FARMACIE. Lekker Vlaams pilletje

In Noord-Europa is de herschikking van de farmaceutische groothandel al achter de rug. Alleen België biedt nog mogelijkheden. Het Utrechtse OPG sloeg een eerste slag via samenwerking met het Oostvlaamse Flandria. De Nederlandse leuze ? “We zullen doorgaan. “

Locatie : Utrecht.

Hartje Utrecht, de Europalaan. Aan de rand van een bouwwerf staat een bordje met de boodschap dat OPG hier aan een gloednieuw logistiek centrum sleutelt. Bouwvakkers, in de cockpit van hun graafmachine boven alles en iedereen uittronend, zorgen voor een oorverdovend aantal decibels.

In het dubbelglazige hoofdkwartier van de Nederlandse groep heerst inmiddels een gewijde stilte. Hier wordt hard gewerkt aan een toekomstplan. Het Oostvlaamse Flandria heeft daar zonet een voorsmaakje van gekregen.

“Noem ons maar een groeibedrijf, ” opent Wouter A.M. de Bruijn, voorzitter van de raad van bestuur van OPG. En dan ietwat schalks : “Ik neem aan dat men in België nog van ons zal horen. “

Op 14 juli hijste OPG zichzelf aan boord bij de farma-groothandel Flandria, met standplaats in Zwijnaarde (Gent). Niet zomaar, want de Westvlaamse “konkurrent” Inter Nos stond klaar om precies hetzelfde te doen. Finaal haalde OPG zijn slag thuis, fuseerde met Flandria en dit voor het ronde bedrag van 37 miljoen gulden, omgerekend 685 miljoen frank, plus een overeengekomen bedrag in funktie van de winst. Zegt Wouter de Bruijn : “Wie in onze sektor de kaart van Noord-Europa bekijkt, kan niet anders dan konkluderen dat er alleen nog in België opportuniteiten klaar liggen. “

LIEFDE.

De konsument in de apoteek ligt allicht niet wakker van de vraag wie uiteindelijk de geneesmiddelen komt bedelen in de “winkel”. Maar managers van heel Europa vinden die vraag wél uitermate relevant. Vandaar : veel schuivende panelen en zich in snel tempo manifesterende koncentraties in de Europese farma-groothandel. Ofwel zorgden chemische bedrijven of grote farma-groepen zélf voor een welomschreven vorm van vertikale integratie via overnames van groothandels her en der. Ofwel vond schaalvergroting plaats tussen farma-groothandels onderling. De fusie tussen Flandria en OPG illustreert die laatste trend. “We merken ook wel dat België terzake een nogal regionale politiek voert, ” zegt John M.J. Blom, lid van de raad van bestuur van OPG. “In België heeft zowat elke provincie nog zijn eigen leverancier van geneesmiddelen”. Dit geldt onder meer voor Asma-Borgers (Antwerpen), Inter Nos (West-Vlaanderen), Flandria (Oost-Vlaanderen) en Lifak (Limburg). In Wallonië komen de “onafhankelijken” ook nog in beeld. Maar grote Duitse groepen, genre Gehe, of Franse groepen zoals CERP aasden eerder al op veranderingen in het Belgische landschap. Gehe palmde hier al de groothandels PCB, Ostend Pharma en het Waalse Sambria in. Het Franse CERP deed al hetzelfde met Panpharma (Gent), Promephar (Antwerpen), Liège Farma en Phardip (Brussel). Zo te zien volgt het Nederlandse OPG alleen maar de trend die luistert naar de naam “schaalvergroting”.

Flandria, vooral in Oost-Vlaanderen aktief, tekent voor 5 miljard frank omzet en heeft een sterk gelijkaardig profiel als zijn Nederlandse partner : oorspronkelijk een koöperatie en een lange traditie die teruggaat tot het begin van deze eeuw. “Wij kennen elkaar al ruim 25 jaar en hadden ook veel respekt voor elkaar, ” zegt Wouter de Bruijn. “Onze buurlanden, in de eerste plaats Denemarken, België en Duitsland, behoren tot onze absolute prioriteit om groei te realizeren. Toen we aan de praat gingen met het management van Flandria (februari 1994), en een huwelijksaanzoek formuleerden, bleek grote bereidheid. De aanpassing van de juridische statuten nam finaal nog vele maanden in beslag. Maar het financieel akkoord was vrij snel rond. Finaal pakten we eerder dit jaar uit met een openbaar bod op Flandria. Voordien hadden OPG en Flandria geen, of omzeggens geen, zakelijke band met elkaar. Flandria kocht bij ons alleen wat verbanden aan. “

In Utrecht wordt, ook na 25 jaar voorkennis, de oprechte liefde voor de Vlaamse bruid niet weggemoffeld. Flandria heet heel aantrekkelijk te zijn : 5 miljard frank omzet, “thuis” bij 800 Belgische apotekers, landelijk gezien 7 % martktaandeel en een uitermate gezonde financiële ratio (30 % eigen vermogen op omzet). Dat laatste was voor het Nederlandse management wel een conditio sine qua non.

In bepaalde kringen heet het dat OPG zijn bruid voor een prikje (amper één zesde van de omzet) heeft binnengehaald. Luc Veramme, topman bij Flandria, vindt dat nonsens : “84 procent van onze aandeelhouders heeft het plan goedgekeurd, ” zegt hij. En ook in Utrecht hoort men iets gelijkaardigs : “We hebben twaalfmaal de winst betaald, en daar nog een aardig pakketje guldens bovenop, ” heet het daar.

OPG rondde de hele operatie zowat cash af. Dat wijst in elk geval op een soliede onderbouw, die je ook in het jaarverslag afleest. Of die financiële sterkte straks ook gepaard gaat met een weinig ontziende dominantie ? De Bruijn : “Het ligt hoegenaamd niet in onze bedoeling om nu in Vlaanderen met de Nederlandse skepter te zwaaien. Hoeft ook niet, want Flandria is een uitstekend gerund bedrijf. We verlenen een verregaande vorm van autonomie. Géén Nederlanders in het management bijvoorbeeld. En we hebben een Belgische raad van advies opgericht, die de Nederlandse raad van bestuur zal advizeren. We zoeken ook naar positieve synergieën. We kunnen heel wat logistieke kennis uitwisselen. OPG heeft ook expertise op het vlak van management van apoteken. Dat maken we te gelde via een apart filiaal. Nederlandse apotekers weten inmiddels wel dat je bij OPG één en ander kan opsteken : van hoe start ik mijn zaak op, tot hoe organizeer ik best een verbouwing ? “

INLEGGELD.

Eind september bezochten een veertigtal Belgische apotekers de algemene vergadering van OPG. Via de “operatie OPG” kregen de voormalige apotekers-aandeelhouders van Flandria de kans om ook in het kapitaal van de Nederlandse groep te stappen. 765 Belgische apotekers lieten de kans op een of meerdere OPG-aandelen (finaal kregen 316.000 aandelen een “Belgisch etiket”, goed voor 2,5 procent in het kapitaal van OPG) niet liggen, middels de betaling van zogenaamd inleggeld in de Apothekers Coöperatie OPG (een vast syndikaat van aandeelhouders). “Naarmate deze lui op het terrein meer zaken doen met ons, zullen ook hun aandelen meer waard worden, ” zegt Wouter de Bruijn. “Dit is een typische OPG-aanpak. We houden van een grote betrokkenheid van onze aandeelhouders. “

OPG zweert onmiskenbaar bij groei, maar wil zich in die groei ook geenszins verslikken. “Onze internationale progressie gebeurt stap voor stap, ” zegt Wouter de Bruijn. “Verwacht van ons vooral geen avonturen. “

Toch wordt in het farmaceutisch milieu OPG dezer dagen alvast met een vergrootglas gevolgd, en dat lang niet alleen omwille van zijn offensieve strategie inzake groothandels. Ook het vast voornemen om zoveel mogelijk generieke geneesmiddelen aan de man/vrouw te brengen, wekt belangstelling. Generieke geneesmiddelen zijn perfekte ekwivalenten van originele geneesmiddelen, maar wel (minimaal) 20 % goedkoper. België voert ter zake, en in tegenstelling tot het buitenland, een vrij konservatieve politiek. Verandert dit met OPG ? De apotekerskoöperatieve uit Utrecht heeft een niet onaardige portefeuille generieke geneesmiddelen. Via het reeds in 1994 opgerichte OPG Pharmachemie België, een vennootschap naar Belgisch recht, willen de Nederlanders een doorbraak forceren. “OPG kan als belangrijke testcase dienen, ” zegt een insider van een groot en in België aktief farma-bedrijf. “We volgen dit met argusogen. “

Dat OPG zich tijdens de “raid” op Flandria, zou gehuld hebben in de rol van “zwarte ridder”, vindt men op het hoofdkwartier in Utrecht ietwat te gortig. Veeleer het tegendeel was waar : de Nederlandse entree is “vriendelijk en vriendschappelijk” verlopen. Zegt John Blom : “Ach, geef ons nog gewoon drie maanden en er wordt daar niet meer over gepraat. Dan is het opnieuw business as usual. ” En Luc Veramme, de Vlaamse manager van Flandria, merkt op : “Tenslotte waren wij vragende partij, niet OPG. “

KAREL CAMBIEN

WOUTER A.M. DE BRUIJN, JOHN M.J. BLOM EN ROBERT J. PEEK (OPG) Hun doel : België veroveren met generieke geneesmiddelen.