Goldman is niet langer goddelijk

De meest succesvolle zakenbank ter wereld ligt onder vuur. De Amerikaanse toezichthouder verdenkt Goldman Sachs van ontoelaatbare belangenconflicten. Goldman zou financieel vergif hebben verkocht. Afgunst of misdadige praktijken?Het lijkt wel een echo van wat in de jaren tachtig gebeurde met Salomon Brothers.

Michael Lewis beschreef het magistraal in het boek Liar’s Poker van 1989. De woorden ‘rip off’, ‘big swing-ing dick’ en ‘blowing up a customer’ werden begrippen, en maakten deel uit van de standaardopleiding van de medewerkers bij Salomon. Net vandaag staat Lewis opnieuw op de eerste plaats van de bestsellerslijst van de New York Times. Goede timing.

Klanten vergiftigen

De aanklacht tegen Goldman handelt over een erg complexe materie. De Amerikaanse zakenbank creëerde verschillende (25) CDO’s (gestructureerde obligaties) met ingrediënten waarvan ze wist dat ze van slechte kwaliteit waren. Ze verkocht die aan de klanten, en nam zelf shortposities op de onderliggende posities. Ze boekte dus winst naarmate de koers van het actief daalde.

De aanklacht van de toezichthouder SEC gaat over het product Abacus 2007-AC1, waarmee nieuwe grenzen werden overschreden. De hedgefundmanager Paulson koos zorgvuldig obligaties van subprimehypotheken waarvan hij overtuigd was dat ze gingen falen. Goldman verpakte ze in de CDO, verkreeg er een AAA-label voor, en verkocht het product vervolgens door aan onwetende klanten. De zakenbank kreeg 15 miljoen dollar voor de plaatsing. Paulson koos erg goed, want alle onderliggende subprimes gingen inderdaad ten onder. De fondsmanager verdiende 1 miljard dollar, de onwetende banken verloren evenveel. Sommige kopers, zoals het Duitse IKB, moesten gered worden door de overheid. De aanklacht luidt dat Goldman zorgvuldig het gif koos van de toxische producten die het aan zijn klanten toediende en daarop zelf grof verdiende.

De Amerikaanse zakenbank stelde eerst dat de tegenpartijen gesofisticeerd genoeg waren om dit in te schatten. De bank was ook slim. Ze kocht zelf een deel van de meest risicovolle tranche (die waardeloos werd), maar kocht nog veel meer verzekeringspremies (die uitgekeerd werden). Met dat eerste overhaalde ze niet alleen de klanten, ze trachtte zo ook de SEC te sussen. Deze week veranderde de tactiek, en werd chef CDO’s Fabrice Tourré op non-actief gezet. Een man opgeofferd om ‘The Firm’ te redden.

De complexiteit zal het moeilijk maken om de bank effectief te veroordelen. Goldman is machtig, heeft de beste advocaten en topalumni zoals de ministers van Financiën Robert Rubin en Hank Paulson (niet de man van het hedge fund). Destijds kreeg Salomon lichte straffen, maar de echte straf kwam van zijn klanten. De nauwkeurige beschrijving van de wanpraktijken in het boek van Michael Lewis was te pijnlijk. Salomon Brothers werd verkocht en de naam verdween in 2003, besmeurd door nog meer schandalen.

Afgunst of arrogantie?

Of Goldman driester was dan de andere zakenbanken, valt te betwijfelen. Ze deden het wellicht voor veel meer geld. De koers van Goldman presteerde in de afgelopen vijf jaar dubbel zo goed als de Amerikaanse en Europese financiële aandelen, en dat steekt de ogen uit. Anderzijds is er ook de arrogantie: de CEO van Goldman Sachs verdedigde zich vorig jaar nog met het argument dat “bankiers het werk van God uitvoeren”. De regelgever kan weinig uitrichten, maar gedupeerde tegenpartijen kunnen de goddelijke allures van Goldman opnieuw aardse proporties geven. Van zo hoog kan de val heel lang en pijnlijk worden.

DE AUTEUR IS CEO EN CHIEF ECONOMIST VAN ECONOPOLIS.

REACTIES ZIJN WELKOM OP trends@econopolis.be

Geert Noels