Europese Investeringsbank zou graag meer Belgische kmo’s financieren

De Europese Investeringsbank (EIB) financierde vorig jaar 26 projecten in België voor een totaal van 2,4 miljard euro. De bank zou meer kunnen doen voor kmo’s, maar de banktaksen in ons land beletten dat.

Van de 2,4 miljard euro die de EIB-groep (inclusief het Europees Investeringsfonds EIF) in 2023 in ons land financierde, was 79 procent klimaatgerelateerd, een record. De grootste brokken gingen naar waterprojecten van Aquafin, SPGE en Vivaqua. Daarna volgde de mobiliteitssector met onder andere een lening van 475 miljoen euro aan het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de aanleg van de noord-zuidmetroverbinding. Ook Oosterweel mocht op 100 miljoen euro rekenen. Daarnaast waren er belangrijke leningen aan Belgische energienetbeheerders (RESA en Fluvius) en kapitaalinjecties in fondsen die investeren in biotechnologiebedrijven.

Steeds meer een klimaatbank

“De EIB is steeds meer een klimaatbank”, benadrukt Kris Peeters, die de cijfers voorstelde op zijn laatste dag als ondervoorzitter van de EIB. Oud-minister en cd&v-politicus Peeters vulde die functie tussen januari 2021 en 2024 namens ons land in. Hij wordt de volgende zes jaar opgevolgd door de Nederlander Robert de Groot. Dat Peeters, door politiek getouwtrek, slechts een half mandaat van drie jaar kon invullen, noemt hij ‘een gemiste kans voor België’: “We hebben drie jaar verloren”.

De EIB is de grootste internationale publieke verschaffer van langetermijnkredieten. De bank ondersteunt vooral Europese projecten, met een focus op de energie- en klimaattransitie, infrastructuur/transport en ook steeds meer op defensie. In 2023 investeerde de groep meer dan 900 projecten voor een bedrag van 88 miljard euro. Daarvan viel 49 miljard (of 56 procent) onder de noemer ‘green finance’.

Bankentaks verhindert doorstroming naar kmo’s

De kmo-financiering door de EIB loopt in ons land vooral via garanties op leningen van de gewestelijke investeringsmaatschappijen, en minder via de commerciële banken. En ook dat is een gemiste kans, vindt Peeters: “In België zijn de leningen die de EIB aan Belgische banken verstrekt om een of andere onverklaarbare reden onderworpen aan de bankentaks. Dat maakt ze duur voor de Belgische banken, en dus doen ze er geen beroep op. Daardoor stroomt er minder geld vanuit de EIB via de banken naar kmo’s dan in bijvoorbeeld Nederland.”

Peeters zegt dat hij alle politieke partijen in ons land contacteerde met de vraag om die anomalie uit de wereld te helpen. “Stuk voor stuk beloofden ze dat ze dat zouden doen, maar ik stel vast dat er niets van in huis gekomen is. De regering heeft integendeel de bankentaks opgetrokken. De Belgische kmo’s zijn daar de dupe van. Er wordt hen een financieringskanaal ontzegd. Andere landen maken veelvuldig gebruik van dit mechanisme.”

Voor 2024 heeft de EIB al een pak projecten in België in de pijplijn. Peeters: “Veel ziekenhuizen hebben nood aan nieuwe infrastructuur en medische instrumenten. Wij financieren, tegen interessante voorwaarden, maximaal de helft van het investeringsbedrag. Het saldo moeten ze halen uit eigen middelen of bij andere financiers. Vooral de bank Belfius is in deze sector een partner.”

Defensie wordt belangrijker

Buiten België wil de EIB meer doen om Oekraïne te steunen. Ook de investeringen in defensie worden opgevoerd. Daar staat de teller op 8 miljard euro en daar komt jaarlijks 1 miljard bij. Investeringen in wapens of munitie komen niet in aanmerking, en dat wil Peeters zo houden.

“We houden vast aan het principe van ‘dual use’”, legt hij uit. “Dat betekent dat we enkel investeren als er aan een project naast een militair, ook een civiel aspect zit. Dat principe is belangrijk omdat de EIB geld aantrekt op de kapitaalmarkten en institutionele investeerders steeds strikter toekijken op defensie-investeringen. Wapens en munitie passen niet in dat plaatje.”

Lees ook: