Europese industrie competitief maken in groeimarkten

EU-commissaris voor industrie Tajani werkt aan een strategie om de grondstoffenaanvoer voor de Europese industrie veilig te stellen. Maar er is meer nodig om de Chinese overmacht te counteren: borgstelling door de Europese Investeringsbank van offertes en een Europees Mijnbouwfonds.

De Wereldbank raamt de markt voor infrastructuurwerken in Afrika in de komende tien jaar op 930 miljard dollar. Maar die is nu grotendeels in handen van Chinese bouwfirma’s.

Yves De Moor, zaakvoerder van Group DML uit Wingene kan met drie belangrijke bouw- en engineeringfirma’s – BAM International uit Nederland, Transport Systems uit Letland en Mota-Engil Engenharia uit Portugal – een brug bouwen in Angola voor de helft van de prijs waarvoor de Chinezen het zouden doen.

“Omdat er geen concurrentie meer is van Europese of Amerikaanse bedrijven strijken de Chinezen woekerwinsten op, marges van 50 tot 70 procent op hun omzet”, zegt De Moor. De China EximBank biedt voor de brug een krediet aan van twee miljard dollar, terwijl de kostprijs volgens De Moor tussen 550 en 800 miljoen dollar schommelt. “Feitelijk komt het erop neer dat China Road & Bridge Corporation (CRBC) haar fenomenale winstmarge uitleent. Het dividend van CRBC vloeit naar de Chinese staat en dat verklaart de enorme financiële armslag van Peking en hun bedrijven. Komt daarbij dat Angola met een Chinees staatsbedrijf een subrogatieovereenkomst sluit voor olieaankopen, zodat het bouwproject bij niet betaling simpelweg wordt afgetrokken van de oliefactuur.”

Nieuwe financiële hefbomen Zonder een Europees financieringspakket kan het Europese consortium zijn offerte voor de brug in Angola in de vuilnisbak gooien. Europa beschikt niet over staatsbedrijven om in een samenspel met (staats)banken olie of andere grondstoffen te kopen.

De Moor stelt voor dat de Europese Investeringsbank (EIB) offertes van Europese bedrijvenconsortia ondersteunt met bankgaranties zodat ze infrastructuurprojecten kunnen binnenhalen. “Dat kost de EIB geen cent, want het zijn de commerciële banken die kredietlijnen verstrekken. Op depositorekeningen slapen recordbedragen, in België alleen al 172 miljard, die best hogere opbrengsten kunnen halen uit investeringen in infrastructuur, energievoorziening en nutsbedrijven.”

Geostrategisch industriebeleid
Yves De Moor stelt ook voor dat Europa bovenop bankgaranties door de EIB bijkomende indekkingformules uitwerkt om grondstoffen als extra borg te accepteren – iets wat de Chinezen probleemloos toepassen. Naast subrogatieakkoorden tussen mijnbedrijven en Europese bankconsortia, zou de Europese Commissie EU-beleggingsfondsen mogelijk kunnen maken ter financiering van een Europees Mijnbouwfonds.

“Een directe toegang tot mijnen zou onze industrie minder kwetsbaar maken voor prijsschommelingen en vooral voor prijszetting van strategische grondstoffen door China. Door de acquisitie van mijnen kunnen Chinese staatsbedrijven ertsen aankopen tegen een derde van de wereldmarktprijs. “De energiekosten in China liggen ook al een derde lager dan de onze. Je begrijpt meteen waarom hun productiekosten voor halfafgewerkte producten merkelijk lager liggen dan de onze.”

Het samenspel van staatsbedrijven in diverse industriële sectoren met Chinese toeleveringsbedrijven in eigen land en daarbuiten heeft, dankzij de gunstige financieringsvoorwaarden die ze aanbieden, verstrekkende effecten: “De Chinezen komen op met all-in packages: ze verwerken niet alleen grondstoffen in ruil voor wegen, havens, fabrieken, scholen en ziekenhuizen, ze leveren ook de treinstellen en informatisering, moeren en bouten, medische apparatuur en bedden, zelfs meststoffen voor de landbouw. Europese bedrijven staan machteloos. Niet de Chinese arbeidskosten zijn doorslaggevend, wel het samenspel van al deze raderwieltjes.”

Europa moet daar tegenover een langetermijnvisie plaatsen. Voor De Moor zou een Europees Mijnbouwfonds, bovenop garanties door de EIB, mee de prijs helpen bepalen of tekorten aan grondstoffen aanvullen wanneer Peking zich niet aan eerlijke praktijken houdt. Of wanneer, zoals in het geval van de zeldzame aardmetalen, tekorten ontstaan voor onze industrie.