Frankrijks Conquistadores

Er is een trend in Bordeaux die nergens anders in Frankrijk voorkomt: topchateaus uit de Médoc en Saint-Emilion willen een stevige voet in de Nieuwe Wereld en maken wijn in Californië, Chili en Argentinië. Wat drijft ze?

Er zijn een aantal bekende voorbeelden van bordeauxkastelen met vestigingen of joint ventures in Amerika. Zo is er Mouton Rothschild met Opus One in Napa Valley, California – een joint venture met Robert Mondavi. In Chili is er Almaviva, eveneens van Mouton in samenwerking met Concha y Toro. Christian Moueix van Château Pétrus heeft zijn Dominus in Napa Valley en Cheval Blanc zijn Cheval des Andes in Mendoza, Argentinië. De reden is even eenvoudig als commercieel: al deze topproducenten uit de Oude Wereld willen niet alleen een voet in de Nieuwe Wereld, ze willen deze ‘nieuwe’ wijnindustrie ook domineren met topwijnen. Het zijn moderne conquistadores.

Joint ventures

De strategie: alle knowhow uit Bordeaux, die zijn strepen heeft verdiend, wordt ingevoerd in deze nieuwe landen, terwijl de marketing gebeurt vanuit het moederland ‘Bordeaux’. Simpelweg gezegd: de consument weet dat Cheval des Andes goed moet zijn, want hij wordt gemaakt door de mensen van Cheval Blanc. De plaatselijke wijnindustrie heeft daar alle baat bij. Deze grote joint ventures zijn meestal dure projecten en zorgen voor onmiddellijke lokale werkgelegenheid. Het gaat vaak om wijngaarden van 50 tot 100 hectaren, die vanuit dezelfde kwaliteitsfilosofie als in Bordeaux zoveel mogelijk manueel worden bewerkt. Manueel werk is hier trouwens zeer goedkoop. Maar ook meer algemeen zijn deze icon estates belangrijk voor de Nieuwe Wereld en vooral dan voor Latijns-Amerika. Het zijn bewijzen voor de theorie dat je ook hier grote wijnen kunt maken.

Het enige nadeel dat je naar voor zou kunnen brengen, is dat deze projecten de internationalisering of globalisering van bepaalde druivensoorten alleen maar bewerkstelligt. En dat is tegen de huidige trend om terug te keren naar authentieke, traditionele druivensoorten.

En toch is Cheval des Andes een goed voorbeeld van de combinatie van entrepreneurschap en authenticiteit. Dit project werd opgestart in 1999, als een samenwerking tussen Terrazas de los Andes, zelf opgestart door het champagnemerk Moët & Chandon, en Cheval Blanc. Uiteindelijk blijken alle partijen vandaag onder dezelfde vlag te varen: die van de groep LVMH (Louis Vuitton-Moët-Hennessy).

De luxegroep LVMH bezit vandaag niet alleen 50 % van Cheval Blanc en Cheval des Andes, maar heeft onder meer ook aandelen in Yquem (sauternes) en de champagnehuizen Krug en Veuve Clicquot. Cheval des Andes ligt hoog in de Andes, in Vistalba, in de regio Mendoza. De 50 hectaren wijngaarden liggen verspreid op een hoogte van 800 tot 2000 meter. Dat is zeer hoog. Mendoza behoort tot de hoogste gebieden in de wereld waar aan wijnbouw wordt gedaan. De marketing is krachtig. Zoals Pierre Lurton, gerant van Cheval Blanc en Cheval des Andes het verwoordt: “Wij wilden de druivensoort malbec herontdekken.”

Vroeger kwam er nog veel malbec voor in Bordeaux, een restant uit de 16de en 17de eeuw, toen de malbecwijnen uit Cahors hoog boven de wijnen van Bordeaux stonden aangeschreven. Bordeaux was toen alleen maar de haven van waaruit de Cahorswijnen vertrokken naar hun verschillende Europese bestemmingen; van een kwaliteitswijnproductie in Bordeaux was er nog geen sprake. De Bordelezen zijn de malbec beginnen aan te planten, samen met cabernet sauvignon, cabernet franc, petit verdot en – in het begin zeer weinig – merlot, met de bedoeling mee te kunnen genieten van de faam van Cahors.

De Nieuwe Wereld

Geleidelijk werd Bordeaux krachtiger omdat meer en meer handelaren zich in de havenstad kwamen vestigen en er zelf wijngaarden begonnen aan te planten. Het is de mercantiele ingesteldheid van de inwijkelingen die Bordeaux tot een superwijnmacht heeft gemaakt. Cahors werd opzijgezet. Het merendeel van de malbec staat al aangeplant in Argentinië en vooral dan in de Andes sinds de 19de eeuw, toen veel Europese wijnbouwers door de ravage van de Phylloxera-luis – die bijna de hele Europese wijngaard vernielde – hun heil zochten in de Nieuwe Wereld.

De malbec in Argentinië komt dus oorspronkelijk uit Frankrijk. Door de jaren heen werd duidelijk dat de malbec zich niet alleen goed voelt in deze koele, hooggelegen wijngaarden, de druivensoort zou wel eens het uithangbord van de Argentijnse wijnbouw kunnen worden, net zoals carmenère dat voor Chili werd en net zoals Uruguay dat probeert met tannat, de traditionele druivensoort uit Madiran, ten zuidwesten van Bordeaux (en vroeger uitvoerig geëxporteerd via de haven van Bordeaux).

In Bordeaux verdween de malbec uit het gezichtsveld wegens een heel eenvoudige reden: de merlot. Dat is al sinds bijna twintig jaar de meest aangeplante druivensoort in Bordeaux – ze rijpt immers veel sneller dan cabernet sauvignon en al de rest, waardoor het makkelijker is er goede – lees: moderne, toegankelijke, rijpe – wijn van te maken. Malbec is net als merlot zeer gevoelig voor rot, maar de kwaliteit van het fruit is bij merlot makkelijker voorspelbaar, homogener en dus betrouwbaarder. De herontdekking van malbec zou dus het uitgangspunt moeten zijn van Cheval des Andes. En dat is ook zo.

Cheval des Andes wordt op dezelfde manier gemaakt als bordeaux, met dezelfde vinificatietechnieken. Hij heeft dezelfde smaakstructuur: doortimmerd, strak en verticaal, bijna roepend om jaren op fles te rijpen. Maar terwijl de meeste grand cru classés uit Bordeaux gemaakt worden van cabernet sauvignon, merlot en cabernet franc (met wat petit verdot), afhankelijk van het jaar in wisselende percentages, heeft Cheval des Andes bijna elk jaar bijna 50 % malbec in de blend.

Algemeen geldt dat Cheval des Andes (verkrijgbaar in de prijsvork van 65 tot 75 euro) zeker niet het kwaliteitsniveau haalt van Cheval Blanc zelf; hij probeert er ook geen kopie van te zijn, maar naar onze mening zit hij toch op het niveau van een goede second grand cru classé uit de Médoc. Zoals gezegd heeft de wijn dezelfde strakke doortimmerdheid, maar zijn aromatisch profiel is iets voller, opener en guller zonder evenwel platte overrijpe toetsen tentoon te spreiden. De wijn is blijkbaar aan een opmars bezig op de Europese markten. Wij raden hem voorzichtig aan.

Filip Verheyden