Eindelijk in actie?

Op luttele minuten na werd maandag tegelijkertijd de stekker getrokken uit Opel Antwerpen en uit de federale regeringsonderhandelingen.

Het leek bijna opzettelijk zo getimed, om de tragiek van beide dossiers nog meer in de verf te zetten. Alsof de sluiting van Opel Antwerpen en het falen van de regeringsonderhandelingen onlosmakelijk aan elkaar verbonden zijn. Dat is voor een deel ook zo. De Vlaamse regering was aan zet in het geval van Opel Antwerpen, maar het is de federale regering die al jaren de sleutels in handen heeft om dossiers als Opel te deblokkeren. Omdat de federale regering grotendeels verantwoordelijk is voor het arbeidsmarktbeleid en dus ook voor de loonkosten. En dus voor een van de grootste concurrentiële problemen van onze bedrijven.

Wie stelt dat de loonkosten in dit land te hoog zijn, wordt te vaak versleten voor een oude zaag. Alsof over het probleem niet meer mag gepraat worden omdat er al te veel over gepraat is. Vraag in Limburg maar eens na hoe pijnlijk de situatie is. Als grensprovincie van Duitsland verliest ze elke dag tewerkstelling aan het land dat loonmatiging hoog in het vaandel voert. Het probleem verergert niet doordat er zoveel mensen over klagen, maar wel doordat enkelen de moed niet hebben om de situatie te veranderen. En nu alle hoop op een efficiënte en snelle staatshervorming is verdwenen, is het uitkijken hoe moedig de politici zijn die vandaag het land moeten aansturen. Het zou een Belgisch mirakel zijn, mochten ze overgaan tot de noodzakelijke herstructureringsmaatregelen. Het is te hopen dat ze minstens die beslissingen nemen die de competitiviteit van het land en van de Belgische ondernemingen niet verslechteren.

En het slechte nieuws stopt niet. “Concurreren met kostprijzen door voortdurende productiviteitsverbeteringen, kun je zo lang als mogelijk volhouden, maar dat is eindig. BRIC-landen als China klop je niet meer. Enkel innovatie kan ons redden”, wist minister-president Kris Peeters vorige week. Zelfs in onze internationaal geroemde productiviteit gelooft de minister-president dus niet meer. Het cijferbureau Eurostat toonde onlangs al aan dat de Belgische productiviteitsgroei onder druk staat en dat zo een van onze laatste troeven wegsmelt.

Innovatie dus. Was het maar zo gemakkelijk. Om te innoveren, heb je mensen nodig die innoveren. Noch de bedrijven, noch de Vlaamse overheid blonk de jongste jaren uit in het vrijmaken van innovatiebudgetten of de ambitie om op de werkvloer het verschil te maken. Genoeg woorden en geschriften erover, maar weinig daden. Dat Kris Peeters vorige week een groenboek over de wederopstanding van de Vlaamse industrie voorstelde, werd bijgevolg met het begrijpelijke argwaan onthaald. Dat is onterecht. Het is geen werk dat voor Jan Modaal is geschreven, daarvoor staan er te complexe begrippen en redeneringen in. Dat is dan ook het bewijs dat het geen politiek pamflet wenst te zijn. Het boek hanteert een toon van zelfrelativering, presenteert onderzoek naar de buitenlandse best practices en maakt keuzes. Het formuleert helder en duidelijk dat een industriële wederopstanding pas ten volle kan lukken als ook problemen als de loonkosten en de dure energie worden aangepakt. Maar ook dat Vlaanderen een verschil kan maken met de juiste keuzes en de steun van alle partners.

VIA, Vlaanderen in Actie, heeft meer ondernemende Vlamingen ontmoedigd dan gemotiveerd. Omdat het te vaag bleef over wat we nu echt gingen doen. Maar vooral omdat de actie uitbleef. De vraag is nu of ambitie de bovenhand krijgt op de verzuring in Vlaanderen. Of de partners, die al te veel ondervraagd zijn zonder dat er concrete resultaten zijn uit voortgevloeid, de wil hebben om constructief mee te werken aan het nieuwe groenboek. De Vlaamse regering gaat er iets te gemakkelijk van uit dat dit zo zal zijn. Toch kan deze uitgestoken hand beter niet genegeerd worden. Het federale niveau is een zinkend schip. Ooit zullen de regio’s het stuur moeten overnemen. Het is aan te raden om de auto zo goed mogelijk op voorhand te assembleren. Om als maatschappij niet te moeten eindigen als Opel Antwerpen. In de prak.

Trends-hoofdredacteur An Goovaerts