FAMILIE VAN THILLO. Het rijk van Bill

De Antwerpse “clan” Van Thillo ontpopte zich in amper twee generaties tot een bankiers-, drukkers- en uitgeversfamilie van formaat. Aan de basis van die ekonomische dynastie liggen Vlaamsnationalistische en oer-katolieke wortels. Een kroniek.

Eind vorige maand verzilverde de Antwerpse familie Van Thillo één van haar kroonjuwelen, het Spaarkrediet. Een bank die, onder haar bestuur, in amper 60 jaar tijd opklom van niets tot de 22ste plaats in de Belgische Top-150. De koper, de Kredietbank, telde voor de bank zo schatten kenners minimum 3 miljard frank neer.

Wie zijn de Van Thillo’s ? Een “clan” met uitgesproken Vlaamsnationalistische en oer-katolieke wortels, zoveel is zeker. Een familie die zich, vooral ná de Tweede Wereldoorlog, ontpopte tot een heus bankiers- en uitgeversgeslacht. De nazaten van één stamvader : Cyriel “Bill” Van Thillo, die de reputatie bezat dat alles wat hij aanraakte in goud veranderde.

De voorvaderen van Bill waren Brabanders uit Noord-Nederland. Zij vestigden zich in de 16de-17de eeuw op het Hillo, zo schrijft de familiekroniek, een oud “Wezels” gehucht dat zich in de buurt van de gemeente Kalmthout bevindt. In 1768 huwde Huybrecht Jans vant Hillo zoon van de Kempische keuterboer Jan Cornelissen er met Christina van Elsacker. In 1781 nam dit gezin zijn intrek in de Vloeykens-hoeve in Wuustwezel, toen eigendom van de oude adellijke familie du Chastel de la Howardries. En op 1 januari 1865 werd daar Frans Jaak Van Thillo de vader van Bill geboren.

Frans ging in zijn jeugdjaren tevergeefs z’n geluk beproeven in Amerika, keerde na enkele jaren terug naar Wuustwezel en werd er rentmeester op het hof van graaf du Chastel de la Howardries. In 1900 huwde hij met Elisabeth Paelinckx, die een dorpswinkel startte op de Bredabaan.

“Beiden wilden duidelijk omhoog op de sociale ladder, ” vertelt een familielid. “Frans Van Thillo, met de wijde blik vooruit, die voortdurend in de nabijheid van graven en baronnen vertoefde en Elisabeth die zich volop uitleefde in een bloeiend handelszaakje. ” Bill groeide er op in een diep-gelovig, Kempisch gezin, samen met 2 broers Renaat (“René”) en Edmond (“Mon”) en 1 zus Malvina.

YUPPIE.

Van meet af aan was Bill al een “buitenbeentje”. Zijn broers René en Mon liepen school aan het Klein Seminarie van Hoogstraten en studeerden later af aan de KU-Leuven de ene als ingenieur, de andere als dokter. Bill koos echter voor een “praktischer weg” en stak, na zijn humaniora aan het St.-Victor Instituut in Turnhout, zijn licentiaatsdiploma handels-, consulaire, maritieme en koloniale wetenschappen op zak aan de Antwerpse handelsschool Sint-Ignaas.

“Nonkel Bill koos voor de havenstad, de metropool, vlakbij het zakenleven. Met zijn galochen en zijn vinnige aanpak, was hij een yuppie avant-la-lettre, ” glimlacht Karel Van Thillo (zoon van Mon). Bill was, net als zijn broers die aan de unief aktieve voorvechters werden in de Vlaamse ontvoogdingsstrijd lid van het AKVS (Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond).

Karel Van Thillo : “Terwijl René in Vlaamse kringen dé idealistische voorman bleek en Mon er eerder een sociaal netwerk op na hield, bleef Bill diskreet achter de schermen. ” “Klopt, ” bevestigt de Antwerpse notaris Richard Celis, die Bill persoonlijk heeft gekend. “Bill nam nooit aktief deel aan de Vlaamse Beweging, hij sponsorde. “

Wie vandaag Bills zonen Ludo, Herman of Joris aanklampt over hun familieroots, stevent gegarandeerd af op een “no comment” het devies van hun vader getrouw. Diskretie kregen zij met de pap ingelepeld. Zegt een familielid : “Iedereen wist dat hun vader, Bill, in de zaken zat. Maar op de vraag wát precies, grapte hij steeds : “ik bezit niets, tenzij m’n geweren. ” Bill was een verwoed jager. “

Bills neus voor zaken werd algauw legendarisch. Een staaltje van Karel Van Thillo : “Mijn nonkel was ooit betrokken bij een vastgoedtransaktie rond het diamantbeursgebouw in de Antwerpse Pelikaanstraat. Prompt deed het gerucht de ronde dat hij diamant had ingekocht. ” Precies die diskretie had voor gevolg dat er tot op vandaag weinig geweten is over de beroepsaktiviteiten en belangen van Bill Van Thillo.

Zéker is dat hij eind jaren ’20 als employé in een Antwerpse bank van start ging. Hij klom er vliegensvlug omhoog en hield zich algauw bezig met de begeleiding en (eventuele) vereffening van vennootschappen in moeilijkheden. Op die wijze was Bill nauw betrokken bij de likwidatie, circa ’35, van één van de banken van de Vlaamse politicus en voorman Frans Van Cauwelaert.

CONGO.

In diezelfde periode verwierf Bill Van Thillo samen met de Antwerpse familie Engels een participatie in de Algemene Hypotheek- en Kredietkas, de voorloper van het Spaarkrediet. Hoe precies, daarover blijft een dikke mist hangen. Op het archief van Spaarkrediet bleek hierover weinig of geen dokumentatie beschikbaar. Hoofdjurist Paul Joos van de bank : “Ook wij blijven hierover in het ongewisse. ” Wél bekend is dat het Spaarkrediet in 1919 werd opgericht onder de naam L’Union Immobilière en dat pas vanaf ’65 de eerste Van Thillo in de raad van bestuur van de bank opduikt : namelijk Joris, die toen op 29-jarige leeftijd tot voorzitter werd benoemd.

Maar van Bill Van Thillo géén spoor. “Niet zo verwonderlijk, ” zegt een familielid. “Hij stond ervoor bekend dat hij slechts zelden bestuursmandaten aanvaardde. Bill deed op uiterst bescheiden wijze zaken, zonder daarover op te scheppen of veel van zichzelf prijs te geven. ” Zo frekwenteerde Bill regelmatig de kringen van Fernand Collin, Kredietbank-voorzitter vanaf ’38 : vanaf de jaren ’70 zou hij met Collin op vaste tijdstippen bijeen komen in een informeel klubje bevriende notabelen, de Club van de Twaalf Apostelen genaamd, om te debatteren over ekonomische en maatschappelijke tema’s.

Intussen wierp de samenwerking met de familie Engels haar vruchten af. Gedurende de jaren ’30 kocht Bill, samen met Octaaf Engels, een aantal belangen op in koloniaal Afrika. Via de vennootschappen Cotoni en Afrifina exploiteerde en commercializeerde hij in Belgisch Congo een aantal rubber-, koffie- en palmboomplantages. Tot op vandaag bezit de familie Van Thillo, via Afrifina, nog een minderheidsbelang in de schuimrubberproducent Artilat uit Nijlen.

Bill waagde zich ook in de Oosteuropese mijnbouw. In Joegoslavië kocht hij aandelen op in magnesietmijnen. Na WOII toen die mijnen genationalizeerd werden zouden die investeringen hem een mooie meerwaarde hebben opgeleverd. “Er was geen houden aan. Bill ontpopte zich tot een échte entrepreneur, ” getuigt een zakenvriend.

In ’48 sloeg de financier zijn omgeving met verstomming. Bill kocht de Antwerpse drukkerij Patria op die toen onder sekwester stond (later zou De Vlijt, uitgever van de Gazet Van Antwerpen, de gebouwen van Patria overnemen). “Moet je nu horen, ” deed het nieuws als een lopend vuurtje de ronde. “Bill Van Thillo heeft een drukkerij gekocht, en hij kent er niets van. “

DRUKKERIJ.

Patria was tijdens de oorlog uitgever van de Vlaamsnationalistische krant De Dag en had ook de titels De Post en Piccolo (een “vuil” blaadje dat deining veroorzaakte in de zeer katolieke familiekring) in eigendom. De vennootschap werd enkele jaren later omgedoopt tot Astra Printing, de drukkerij die zich van dan af aan zou ontpoppen tot dé pijler waarop de drukkerstak van de Van Thillo’s zou rusten.

“Een goede belegging, ” moet Bill toen gedacht hebben. Want de kwestie van de familie-opvolging (z’n 3 zonen) naderde. Oudste zoon en ekonomist (KU-Leuven) Ludo vond overigens samen met z’n jongste broer Joris zijn weg in de drukkersbranche (later evolueerde hij naar de uitgeverstak). Herman, de jurist van de familie met een MBA uit Columbia University (VS) op zak, ontpopte zich in het spoor en onder advies van z’n pa tot de financiële wizard van de familie.

“Herman heeft de strengheid van een bankier, is zeer diskreet en erg voorzichtig, ” omschrijft een intimus. Een aardje naar zijn vaartje. In de jaren ’60 duwde Herman Van Thillo z’n schouders onder het Spaarkrediet ; de resultaten logen er niet om. De bank slorpte in ’64 de Credit Belge Hypothécaire op en begon een razendsnelle expansie : de eigen middelen groeiden in de periode ’65-’85 van 83 naar 879 miljoen frank en in ’85 overschreden de spaarfondsen de kaap van de 30 miljard.

Herman is een verwoed golfspeler en lid van de klub Ternesse in Wommelgem. Hij was mede-oprichter van de Vlaamse investeringsmaatschappij Lessius en heeft zich via bestuursmandaten in (onder andere) het VEV (Vlaams Ekonomisch Verbond), de ASLK, de Franse verzekeringsgroep Urbaine UAP en de BSV (Belgische Spaarbanken Vereniging) stevig opgewerkt in de Vlaamse en Belgische haute finance.

Herman is gehuwd met Annette Gerard, dochter uit een Franstalige, Antwerpse doktersfamilie. Minder bekend is dat hij sinds ’88 gekoöpteerd senator is voor de VLD “dank zij de pauselijke bul van Frans Grootjans, ” zegt een insider. Een politieke funktie waarin hij nauwelijks opvalt.

Terwijl Bill Van Thillo vanaf de jaren ’60 stilletjes de fakkel doorgaf aan zijn zonen Ludo, Joris en Herman, is de bankiers- en drukkersfamilie onvermijdelijk gaan evolueren naar wat ze vandaag is geworden, een zuiver uitgeversbedrijf : De Persgroep (uitgever van onder andere Het Laatste Nieuws en De Morgen). Dit verhaal is bekend.

LIBERAAL ?

In ’75 nam de familie samen met de Uitgeverij Hoste en uitgever Maurice Brébart (La Dernière Heure) een meerderheidsbelang in de groep Femmes d’Aujourd’hui/Het Rijk der Vrouw, toen op het randje van het failliet. Albert Maertens, direkteur-generaal van Hoste, was dé centrale schakel die de Van Thillo’s over de brug trok om mee te doen met de reddingsoperatie.

Een tweede opportuniteit volgde een jaar later. Anno ’76 kochten de Van Thillo’s uit het faillissement van de krant De Standaard de tijdschriften Ons Volk en Chez Nous.

En in ’78 volgde een nieuwe historische stap : de toetreding voor 50 % in het kapitaal van uitgeverij J. Hoste Albert Maertens bleek opnieuw de cruciale liaison. Tot ’88 zou de familie Van Thillo opvallend afwezig blijven uit de bestuursorganen van de uitgeverij, zélfs toen haar belang in Hoste in mei ’87 naar een meerderheid klom van 66 %.

In april ’90 werd de (toen) 28-jarige Christian Van Thillo, zoon van Ludo, voorgedragen voor de post van direkteur-generaal van uitgeverij Hoste. Christian had net een MBA in de States achter de rug en was er intensief z’n licht gaan opsteken in diverse uitgeverijen. Hij kwam terug met een onschatbare bagage en heeft sindsdien het roer niet meer uit handen gegeven (in mei ’90 kochten de Van Thillo’s de resterende 34 % van de familie Hoste-Vink over).

Christians broer, Manu, specializeerde zich in vermogensbeheer en startte in ’92 mee Het Financiehuis op. Voorlopig bezit Spaarkrediet hierin nog een belang van 75,01 %. Manu sprak samen met een groep investeerders af om Het Financiehuis eerstdaags van de Kredietbank terug te kopen en lijkt dus de financiële traditie bij de Van Thillo’s voort te zetten.

Post Scriptum. Wie had in ’48 durven voorspellen dat de oer-katolieke en Vlaamsnationale investeerder Bill Van Thillo (overleden in ’92) 30 jaar later uitgever zou worden van een liberale krant, Het Laatste Nieuws ? En dat zijn kleinzoon ook nog De Morgen vroeger dé socialistische partijkrant bij uitstek zou op de kop tikken ?

Zijn de huidige Van Thillo’s hierdoor kompleet hun roots ontgroeid ? “Zou ik niet durven beweren, ” ontkent een intimus. “De huidige Van Thillo’s zijn geen strijdende flaminganten meer, maar nog steeds Vlaamsvoelend. ” Het viel velen trouwens op hoe zij, ná de overname van het Spaarkrediet, via hun woordvoerder de “Vlaamse verankering” van de bank beklemtoonden.

Ook de katolieke wortels bleven gaaf. Een insider : “Het énige publieke wapenfeit in de senatorscarrière van Herman Van Thillo was z’n onthouding bij de stemming van de abortuswet in ’89. ” Of, anders gezegd, de geest van stamvader Bill waart nog steeds rond.

PIET DEPUYDT

STAMVADER “BILL” VAN THILLO Wat Bill aanraakte, veranderde in goud.

CHRISTIAN VAN THILLO (DE PERSGROEP) “Geen flamingant meer, wél Vlaamsvoelend. “