GEEN DUBBEL DIVIDEND

Al Gore is dood. Leve Al Gore. Premier Guy Verhofstadt (VLD) begraaft de oude verpakkingsheffing uit het jongste regeringsconclaaf wegens onuitvoerbaar en baart aan de vooravond van de begrotingscontrole een nieuwe eco-btw. In plaats van een milieubelasting op basis van CO2-uitstoot komt er nu een forfaitaire verhoging van de indirecte belastingen op het gebruik van verpakkingen. Maar met een vergroening van de fiscaliteit heeft deze regeringsmaatregel niets te maken. Het betreft een louter budgettaire operatie om de schatkist met 320 miljoen euro te vullen.

Hiermee hypothekeert de liberale leider zijn vierde burgermanifest. In dit document pleit Verhofstadt terecht voor een fiscale verschuiving van arbeid naar milieu. Vandaag vernietigen de torenhoge loonlasten de werkgelegenheid, terwijl het ongebreidelde gebruik van de schaarse grondstoffen de toekomst van de aarde in gevaar brengt. Een duurzame belastinghervorming kan de ecologische en sociale problemen van de huidige welvaartsmaatschappij oplossen. Door nu een loutere btw-verhoging als ecologische maatregel te verkopen, dreigt paars echter het kind met het badwater weg te gooien. Wie appelen voor citroenen verkoopt, verliest elke geloofwaardigheid. Bovendien blinkt paars niet uit in groen blazoen. Zo bungelt België samen met Frankrijk aan de staart van het Europese peloton wat milieubelastingen betreft, aldus de Organisatie voor Economische en Sociale Ontwikkeling (Oeso). De interministeriële werkgroep die de vergroening van de fiscaliteit moest onderzoeken tegen eind 2005, is zelfs nooit van start gegaan.

Didier Reynders (MR), de liberale minister van Financiën, vreest namelijk op termijn een verlies aan inkomsten voor de staat. Onder economische druk zal de belastingplichtige zijn gedrag aanpassen in milieuvriendelijke zin. Toch hoeft deze evolutie het budgettaire evenwicht van de overheidsfinanciën niet in het gedrang te brengen. De maatschappelijke factuur die vervuiling met zich brengt, is vandaag namelijk vaak niet in de prijs van het product of de dienst verrekend. Het Europees Milieu Agentschap raamt de externe kosten van het wegverkeer in België op een kleine 10 miljard euro, inclusief infrastructuur. Volgens een studie van het Instituut voor Sociale en Preventieve Geneeskunde (Universiteit van Bazel) bedragen de medische en sociale lasten – veroorzaakt door ziektes als gevolg van luchtverontreiniging – in West-Europa gemiddeld niet minder dan 1,7 % van het bruto binnenlands product (bbp). Geëxtrapoleerd naar ons land zou dat 4,6 miljard euro betekenen. Als de particulieren en bedrijven meer ecologisch gaan handelen, zullen deze externe kosten dalen. Dit betekent minder uitgaven voor de overheid.

Maar hogere milieubelastingen leiden ook tot een inkrimping van de activiteiten in bepaalde bedrijfstakken (zoals de chemie) en een vermindering van de koopkracht voor de burgers. Dit verlies kan je echter compenseren door een verlaging van de fiscale druk op arbeid. Onderzoek van het Federale Planbureau van België leert dat een energietaks in ons land tot 50.000 nieuwe jobs kan opleveren, terwijl de CO2-uitstoot met 7,5 % vermindert. Zo creëert de vergroening van de fiscaliteit een dubbel dividend: minder uitstoot van broeikasgassen en meer banen.

Eric Pompen