Effectief

Het CBHK en Cimad bouwden met weinig geld en oude technologie een toekomstgerichte hypothecaire toepassing.

Als het Centraal Bureau voor Hypothecair Krediet (CBHK) straks zijn portefeuille kan effectiseren, dan zal dat grotendeels te danken zijn aan het informaticasysteem dat deze publiekrechtelijke nv over de jongste twee jaar in gebruik heeft genomen. Dankzij dit systeem heeft het CBHK nu een goed inzicht in de kwaliteit van haar uitstaande leningen noodzakelijke voorwaarde om haar vorderingen verhandelbaar te maken (effectisering) en kan de opvolging van de dossiers efficiënt gebeuren. Verfrissend is dat deze software moderne concepten realiseert in “oude” informaticatechnologie. Naar hedendaagse normen is deze toepassing immers conservatief. Geen pc’s, maar 250 terminals ; geen Risc-computers in een netwerk, maar relatief oude Vax-computers van Digital Equipment ; geen Unix-besturingssysteem, maar VMS. En de relationele database is nog RDB, een product dat iets meer dan een jaar geleden door Digital aan marktleider Oracle is overgedragen.

De reden voor zoveel behoudsgezindheid is simpel : geld. Na de crash van 1990, waarin het CBHK onder gegremel van de bankwereld aan zijn strategie van vaste rentevoeten uiteindelijk 16 miljard verloor, kwam de parastatale onder curatele van het Gemeentekrediet. Deze voogd liet werk maken van de vernieuwing van de informatica, maar “er stonden sterke limieten op het budget”, zegt directeur Philippe Legat, zes hoog in zijn kantoor aan de Brusselse Handelsstraat. Nieuwe hardware was geen optie.

RISICO.

Tot dan toe had het CBHK enerzijds een “fichesysteem op computer” voor de invoer van de hypotheekaanvragen en anderzijds een toepassing voor het bijhouden van de terugbetalingen. De beide systemen waren niet geïntegreerd, ook niet met de boekhouding. Dezelfde gegevens moesten dus verschillende keren worden ingevoerd, wat overbodig werk meebracht en bovendien het risico op fouten vergrootte. De toepassingen leverden ook geen beheersgegevens voor de verkoop en marketing en zelfs niet voor de berekening van het krediet- en renterisico van de instelling. Bekent directeur Philippe Legat : “Het was al een probleem om te weten hoeveel slechte betalers we eigenlijk hadden.” Met andere woorden, het CBHK had indertijd met meer te kampen dan alleen maar met zijn contracten aan vaste rentevoeten.

Na een voorstudie in ’91 ging het CBHK op aanwijzing van het Gemeentekrediet in ’92 in zee met het jonge, snelgroeiende Berchemse systeemhuis Cimad Consultants, dat intussen meer dan 300 medewerkers telt en een vestiging in Frankrijk heeft. De nieuwe wet op het hypothecaire krediet was mee de aanleiding om te opteren voor een totaal nieuwe toepassing. “Ons doel was ambitieus. Wij wilden de hele levenscyclus van een hypothecaire lening informatiseren, van bij het indienen van het dossier tot de volledige terugbetaling. Op korte tot middellange termijn wilden wij komen tot een papierloos beheer,” stelt Legat. Tot nog toe heeft CBHK aan Cimad 46 miljoen frank betaald voor het systeem.

Het resultaat is geen flashy toepassing met een grafische interface en veel radio– en andere buttons, zoals dat tegenwoordig de mode is. De software heeft wel pop-up-schermen, maar is verder menu- en karaktergeoriënteerd. De uitvoering is Spartaans, maar het programma is snel, terwijl de onderliggende database toch 287.000 dossiers, 510.000 identiteiten, 20 gigabyte aan data en 88 tabellen beheert. De omvangrijkste tabel is de financiële historiek met zijn 1,7 miljoen records. Snelheid is één van de zwakke punten van de hedendaagse client-server-systemen.

WERKSTROOM.

De grote vernieuwing “andere instellingen hebben veel interesse voor deze filosofie,” zegt gedelegeerd bestuurder Rob Heyvaert van Cimad is dat het leningenbeheer is opgehangen aan een agenda. Het is een werkstroomtoepassing zonder dat daar Lotus Notes en dergelijke aan te pas komen. “We hebben wel standaardagenda’s bekeken, maar de benchmarks (testen) waren teleurstellend,” zegt Rob Heyvaert.

De naaf van het programma de eenheid van informatie is niet langer zoals vroeger het dossier, maar de cliënt. “Uiteindelijk moet je aan de cliënt verkopen en niet aan het dossier. Wij willen de volledige cliëntenrelatie kennen,” stelt Legat. Het werken rond dossiers was ook zeer ingewikkeld geworden door de toename van echtscheidingen en “nieuwe samenlevingsvormen”.

Cliënten worden nu toegewezen aan een dossierbeheerder die zelf door zijn agenda wordt begeleid. Hij kan on line zijn agenda invullen en wijzigen, maar er is ook een batchprogramma dat elke nacht de “te doen”-lijst van de dossierbeheerder aanvult. Als een bepaald stuk ontbreekt in een dossier wordt dat in de agenda genoteerd, terwijl het systeem vanzelf de brief aanmaakt om het op te vragen. Laattijdige betalers krijgen automatisch een aanmaning toegestuurd. De betalingen worden automatisch in de dossiers aangeduid en aan de boekhouding gemeld.

Vooral de informatisering van de “betwiste zaken” levert een enorme productiviteitswinst op. “De dossierbeheerder beslist hoe een probleemgeval moet worden behandeld, het systeem voert uit. Dat is de filosofie,” zegt Legat. Ingebrekestellingen, deurwaarders, inbeslagnames… de benodigde documenten worden voor zover mogelijk automatisch aangemaakt. Dat moet mensen vrijmaken voor commerciële activiteiten en voor kwalitatief betere beslissingen. De agenda komt uitstekend van pas voor de opvolging van deze procedures, die vaak aan een strikte timing zijn gebonden.

Om te voorkomen dat dossiers onbehandeld blijven, controleert de agenda ook de werklast van de dossierbeheerders en genereert hij automatisch alarmsignalen voor hun managers. “Het CBHK moet concurrentieel blijven tegenover de banken door zijn snelheid van beslissen en door zijn soepelheid. Nu hebben we de mogelijkheid om op één dag over een dossier te beslissen,” zegt directeur Legat. Soepelheid zit onder meer in de terugbetalingsmodaliteiten. De software kan met werkelijk zeer exotische terugbetalingsschema’s overweg.

Aan het systeem hangt een Asset & Liability Management toepassing die informatie geeft over de toekomstige in- en uitgaande geldbewegingen met hun respectievelijke gewogen rentevoeten. Daarmee wordt het renterisico berekend. De krediettoepassing laat nu ook de opvolging toe van de waarborgen die de ontleners hebben gegeven. Dat biedt, in de woorden van directeur Legat, “interessante marketingmogelijkheden”, onder meer op basis van de waarde van het in pand gegeven vastgoed.

SERVICEBUREAU.

Het pakket is geschreven om ook de hypotheekleningen van “derden” andere financiële instellingen te kunnen beheren. Dat is noodzakelijk in het kader van de (voor de CBHK cruciale) effectiseringsplannen, waarbij de eigen hypothecaire vorderingen aan anderen zullen worden doorverkocht. Op dat moment is het CBHK geen eigenaar meer van de vorderingen, maar het wil ze wel blijven beheren. Dat impliceert een grondige rapportering naar de eigenaars toe over de evolutie van hun geëffectifiseerde portefeuille. Maar het CBHK, dat nu gecontroleerd wordt door de Federale Participatiemaatschappij (de voormalige ASLK-Holding) heeft daarmee ook een instrument om de “back-office” verwerking van hypotheekleningen als een dienst aan andere instellingen te verkopen. Een mogelijke diversificatie. Legat : “We kunnen ons een situatie indenken waarin kleinere financiële instellingen het beheer van hun hypothecaire leningen aan ons toevertrouwen, en zich enkel concentreren op de verkoop.”

BRUNO LEIJNSE

PHILIPPE LEGAT (CBHK) Klaar voor effectisering.