Een superstorm in een glas water

De auteur is hoofdeconoom bij BNP Paribas Fortis.

“I t’s global warming, stupid“, stond te lezen op de voorpagina van Bloomberg Businessweek, net nadat superstorm Sandy onder meer in New York lelijk had huisgehouden. Een storm die miljarden dollars schade aanricht in een mediageniek deel van de wereld, voor een aantal mensen was het de uitgelezen kans om de opwarming van het klimaat opnieuw op de agenda te zetten. Hier en daar gingen ze wel kort door de bocht.

De duurste natuurramp uit de geschiedenis. De financiële kosten van een natuurramp zeggen niets over de meteorologische aspecten van de storm, laat staan over het verband met de opwarming van de aarde. Een voorbeeld: in de Verenigde Staten heeft Sandy aan 131 mensen het leven gekost en wordt de schade geschat op 50 miljard dollar. In een land als Haïti eiste de storm 60 mensenlevens en bedroeg de finan-ciële kostprijs 74 miljoen dollar. Toch heeft de storm in relatieve termen een zwaardere tol geëist in Haïti. Elke dode is er een te veel, maar toch: 60 doden op een straatarme bevolking van 10 miljoen is ernstiger dan 131 op een bevolking van zowat 300 miljoen van de rijkste mensen ter wereld. Wanneer een mediagenieke en dichtbevolkte stad volgestouwd met de bezittingen van zowat de rijkste aardbewoners een grote storm over zich heen krijgt, zal die niet alleen per definitie veel finan-ciële schade veroorzaken, de gevolgen ervan zijn ook veel zichtbaarder voor de hele wereld.

Veroorzaakt door de mens. Na de doortocht van Sandy werd hier en daar gesteld dat de mens mee verantwoordelijk was voor die ramp. Door de opwarming van de aarde zijn de oceanen warmer, de stormen heviger en het zeepeil hoger. Door Sandy en de verschrikkelijke schade mee toe te schrijven aan menselijk gedrag is voor en door de milieubeweging dan ook een open doelkans gecreëerd. Het probleem is dat er in werkelijkheid (nog) geen verband is. Het International Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties heeft al aangegeven dat er tot vandaag geen aantoonbaar verband is aangetoond tussen menselijk gedrag en een eventueel toegenomen orkaanactiviteit. Pas tegen het einde van deze eeuw zou er een structurele verandering in het weerpatroon zichtbaar zijn: minder stormen die gemiddeld wel heviger zijn.

Sandy als promostunt voor CO2-reductie. De Grote Recessie heeft de animo voor het klimaatdebat op een bijzonder laag pitje gezet. In het Westen is er vandaag meer aandacht voor de onmiddellijk voelbare kostprijs van de zwakke groei en de financiële crisis dan voor de mogelijke kostprijs van de klimaatopwarming ver in de toekomst. Daar is niks vreemds aan en er is zelfs een term voor: verdiscontering. Opbrengsten, kosten en gebeurtenissen in het hier en nu wegen zwaarder door dan die in de toekomst. Als dat niet zo zou zijn, had niemand overgewicht en zou niemand nog roken. Een recente studie in Global Environmental Change illustreert dat een zwakke groei en een onzekere arbeidsmarkt de westerling minder gevoelig maken voor klimaatverandering. Extreem weer heeft het omgekeerde effect. Tactisch is het dan ook begrijpelijk dat sommigen Sandy aangrijpen om de klimaatverandering en de CO2-reductie opnieuw op de agenda te zetten. Uit een kosten-batenperspectief is het niettemin waanzin de gevolgen van superstormen uitsluitend te proberen te bedwingen met de reductie van CO2.

Vermijden, aanpassen, ondergaan. Dat zijn de drie kernwoorden voor een evenwichtige houding tegenover de klimaatverandering. Het is een gevaarlijke illusie te denken dat alleen het terugdringen van CO2 voldoende zou zijn om alle weerfenomenen in te dijken. Het 20/20/20-klimaatplan van Europa is zowat het meest verregaande ter wereld en kost naar schatting zowat 250 miljard dollar per jaar, of een kleine 20.000 miljard dollar voor het einde van de eeuw of zowat een derde van het huidige wereld-bbp. En wat kopen we tegen 2100 voor dat gigantische bedrag? Een zeeniveau dat 9 millimeter lager is… De gemiddelde Haïtiaan of New Yorker zal zich daarmee niet ineens beter beschermd voelen tegen de gevolgen van getijden of stormen. Zij willen vooral waterkeringen, dijken en andere bescherming tegen de elementen. Misschien is dat de werkelijke les van Sandy: de wereld is wellicht meer ge-holpen met concrete, praktische en efficiënte remedies dan met vage verwijzingen naar CO2 en zeeniveaus over honderd jaar.

PETER DE KEYZER

Uit een kosten-batenperspectief is het waanzin de gevolgen van superstormen uitsluitend te proberen te bedwingen met de reductie van CO2.