Eindeloopbaan: regering moet zelf sturen

De regering-Verhofstadt heeft de eerste initiatieven genomen in het eindeloopbaandossier. Voor academicus Karin Goyvaerts moeten alle mogelijkheden van vervroegde uittreding samenvloeien in één integraal systeem.

Vorige week vrijdag, 10 juni, kondigde de regering-Verhofstadt een reeks maatregelen aan die ervoor moeten zorgen dat er meer ouderen aan de slag blijven. Canada Dry-regelingen moeten minder aantrekkelijk worden, in herstructureringen wordt collectief ontslag via brugpensioen als eerste oplossing ontmoedigd en bruggepensioneerden moeten weer beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Karin Goyvaerts, coördinator van de Onderzoekslijn Leeftijd van het Steunpunt Gelijkekansenbeleid, oordeelt positief én negatief. “De maatregelen zijn goed, maar ze blijven fragmentarisch.”

TRENDS. Denkt u dat de maatregelen echt impact zullen hebben?

KARIN GOYVAERTS (STEUNPUNT GELIJKEKANSENBELEID). “Uit alle analyses blijkt dat de generositeit uit het stelsel moet verdwijnen. De regering gaat nu blijkbaar die weg op. Ze wil de mensen stimuleren om weer aan de slag te gaan. Dat is goed, maar de effectiviteit hangt natuurlijk af van de controle. In de jaren tachtig en negentig werd het brugpensioen minder aantrekkelijk gemaakt. Gevolg: een dalend aantal bruggepensioneerden. Maar tegelijk kwamen er meer vrijgestelde oudere werklozen. Midden 2002 werd de leeftijdsgrens voor de oudere werklozen opgetrokken van 50 naar 58 jaar. Nieuwe instromers in de werkloosheid tussen 50 en 58 jaar zijn sindsdien weer werkzoekend. Maar opnieuw hangt alles af van de druk die de regering uitoefent op die werklozen.”

Is het niet veel eenvoudiger de brugpensioenleeftijd verder op te trekken?

GOYVAERTS. “Het is vooral nodig om grondig tewerk te gaan. Nu heb je verschillende pistes: gewone werklozen, oudere werklozen, vervroegd gepensioneerden, bruggepensioneerden. Ik denk dat al die pistes in één systeem moeten opgaan. Enkel invaliditeit moet apart blijven. In Nederland heeft men eind jaren negentig zo’n meer integraal systeem van flexibele pensionering geïntroduceerd. Er bestaat een ruime keuzemarge voor het moment van uittreden, maar vervroegd pensioen geeft stevig financieel verlies, een verlaat pensioen geeft winst.”

Hoe groot schat u de kansen op zo’n hervorming?

GOYVAERTS. “Vervroegde uittreding is een cultuur geworden bij zowel werkgevers, werknemers als overheid. De vakbonden reageren bovendien erg defensief. Ik acht een grondige hervorming met het akkoord van de sociale partners weinig waarschijnlijk. Ik denk dat de regering de hervorming zal moeten opleggen.”

Dreigt de invaliditeit niet de nieuwe vluchtroute te worden?

GOYVAERTS. “In heel wat EU-lidstaten wordt de toegang tot het invaliditeitsstatuut niet enkel door de gezondheidstoestand bepaald, maar ook door de tewerkstellingskansen. In de mate dat gezonde oudere werknemers toestromen in de invaliditeit, kan ook dit stelsel een vervroegde uittrederoute worden. De toegang tot dit statuut moet dus nauwgezet bewaakt worden.”

G.M.