Een zure Apple ?

Apple de fabrikant van de beroemde Macintosh is in moeilijkheden en haalde ijlings een nieuwe topman binnen. Eén vraag brandt nu op ieders lippen : heeft het nog zin om een “Mac” te kopen ?

Bill Gates is één van de weinige informaticagoeroes die nog bemoedigende woorden over heeft voor het onheil dat de Macintosh-fabrikant boven het hoofd hangt. ” Apple heeft nog een kans,” verklaarde hij op het World Economic Forum in Davos.

De komst van een nieuwe directeur-generaal en een trimestrieel verlies van 69 miljoen dollar schrikken blijkbaar niet iedereen af. Zeker niet in een branche waar de kampioenen van vandaag de verliezers van morgen kunnen zijn, die overmorgen alweer kunnen zegevieren, zoals Compaq of IBM.

Het geluk komt en gaat. Wie van plan is zich een computer aan te schaffen, staat voor een dilemma. “De verkoop is in de maand januari inderdaad gedaald,” erkent Pascal Methens, manager van Apple Computer Benelux. Die tendens werd bevestigd door enkele verdelers waaronder de Exell-keten. Waarom ? Waarschijnlijk omdat de consument hoopt dat de tarieven naar beneden zullen gaan. In de VS werden al kortingen verleend. Ons land zal vroeg of laat volgen.

STANDAARD.

Wie kiest voor een Macintosh neemt inderdaad een optie op een welbepaalde standaard in de informatica. Wie een pc koopt, kan probleemloos overschakelen van een Olivetti op een Hewlett-Packard of op een Unisys en daarbij dezelfde programma’s behouden. Of zelfs voor een “kloon” kiezen. Ze volgen allemaal de Microsoft Dos/Windows-standaard en aanvaarden alle programma’s die op dit besturingssysteem draaien. Terwijl de programma’s van de Mac alleen op een Macintosh draaien.

Bovendien is de standaard van Macintosh duidelijk in de minderheid : 7,8 % van de microcomputers op de wereldmarkt. En iets meer voor de Belgische markt, waar Apple vrij goed wordt onthaald. De rest van de markt wordt nagenoeg volledig ingepalmd door de Dos/Windows-systemen. Wanneer Apple dan ook maar de minste problemen ondervindt, worden meteen het merk én de standaard in vraag gesteld.

De hamvraag : heeft het nog zin om een Macintosh te kopen ? “De mensen die ons die vraag stellen, werken zelf op een pc,” antwoordt Alain Marsily, zaakvoerder van de Exell-winkelketen. De klanten van Apple zijn zo trouw dat ze niet gemakkelijk de overstap zullen maken naar een compatibele pc, zelfs met de komst van Windows 95 dat het concurrentiële voordeel van Macintosh scherp heeft doen slinken.

Sinds de komst van de Mac-computers op de markt in ’84 werden er al meer dan 22 miljoen eenheden van verkocht. De eventuele overnemer van het verlieslatende Apple zal rekening moeten houden met dit klantenbestand dat trouw heeft meegebouwd aan de opgang van de onderneming. Sun Microsystems, bijvoorbeeld, zou een waardige kandidaat kunnen zijn omdat het de Apple-computers complementair in zijn productengamma kan opnemen. Apple vervaardigt immers een type van computer dat zijn Californische buur nooit heeft ontwikkeld. En vice versa.

INTEGRATIE.

Apple heeft nu geen duidelijke technologische voorsprong meer, maar zijn integratiepotentieel blijft een grote troef. Deze fabrikant onderscheidt zich immers in de markt door de gezamenlijke ontwikkeling van zijn hardware met inbegrip van de accessoires zoals printers en beeldschermen en zijn software die de computers op het MacOS-systeem laten draaien.

In de wereld van de pc worden die taken, sedert de lancering van dit type computer in ’81, afzonderlijk verdeeld. Enerzijds zorgen tal van fabrikanten voor de hardware (Compaq, Hewlett-Packard, AST…), aan de andere kant is er Microsoft dat de software voor Dos en Windows aanmaakt. Deze integratie verloopt iets moeilijker. Voorbeeld : een Macintosh wordt al van bij het begin van zijn marktlancering verkocht met een stekker voor een plaatselijk netwerk. Anno 1996 moet dat accessoire nog steeds bij het merendeel van de pc’s worden bijgeleverd.

Dankzij die vooruitstrevende ontwikkeling van zijn hard- en softwareplatform heeft Apple een duidelijke voorsprong uitgebouwd in het vlak van de multimedia met de creatie van cd-roms, Internet sites, desktop publishing, beeld- en geluidmontage…

Vandaag wordt die gezamenlijke ontwikkeling als een “handicap” naarvoren gebracht. De prijzen liggen namelijk hoger en de kopers van een Macintosh zijn niet langer bereid om meer te betalen dan de prijs van een gelijkaardige pc. Dat is de belangrijkste reden waarom de Apple-computers hun marge zagen slinken. Van 50 % in ’91 naar 5 % vandaag.

INNOVATIES.

De technologische ontwikkelingen die door Apple werden gerealiseerd en vooral werden aangekondigd, zouden een oplossing moeten bieden voor dat dilemma. De eerste belangrijke stap in die richting was de overschakeling naar een nieuwe generatie van processoren, de categorie Risc, die het kloppend hart vormen van de zogenoemde PowerPC’s en die in samenwerking met IBM en Motorola werden ontwikkeld. Dat type van processor wordt thans gebruikt voor de meeste toepassingen die een groot vermogen vereisen, zoals in grafische toepassingen. Recent nog sloot Motorola met Apple een licentie-akkoord voor het gebruik van het Macintosh-besturingssysteem.

Daarnaast maakt de onderneming met de appel en het appèl zich klaar om een cruciale richting in te slaan, die de vergelijking met Windows 95 van Microsoft best kan doorstaan. Eind dit jaar wil Apple uitpakken met zijn Copland, een nieuw besturingssysteem dat de prestaties en de basisfuncties van de Macintosh grondig moet verbeteren. De achterstand die opgelopen werd door de ontwikkeling van dat programma maakt deel uit van de scherpe kritiek die Apple de jongste weken te verwerken kreeg. Nochtans moet dit de Mac nieuwe groeikansen bieden.

Vooreerst zal de computer uitgerust worden met multitasking-mogelijkheden, zoals bij Windows 95. Dan wordt het mogelijk om een lang bestand via de modem door te sturen terwijl de printer een tekst afdrukt en de gebruiker gewoon op een ander programma kan voortwerken.

De Mac zou ook intelligenter worden. De gebruiker hoeft niet langer de harde schijf te doorsnuffelen op zoek naar een tekst of een factuur. Dat karweitje wordt opgeknapt door een “zoekmodule” die op basis van de aanwijzingen (een woord, een datum…) van de gebruiker om het even welk document kan terugvinden.

Nog een teken van intelligentie is de mogelijkheid om informatie op het Internet deels automatisch op te vragen. Copland zou de opgeladen bestanden analyseren en die zelf in de ad hoc-dossiers klasseren. Parallel met de overschakeling naar Copland, plant Apple de lancering van een nieuw Mac-type dat samen met IBM is ontwikkeld en tot aanzienlijke besparingen moet leiden in de productiekosten van de hardware. Zowel de Macintosh als de compatibele pc zouden er vrijwel hetzelfde uitzien. Alleen hun software en het logo zouden verschillen.

Eind ’95 lanceerde Apple ook zijn OpenDoc, een veelbelovende techniek waarbij stukken uit verschillende programma’s kunnen worden samengevoegd. Tijdens de opmaak van een document kan de gebruiker een blancoblad openen en aan de hand van verschillende programma’s grafieken, teksten en foto’s toevoegen. Dankzij deze methode moet de gebruiker de verschillende en doorgaans zelfstandig werkende programma’s op een vlotte manier met elkaar weten te combineren. Los van elke standaard kan OpenDoc zowel op Macintosh, op Windows, OS/2 (van IBM) als Unix draaien.

Kortom, de kersverse topman van Apple, Gilbert F. Amelio, die de fel betwiste Michael Spindler opvolgde, zal tijdens zijn eerste werkweken beslist geen lege bureautafel aantreffen. De projecten en strategieën wachten op uitvoering. Het vertrouwen van de consument moet worden hersteld en het bedrijf moet opnieuw winst maken dankzij een herstructurering en een nieuwe marktbenadering.

Na zijn mislukte strategie om een zo groot mogelijk marktaandeel te veroveren, richt Apple zich nu opnieuw tot zijn vaste klanten : leerkrachten, uitgevers, vrije beroepen en thuiswerkende particulieren. Gilbert Amelio zal ook een methode moeten vinden om het aanbod beter af te stemmen op de vraag. Vorig jaar werden de klanten van de topgammamodellen van Apple herhaaldelijk met abnormaal lange leveringstermijnen geconfronteerd. Ook het ietwat getaande blazoen van de draagbare Powerbooks is aan een heropflakkering toe. Op de nieuwe modellen met PowerPC-processor ontbreekt niet alleen een ingebouwde cd-rom, er werden ook blunders ontdekt die inmiddels werden opgelost.

Gilbert Amelio heeft de keuze tussen twee strategieën : die welke Compaq heeft gevolgd na een gelijkaardige crisis en die neerkomt op een meedogenloos kostenbesparend beleid. Of deze van een fusie. Of allebei. De hypothese van een overname deed het onlangs goed : de geruchtenmolen tolde vooral rond Sun Microsystems, maar ook Philips die dat evenwel tegenspreekt Sony en Motorola zijn favorieten.

ROBERT VAN APELDOORN

DE VALSE START VAN DE POWERBOOK 5300 Te weinig multimedia en een lancering die door gebrekkige batterijen werd verknald. Maar de charme van een Mac…