Gezonde werknemers, gezond bedrijf

Investeren in de gezondheid van werknemers vraagt geen bergen geld of zeeën van tijd. Dat bewijzen de winnaars van de nv Gezond Award. Met stappentellers, gezonde proevertjes of virtuele triatlons spring je al ver.

Bedrijven hebben er alle belang bij om te investeren in de gezondheid van hun werknemers. Grote ondernemingen geraken daar stilaan van overtuigd, maar veel kmo’s staan daar nog heel wantrouwig tegenover. Nochtans hebben zij er extra belang bij om oog te hebben voor de gezondheid van hun werknemers.” Dat zegt Joeri Vannyvel van het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ). De organisatie reikte gisteren een prijs uit aan kmo’s die aandacht hebben voor de gezondheid van hun werknemers. “Steeds meer kmo-leiders kampen met een uitstroom van zowel oudere als jongere werknemers voor wie niet snel genoeg vervanging wordt gevonden. Daardoor is een goed uitgewerkt gezondheidsbeleid onmisbaar voor een bedrijf”, zegt Vannyvel.

Ook Jan Seghers, professor bewegingswetenschappen aan de KU Leuven, ziet genoeg redenen om in te zetten op gezonde werknemers. Hij maakt deel uit van PortaAL, een initiatief van de faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen dat net als het VIGeZ bedrijven ondersteunt die hun werknemers aan het bewegen willen krijgen. “Er zijn genoeg studies die aantonen dat gezonde en fitte werknemers ook bedrijfseconomisch interessanter zijn: ze zijn niet alleen productiever, ook het arbeidsverzuim ligt lager.”

Iedereen is ervan overtuigd dat gezondheid ook een individuele verantwoordelijkheid is. Dus waarom al die moeite doen? “Ondernemingen zullen door de vergrijzing en de krimpende beroepsbevolking meer moeite moeten doen om de juiste mensen aan te trekken. Grote bedrijven kunnen daar voldoende financiële middelen tegenaan gooien, maar kleine kmo’s moeten zich op een andere manier aantrekkelijk maken. Wie dan aandacht heeft voor het welzijn van zijn werknemers, kan de concurrentie wel eens een stapje voor blijven”, zegt Vannyvel.

Nochtans laten net de kmo’s zich het moeilijkst over de streep trekken. Dat blijkt ook uit het aantal inschrijvingen voor de nv Gezond Award: amper 32 kmo’s. In dat soort zijn de zaakvoerders maar al te vaak octopussen die zich over elk onderdeel van het bedrijf ontfermen. Op het overvolle prioriteitenlijstje moet een gezondheidsbeleid voor de werknemers het dan meestal afleggen tegen de zoektocht naar nieuwe klanten of het uitbreiden van het productgamma. Dan is er nog de vrees dat het alleen maar geld zal kosten. Een grote onderneming zoals Janssen Pharmaceutica organiseert voor haar werknemers dans-, spinning- of zumbalessen, vrijwillige fitheidstests of heeft gratis fitnessabonnementen in de aanbieding. Toch moeten investeringen in de gezondheid van werknemers niet noodzakelijk veel geld kosten. Hoe pak je het aan?

Zorg voor beweging

Resoc Kempen, een overlegplatform voor de lokale besturen en werknemers- en werkgeversorganisaties, sleepte als individuele kmo de nv Gezond Award in de wacht. Daar geen ontelbare workshops of fitnessabonnementen. Een groepje van drie mensen werkte kleine, uiteenlopende initiatieven uit. De stappenwedstrijd springt nog het meest in het oog. Het concept? Een stappenteller voor elk van de werknemers om te achterhalen wie op een dag de meeste stappen doet. “Voor veel werknemers was dat een eye opener. Eigenlijk zou iedereen elke dag 10.000 stappen moeten doen, maar met de stappenteller werd snel duidelijk dat je daar zonder extra beweging niet aan komt als je een zittend beroep hebt”, zegt Severine Appelmans van Resoc Kempen.

“Wat de collega’s daar vervolgens mee doen, is natuurlijk hun eigen verantwoordelijkheid. Maar bij verplaatsingen voor het werk is het wel de gewoonte om eerder de fiets dan de auto te nemen als de afstand het toelaat”, zegt Appelmans. Jan Seghers is gecharmeerd door de stappenteller. “Je eigen gedrag bekijken, is altijd een goede zaak. Met zo’n stappenteller houd je mensen eigenlijk een spiegel voor. De vraag is wel wat je ermee doet, want het vervolgtraject is nog belangrijker: wat kan een onderneming doen om haar werknemers aan het stappen te krijgen?” Volgens de bewegingsspecialist is daar vaak niet zo veel voor nodig. Stippel op het bedrijventerrein enkele wandelroutes uit waar werknemers gebruik van kunnen maken. Of zet werknemers ertoe aan niet de lift maar de trap te nemen door aan te duiden waar de traphal zich bevindt en hem ook aantrekkelijker te maken. Of vervang de zeteltjes in de koffiehoek door statafels zodat werknemers meer doen dan zich te verplaatsen van de bureaustoel naar de zetel. “Dat zijn investeringen waarmee je al heel veel bereikt. Bovendien zijn ze vaak rendabeler dan de grote budgetten die worden uitgegeven aan fitnessruimtes die toch niemand gebruikt”, bevestigt Vannyvel.

Vermijd eenmalige acties

Aandacht hebben voor gezondheid gaat natuurlijk verder dan bewegen. Ook gezonde voeding is essentieel in een gezondheidsbeleid. Daarom experimenteerde Resoc Kempen gedurende een week met een gratis fruitmand op de werkvloer. “Veel succes had dat niet: de meeste collega’s hadden al de gewoonte om zelf fruit mee te brengen naar het werk”, zegt Appelmans. De ‘gezonde proevertjes’ hadden meer succes. Ongezonde snacks moesten wijken voor soep, olijven, smoothies of sushi. “Tijdens vergaderingen, ook met externen, hebben we intussen de gewoonte om voor fruit te zorgen in plaats van koekjes”, zegt Appelmans. Volgens Seghers is het vooral belangrijk om van de gezondheid een vast agendapunt te maken dat wordt geïntegreerd in het beleid. “Eenmalige acties volstaan niet. Je moet echt een bewustwording creëren en dat neemt veel tijd in beslag. Vroeger werd er wel eens geëxperimenteerd met een gezondheidsweek, maar het effect van zo’n evenement was bijna meteen verdwenen na afloop van dat evenement.” Daarom dat Resoc Kempen de druk op de ketel houdt. “Via een nieuwsbrief informeren we collega’s over onderwerpen die met gezondheid te maken hebben en we besteden ook aandacht aan een goede zithouding voor wie aan een bureau zit”, zegt Appelmans.

Werk samen

Grote initiatieven zijn voor kleine kmo’s natuurlijk niet altijd makkelijk op poten te zetten. “De sleutel van succes zit in de samenwerking met andere kmo’s. Veel initiatieven kan je beter organiseren op het niveau van het hele bedrijventerrein, zodat bedrijven de kosten en de inspanningen kunnen delen. Bovendien is de kans groter dat er voldoende deelnemers zijn voor de georganiseerde activiteiten”, zegt Vannyvel. Het is dan ook geen toeval dat de virtuele triatlon voor het hele bedrijventerrein wordt georganiseerd (zie kader De virtuele triatlon van bedrijventerrein Leie). “Je kan niet alleen veel besparen door je buren een beetje te kennen, door de contacten met andere bedrijven trap je ook niet meer in dezelfde valkuilen”, besluit Axel Libbrecht van de organisatie op het bedrijventerrein.

SVEN VONCK

“Eenmalige acties volstaan niet. Je moet echt een bewustwording creëren en dat neemt veel tijd in beslag” Jan Seghers, professor bewegingswetenschappen