Rusland is de twaalfde handelspartner van België en een gigantische markt, maar prijkt ook in de top drie van meest corrupte landen. Hoe blijft uw bedrijf trouw aan zijn waarden in Rusland?
Klokkenluider, belangenconflict, businessethiek en compliance zijn onbekende begrippen in de Russische taal. De Belgische bedrijven die in Rusland aanwezig zijn, hebben allemaal wel verhalen over handige Russen die geld vragen voor een officieel document of gewoon om de bedrijfsingang vrij te houden tijdens werken voor de deur. Zonder omkoping lukt ook wel, maar de administratieve molen draait dan veel trager.
Toch heeft Rusland onder president Dmitri Medvedev een schuchter begin gemaakt met de strijd tegen corruptie. Zo is Elena Panfilova, directeur van Transparency International Rusland, lid van de club van dertig adviseurs waarmee Medvedev zich heeft omringd. Transparency International strijdt in meer dan negentig landen tegen corruptie. “We hebben onder meer in Moskou en Sint-Petersburg helpdesks opgericht waar klokkenluiders en binnen- en buitenlandse bedrijven die het slachtoffer van corruptie werden, terechtkunnen”, zegt Panfilova, die in oktober te gast was op een conferentie over zakendoen in Rusland. Panfilova merkt op dat de Russische anticorruptiewetgeving intussen op peil is gebracht, maar dat het Rusland nog mangelt aan controle.
Ze wijst erop dat de corruptie aan het veranderen is. Traditionele corruptie, waarbij een bedrijf geld onder tafel moet schuiven om een document te regelen, evolueert naar afpersing. Zulke afpersers komen naar uw bedrijf en melden dat u niet in orde bent met de brandveiligheid. Betaalt u niet, dan steken ze uw gebouw in brand.
Hoe kan een Belgisch bedrijf met propere handen zakendoen in het land van de grote beer?
Medewerkers mogen business verliezen
Belgische bedrijven kunnen problemen vermijden door kristalhelder uit te leggen dat corruptie tegengaan een prioriteit is. Een Russische medewerker kan geneigd zijn smeergeld te betalen uit schrik dat hij een contract verliest. Leg uit dat hij dit moet rapporteren en niet gestraft zal worden voor het contract dat hij misliep. Bescherm klokkenluiders.
Het is belangrijk dat deze richtlijnen van de bedrijfstop komen, want Russische werknemers zweren bij hiërarchie en leiderschap.
Goede relaties zijn extreem belangrijk
Het eerste idee van Belgische bedrijven die de grens met Rusland oversteken, is vaak om een joint venture aan te gaan met een plaatselijke partner om met zo min mogelijk problemen en een grote kans op slagen de markt te betreden. Maar ook een joint venture die volgens het boekje werkt, doet er vaak twee keer zolang over. Hoe weet u bovendien dat uw partner de corruptie niet voor zijn rekening neemt? Om betrouwbare partners te vinden, wint T.D. Williamson, dat pijplijnmateriaal en -diensten levert, heel veel informatie in, zegt Anja Siebel, de bedrijfsjuriste die werkt vanuit de Nijvelse vestiging van het Amerikaanse bedrijf. “Relaties zijn extreem belangrijk in Rusland. Je moet je businesspartners goed kennen en het kost tijd en geld om mensen met de-zelfde waarden te vinden. Wij doen een beroep op externe agentschappen zoals Telovia, Krellar Business Information en Trident die een due diligence uitvoeren. Ze bekijken niet alleen de publieke informatie over een bedrijf of persoon, maar praten ook met mensen die zaken met hen hebben gedaan.”
T.D. Williamson ging overigens geen joint venture aan met een Russische partner, maar begon tien jaar geleden met een lokale handelsagent en heeft nu drie vestigingen, in Moskou, Neftejoegansk (West-Siberië) en het eiland Sachalin (bij Japan).
Argumenten voor ethisch zakendoen
T. D. Williamson wist vanaf het begin dat het een langeafstandswedstrijd en geen sprint zou worden. Het familiebedrijf zweert bij zijn waarden, maar is ervan overtuigd dat ethisch zakendoen commerciële voordelen meebrengt. Siebel: “Wij vinden dat er commerciële argumenten zijn om ethisch zaken te doen. Als je één keer betaalt, zul je dat elke keer moeten doen. Bovendien is de businesspraktijk aan het veranderen. Russische bedrijven die in het buitenland zakendoen, worden geconfronteerd met klanten die controleren of hun leveranciers de juiste waarden hebben. Sommige van onze klanten verwijzen nu bedrijven naar ons door omdat ze weten dat we te vertrouwen zijn.”
Regel certificaten op tijd
Sinds 1 augustus heeft het Zeelse bedrijf Magnetrol International, een productievestiging van een Amerikaanse onderneming, een kantoor in Sint-Petersburg. Magnetrol heeft een netwerk van een dozijn distributeurs en agenten die een keer per jaar naar België komen voor een opleiding. De Nederlandse exportmanager Michael Brekelmans begon vijf jaar geleden van nul om de markt in Rusland en enkele voormalige sovjetrepublieken op te bouwen. “Ik kon toen nog geen letter Russisch lezen. Je mag niet verwachten dat je na een of twee jaar al succes boekt. Aan wie nu begint, adviseer ik te starten met mensen die ervaring hebben op de markt. Zo kun je tijd winnen.”
Brekelmans adviseert ook om op tijd de nodige certificaten aan te vragen – dat duurt vele maanden – anders kunt u niet leveren. Om die certificaten te krijgen, moet u bijvoorbeeld technische documenten en handleidingen in het Russisch vertalen en daar kruipt tijd en geld in.
BENNY DEBRUYNE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier