EU-voorzitter geeft Microsoft vrij spel

Ierland laat zich tijdens zijn EU-voorzitterschap “voor specifieke elementen” sponsoren door Microsoft. Dat staat netjes op de site van de voorzitter. Openbaarheid van bestuur.

Ook België heeft zich tijdens zijn voorzitterschap laten sponsoren. Audi leverde de wagens voor de verplaatsingen tijdens de vergaderingen en de regering kreeg bijzondere kortingen op de cadeaus die ze bij die gelegenheden aan haar gasten meegaf.

Maar in die tijd stonden geen ontwerpen van Europese richtlijnen op de agenda die Audi miljarden euro’s aan extra inkomsten konden opleveren. Dat is nu voor Microsoft wel het geval. De ontwerprichtlijn voor “in computers geïmplementeerde uitvindingen” – zeg maar de ontwerprichtlijn voor softwarepatenten – die de Ieren nu in stormpas door de instellingen willen rammen, kan de dominantie van Microsoft op de Europese markt voor decennia verzekeren. Hij past ook puik bij de Ierse politiek om softwarebedrijven aan te trekken, die dan belastingarm van de winsten uit royalty’s op hun patenten mogen genieten.

De ontwerprichtlijn in kwestie is van cruciaal belang voor de Europese software-industrie. Ze kan ertoe leiden dat ook in Europa de innovatie onder dreiging van patentzaken wordt teruggeschroefd. Ze kan ervoor zorgen dat de bescheiden concurrentie die Microsoft momenteel van de (in hoofdzaak Europese) vrije softwarebeweging ondervindt, onmogelijk wordt gemaakt. Ze heeft het potentieel om de kosten van softwareontwikkeling in Europa aanzienlijk te verhogen en te leiden tot een verdere concentratie en tot duizenden ontslagen in de sector. Octrooibescherming kost tijd en geld. Een bescherming door auteursrecht – tot nog toe de dominante praktijk voor software – is zonder kosten en automatisch. België, Duitsland, Slovenië en Slowakije zijn trouwens tegen het ontwerp.

Daarom is het een beetje vreemd dat de tekst van de ontwerprichtlijn minder dan een week voor de definitieve stemming op de Europese Raad van ministers van Economie niet publiek bekend was. “Wegens de gevoelige aard van de onderhandelingen en de afwezigheid van een doorslaggevend publiek belang”, zo verantwoordde het secretariaat van het voorzitterschap zijn aanpak. Lees dat nog maar eens: wegens de afwezigheid van een doorslaggevend publiek belang.

Het gevolg? Alleen de octrooibureaus en de patentadvocaten – de eerste belanghebbenden bij het creëren van een lucratieve business in softwareoctrooien – zijn bij de totstandkoming van de richtlijn betrokken. Op dezelfde manier is voordien ook al de eerdere ontwerprichtlijn van de Commissie totstandgekomen dat in september zo drastisch door het Europees Parlement werd teruggefloten.

De werkwijze illustreert hoe het democratisch deficit dat de Europese Unie zo pijnlijk kenmerkt, niet enkel de burger maar ook de bedrijven treft, meer bepaald de kleinere. Want wie het formaat heeft om het Ierse voorzitterschap te sponsoren, kan er alleen maar bij winnen.

Bruno Leijnse