De Verenigde Staten voeren oorlog met een lege staatskas. Tussen uitgaven en inkomsten gaapt dit jaar een gat ter waarde van 5 % van het bruto binnenlands product (BBP). President George Bush vult de put met I Owe You’s. Het zijn niet de eigen burgers die de overheid het geld voorschieten – daarvoor sparen ze te weinig. Het is de rest van de wereld, met Japan en Europa op kop, die de Amerikaanse overheid financiert. Vorig jaar zoog de VS ruim 500 miljard dollar kapitaal aan. Daarmee kan Bush ongeveer vijf Golfoorlogen betalen (zie blz. 48).
Chirac, Schröder en Verhofstadt schreeuwen moord en brand bij de Amerikaanse oorlogszucht, maar zwijgen wijselijk over de vaststelling dat hun burgers en bedrijven de Amerikaanse oorlogsmachine financieren. Of kunnen ze zonder gezichtverlies verklaren waarom Europa zijn spaaroverschot liever in de VS investeert? Over het verbieden van troepentransport over Belgisch grondgebied wordt met het vingertje in de lucht gepraat. Over het indijken van kapitaalstromen wordt zedig gezwegen. Het eerste is een prikje voor de VS, het tweede zou een mokerslag zijn voor de economie aan die én aan deze kant van de Atlantische Oceaan.
De dollars die de Amerikaanse consument tot grote vreugde van Europese en Aziatische bedrijven in de wereldeconomie pompt, leent de VS gewoon terug. De schuldenberg die de VS opbouwt, is daarom grotendeels in dollars uitgedrukt: buitenlanders kopen Amerikaanse aandelen en obligaties. Amerika controleert dus de munt waarin de schulden zijn uitgedrukt. Dat is de droom van elke schuldenaar.
Mocht de buitenlandse schuld van de VS ooit te zwaar wegen, dan hoeft de Amerikaanse centrale bank maar het toerental van de dollardrukpers op te voeren. Die pers is meer waard dan alle goud in Fort Knox. De VS zal Europa en Japan terugbetalen met papier, waarop het opschrift In God We Trust staat afgedrukt. De collateral damage van deze strategie – inflatie in de VS en uitholling van de dollar – doet de schulden nog meer verdampen. De schuldeiser is de klos. Europa en Japan riskeren minderwaardige dollars terug te krijgen. De VS is militair en economisch de baas in de wereld, en daarom is zijn munt overal een geldig betaalmiddel, wat bijzonder van pas komt om bijvoorbeeld olie in het Midden-Oosten te kopen.
Maar de VS speelt een gevaarlijk spelletje als hij te kwistig met dollars rondstrooit. Misbruik van het dollarwapen tast op termijn de geloofwaardigheid en de koopkracht van de greenback aan. De Spaanse koningen rekenden zich rijk toen de zilvervloot aanmeerde, maar een losgeslagen inflatie verteerde hun economie. Intussen werpt de euro zich op als alternatief om de dollarhegemonie te doorbreken. Laat het uitgerekend Saddam Hoessein zijn, die als eerste euro’s voor olie vroeg. Diverse centrale banken wisselen ten dele hun dollarreserves om in euro.
De dag dat de Amerikaanse schuld voor een stuk is uitgedrukt in euro, zal de VS wél luisteren naar Europese dissidentie. Zonder dollarhegemonie wordt oorlog voeren op krediet een pak duurder voor de VS. Dan moet de VS immers euro’s verdienen in plaats van dollars te drukken om de schuld af te betalen. De marines verdedigen de slagkracht van hun nationale munt.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier