Een plan om de Zwarte Economie te halveren

België behoort bij de landen met het hoogste percentage ‘schaduweconomie’. Er wordt massaal zwartgewerkt in ons land. Nochtans kunnen we dit met enkele eenvoudige maatregelen sterk terugdringen…

Ons land is dus toch een beetje Griekenland aan de Noordzee. Alleen de Club Med-landen (Portugal, Spanje, Italië en Griekenland) hebben een grotere schaduweconomie dan België.

Een recente studie (1) brengt de schaduweconomie van een twintigtal industrielanden in kaart. Daaruit blijkt dat een deel parallelle economie niet is uit te sluiten. Dat België zo slecht scoort, heeft met meerdere factoren te maken. Maar de belangrijkste is wel dat onze belastingdruk extreem hoog is. Landen met een hoge belastingdruk hebben ook een grotere schaduweconomie. Zelfs de geroemde Scandinavische landen ontlopen deze economische wet niet. Hierbij drie belangrijke maatregelen om zwartwerk te halveren.

1. Schaf de biljetten van 500 euro af

Bij de start van de euro pleitte één econoom voor deze maatregel. VUB-professor Jef Vuchelen sprak in 2002 van een gemiste kans bij de omschakeling. Hij heeft nog altijd gelijk. Grote coupures zijn de gedroomde instrumenten voor het zwarte circuit. De VS scoren laag, onder meer dankzij een beperking van grote bankbiljetten. Een Europese aanpak zou het beste zijn. Uiteraard kunnen dan andere manieren gevonden worden, maar het maakt het alleszins een pak moeilijker.

2. Grote aankopen verplicht elektronisch betalen

De vorige staatssecretaris voor Fraudebestrijding, Alain Zenner (MR), kwam lang geleden al met een voorstel. Maar de maximumbedragen voor cashbedragen moeten nog gevoelig lager. Er is geen enkele reden waarom bedragen hoger dan 400 euro niet elektronisch betaald zouden moeten worden. De voordelen voor de veiligheid zijn ook erg gunstig. Frankrijk heeft een veel betere score dankzij zo’n maatregel. Burgers moeten de elektronische betaling van belangrijke aankopen kunnen voorleggen. Dit is erg doeltreffend in combinatie met maatregel 1.

In de horeca zou men een verlaagd btw-tarief kunnen voorstellen voor elektronische betalingen en een hoger voor cash-betalingen.

3. Verlaag de belastingen

De doeltreffendste maatregel tegen zwartwerk is een verlaging van de belastingdruk. Het lijkt me het proberen waard om de eerste twee maatregelen rigoureus door te voeren in combinatie met een een verhoging van de belastingvrije minima. Zwartwerk moet worden bestreden, maar tegelijk moeten de extra inkomsten gebruikt worden om de laagste lonen minder te belasten.

Volgens de studie van Schneider is 8 tot 9 procent zowat het minimum dat kan worden behaald voor de schaduweconomie. De bouwsector (40 %), herstellingssector (20 %) en horeca (20 %) zijn dan nog altijd een deel onderhevig aan de schaduweconomie.

Zwartwerk bestrijden hoeft niet ingewikkeld te zijn, je hebt er geen leger voor nodig. De belastingen verlagen tot een redelijk niveau, biljetten met hoge waarde niet uitgeven en belangrijke bestedingen elektronisch maken volstaan. Het zwartwerk tot op het niveau van Frankrijk brengen, kan de economische groei met een halve procent verhogen gedurende tien jaar. Welke partij durft zwartwerk te halveren volgens dit eenvoudige driestappenplan?

DE AUTEUR IS CEO EN CHIEF ECONOMIST VAN ECONOPOLIS

REACTIES ZIJN WELKOM OPtrends@econopolis.be

(1) THE INFLUENCE OF THE ECONOMIC CRISIS ON THE UNDERGROUND ECONOMY IN GERMANY AND THE OTHER OECD-COUNTRIES IN 2010: A (FURTHER) INCREASE BY FRIEDRICH SCHNEIDER

Geert Noels