En nu de markt splijten!

Uitgedoofde kernreactoren leggen het stopcontact niet droog, maar splijten de elektriciteitsmarkt. De beslissing van de regering om in 2015 Doel I en II en Tihange I te sluiten, is een buitenkans om de Belgische elektriciteitsmarkt open te breken. Want zolang één speler, in casu Electrabel, bijna alle elektriciteitscentrales in handen heeft en zolang de invoer van stroom beperkt blijft, kan de concurrentie niet meer doen dan wat knoeien in de kantlijn. Gun daarom de capaciteit die nu nog door de kernreactoren wordt opgewekt ook aan andere spelers. Niet in 2015 maar nu, want het duurt jaren eer een centrale door de administratieve molen geraakt en gebruiksklaar is.

Meteen zou de regering ook werk moeten maken van een alternatief voor de kerncentrales én de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt. In 2003 zal de markt in Vlaanderen slechts in het wetboek vrij zijn, maar in 2015 zal er op de markt vrije keuze zijn als de capaciteit van Doel I, II en Tihange I vervangen is door bijvoorbeeld gasgestookte centrales van RWE of Shell en door een windmolenpark van pakweg BP. Tel daarbij de ontrouw van de publieke elektriciteitsproducent SPE – tegen dan de operationele cel van Electricité de France – en een rits installaties voor warmtekrachtkoppeling (WKK’s), en een derde van de opwekkingscapaciteit zal in 2015 niet langer in handen van Electrabel zijn.

Dat de elektriciteitsproducent niet happig is op dit scenario mag duidelijk zijn. Bovendien pakt de regering met de kerncentrales Electrabels meest efficiënte wapens af in de concurrentiestrijd. De afgeschreven kerncentrales, die Electrabel in een gereguleerde markt mocht financieren op kosten van de consument, zouden in 2015 op scherp staan.

Maar dicht zijn de centrales nog niet. Kan België het wel rooien zonder kernenergie, de bron die voor 55% uw stopcontact voedt? Ook volgens James Lovelock, de geestelijke vader van de milieubeweging, is atoomenergie het meest veilige, praktische en economisch verantwoorde alternatief voor fossiele brandstoffen. Minder reactoren zal gelijk staan met meer koolstofverbranding.

Behalve nieuwe klassieke centrales zijn er nog enkele wisselmogelijkheden voor kernenergie. Wind- en zonne-energie, warmtekrachtkoppeling en megawatt-centrales of het zuiniger omspringen met energie horen bij de meest geciteerde. Meer stroom invoeren, zoals Nederland doet, kan ook. Maar dan zijn extra hoogspanningslijnen het alternatief voor koeltorens. In elk geval zullen al die pistes tot de laatste meter moeten worden bewandeld om de reactoren te kunnen stilleggen zonder dat de stroom uitvalt.

Het loont de moeite om het te proberen. Lukt het niet, geen nood: in 2015 is één pennentrek genoeg om de drie kernreactoren in dienst te houden. Maar stel dat het lukt, dan compenseert meer markt misschien de duurdere energiebronnen. In 2015 blaast de wind misschien uw pc tot leven en leveren de zonnecellen op uw dak warm water. En als de elementen het laten afweten, dan kunt u in de supermarkt een pakketje gasgestookte stroom kopen. Misschien staat de elektriciteit van Electrabel die week wel in promotie. In 2015.

Daan Killemaes