‘Er zijn geen foute beleggingen, enkel fout beleggersgedrag’

Zonder dat ze het beseffen maken beleggers dure fouten, stelt de financieel planner Carl Richards vast. Hij leert zijn cliënten de juiste beslissingen te nemen voor hun geld. Dat betekent dat ze realistische plannen maken die zijn afgestemd op hun doelstellingen en waarden.

Er is een groot verschil tussen het rendement van financiële activa — bijvoorbeeld de prestatie van de S&P-500-index — en het rendement dat beleggers realiseren, stelt de Amerikaanse financieel planner Carl Richards. Dat verschil, dat wordt veroorzaakt door het gedrag van beleggers, noemt hij de ‘behavior gap‘. Als voorbeeld verwijst Richards naar fondsen. Om rendement te halen, moeten beleggers een fonds gewoon kopen en het bijhouden. Maar in de praktijk stappen ze voortdurend in en uit; ze verkopen het fonds en kopen het daarna terug. Hun rendement is daardoor vaak lager dan dat van het fonds. Dat er een verschil is, is dus niet te wijten aan het fonds, maar aan het gedrag van de belegger. Hetzelfde overkomt veel spaarders die aandelen en obligaties kopen.

Richards gebruikt eenvoudige tekeningen om complexe financiële zaken uit te leggen. Volgens hem heeft het bijvoorbeeld geen zin de markt achterna te jagen. Iedereen weet dat je moet kopen als de markt op een dieptepunt zit en dat je moet verkopen op pieken, maar in de praktijk is het bijzonder moeilijk, zo niet onmogelijk om die momenten correct te timen, zeker omdat emoties zoals angst en hebzucht vaak de overhand halen (zie illustratie De onzin van markttiming). Hoe groter hun zelfvertrouwen is, hoe meer geld beleggers hun eigen inschattingen durven te volgen en hoe hoger hun financiële verliezen kunnen oplopen.

Slechte voorspellingen

Volgens Richards heeft het evenmin zin uw beleggingsgedrag af te stemmen op beursspecialisten, die regelmatig hun voorspellingen ventileren via de pers of de sociale media. Het is heel menselijk geïnteresseerd te zijn in de toekomst, maar het voorspellen van koersbewegingen van aandelen en wisselkoersen is heel wat anders dan het voorspellen van het weer. Uit studies blijkt bijvoorbeeld dat analisten en economen die de extreemste gebeurtenissen — zoals de vastgoedcrash in de Verenigde Staten — correct hebben voorspeld, over een lange termijn bekeken de slechtste voorspellingen doen. Het heeft dus geen zin een beleggingsportefeuille op hun voorspellingen af te stemmen.

Hetzelfde geldt voor de vele aandelentips die analisten de wereld insturen. Als u die allemaal volgt, bestaat het risico dat u een verzamelaar wordt. U leest bijvoorbeeld ergens wat het beste beleggingsfonds in 2013 was en voegt dat toe aan uw portefeuille. Een week later verneemt u de vijf favoriete aandelen van een analist en u koopt die ook (zie illustratie Verzamelaars zijn geen beleggers). Op die manier kan een portefeuille ver afwijken van uw financiële doelstellingen. Dagelijks alle beursnieuws volgen zal u niet dichter bij uw financiële doel brengen, aldus Carl Richards.

Financieel plan

In plaats van uw tijd te verdoen met het volgen van de financiële markten kunt u zich volgens Richards het beste concentreren op dingen die voor u echt belangrijk zijn en waar u invloed op kunt uitoefenen. Het is financieel interessanter harder te werken, meer te sparen en zich bij te scholen om een betere baan te vinden dan om op zoek te gaan naar het beste aandeel of fonds, vindt hij. Hij verbaast zich er geregeld over dat zijn cliënten beleggersbladen uitkammen voor aandelentips, maar vergeten hun nalatenschap goed te plannen of geld opzij te zetten voor onvoorziene uitgaven.

Een goed financieel plan is belangrijk, al zijn zulke plannen volgens Richards tegelijk waardeloos. Er duiken nu eenmaal geregeld financiële verrassingen op, die de voornemens in de war sturen. Toch is het proces van financiële planning uitermate belangrijk.

Alles start met het noteren van uw waarden. Waarom doet u de dingen die u doet en waar wilt u naartoe in uw leven? Zodra die waarden duidelijk zijn, maakt u een overzicht van uw financiële situatie. Beide factoren zijn belangrijk om een idee te krijgen van wat u moet doen om uw doelstellingen te halen — dat wil zeggen: hoeveel u moet sparen en welk rendement u ideaal moet behalen. Die doelstellingen zijn noodzakelijk vaag, want zoals gezegd zullen er zowel positieve als negatieve verrassingen opduiken.

Passief beheerde fondsen

De beleggingsportefeuilles van de cliënten van Richards zijn opgebouwd met passief beheerde indexfondsen (trackers). Hij is geen fan van actief beheerde fondsen. “Een fondsmanager moet bijzonder goed zijn om de beursindex te verslaan. 85 procent van hen slaagt daar niet in”, aldus Richards. Bovendien is het moeilijk gedurende een lange periode beter te doen dan de beursindex.

Zodra de beleggingsportefeuille is opgebouwd, begint het echte werk. “De opmaak van het financiële plan moet ernstig gebeuren, maar dat is relatief eenvoudig in vergelijking met wat er daarna volgt. Je moet er als financieel planner voor zorgen dat je cliënten zich gedurende een lange periode houden aan het plan, en zich niet laten vangen door de behavior gap”, besluit Richards.

Carl Richards spreekt op de Trends Investment Summit in Hotel Sheraton Brussels Airport op 26 februari 2014.

MATHIAS NUTTIN

“Dagelijks alle beursnieuws volgen zal u niet dichter bij uw financiële doel brengen”