Na 2028 dreigt de beschikbare stroomcapaciteit de vraag niet te kunnen volgen. Dat blijkt vrijdag uit een rapport van hoogspanningsnetbeheerder Elia. Tegen 2036 zou het gat dat dichtgereden moet worden, kunnen oplopen tot 3.400 à 6.700 megawatt.
Door de elektrificatie van de samenleving zal de vraag naar stroom aanzienlijk toenemen, met zowat de helft tegen 2035. In de jongste editie van zijn tweejaarlijkse adequacy- en flexibiliteitsstudie voor de periode 2026-2036 belicht Elia drie scenario’s voor de toekomstige evolutie van het elektriciteitsverbruik in België: een basisscenario met de bestaande doelstellingen en het huidige beleid, terwijl de twee andere uitgaan van een tragere of juist snellere elektrificatie. Vergeleken met de vorige studie gaat Elia nu wel uit van een wat lager stroomverbruik in de komende tien jaar in België. Dat komt vooral omdat de industrie talmt met haar elektrificatie. (lees verder onder de video)
Kerncentrales
Zeker tot 2028 ziet Elia geen tekort aan capaciteit om de vraag te dekken, dankzij de levensduurverlenging van de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 tot 2035 en het capaciteitsremuneratiemechanisme (CRM), waarbij via veilingen bijvoorbeeld aan gascentrales en batterijparken subsidies worden toegekend om de bevoorradingszekerheid te garanderen. Maar daarna, en zeker vanaf 2035 wanneer de huidige nucleaire capaciteit wegvalt, verwacht Elia een tekort.
Zo bedraagt het capaciteitstekort in het basisscenario vanaf 2030 zowat 900 megawatt en loopt het gestaag op tot 2.200 megawatt in 2034. Door het wegvallen van Doel 4 en Tihange 3 – Elia gaat uit van gezamenlijke capaciteit van 1.850 megawatt – bedraagt het tekort in het basisscenario in 2035 en 2036 respectievelijk 4.400 en 4.900 megawatt. In het scenario met een doorgedreven elektrificatie gaat het in 2036 zelfs om een mogelijk capaciteitstekort van 5.400 megawatt.
Die scenario’s gaan er bovendien van uit dat bedrijven en gezinnen flexibel om zullen springen met hun verbruik, door bijvoorbeeld stroom af te nemen en geen zonne-energie te injecteren wanneer er veel aanbod is. Doen ze dat minder dan verwacht, zullen de capaciteitsbehoeften nog toenemen, met bijkomend 700 megawatt tegen 2030 en 1.300 megawatt tegen 2036.
Structurele maatregelen
CEO van Elia Transmission Belgium, Frédéric Dunon, zegt dat het CRM aan de noden kan voldoen, maar benadrukt dat de regering ook andere structurele maatregelen kan nemen, zoals verdere levensduurverlengingen van kerncentrales, nieuwe interconnecteren en bijkomende offshore windparken. Zo zou de geplande Nautilus-interconnector met het Verenigd Koninkrijk samen met extra offshorewindenergie voor 400 tot 1.000 megawatt extra capaciteit kunnen zorgen.
Tegen wanneer de regering die structurele beslissingen uiterlijk zal moeten nemen, wil Elia niet gezegd hebben. “Het volgende ontwikkelingsplan van Elia moet in mei 2027 goedgekeurd worden. Daarvoor moeten we wel weten waar we naartoe gaan”, zei Dunon wel. Hij benadrukte ook dat afstappen van kernenergie wel degelijk mogelijk is. “Het is gewoon een keuze”, luidde het. “Die heeft wel tot gevolg dat België op jaarbasis een netto-importeerder van elektriciteit wordt.”
Flexibiliteit
Overigens is de capaciteitsnood ook door bewuster om te springen met verbruik te verminderen, met tot wel 800 megawatt. Elia toont zich dan ook grote voorstander van flexibiliteit bij eindgebruikers. Die komt niet alleen het systeem ten goede, maar is bovendien voordelig voor hun portefeuille, benadrukt de hoogspanningsnetbeheerder.
Elia zou net zoals dat gebeurt bij windparken ook de almaar toenemende capaciteit aan zonne-energie willen kunnen ‘moduleren’ als er sprake is van een overaanbod. Het hoopt daarvoor in de eerste plaats op commerciële initiatieven via de onbalansmarkt, waarbij eigenaars vergoed zouden kunnen worden als ze hun zonnepaneelinstallatie afschakelen.
Bekijk hieronder de toelichting van CEO Frédéric Dunon in de studio van Kanaal Z.