terug te brengen tot het Europese gemiddelde. Want dan moeten ook de uitgaven naar beneden, en dat bekent dat het paarse beleid rechtsomkeer moet maken.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier