Met zijn eigenzinnige blik op de actualiteit is rector en oud-senator Rik Torfs een van de scherpste opiniemakers van Vlaanderen. Of het nu gaat over politiek, de dood, poëzie of een simpel yoghurtpotje: in zijn bevlogen stijl en met veel oog voor detail toont Torfs de dingen zoals ze zijn – of net omgekeerd. Tegentijds eigendraads bundelt de beste columns en opiniestukken van de afgelopen jaren.
Leuk aan de bundel is dat hij de meest uiteenlopende thema’s aankaart: een beetje over God, over de islam, over waarden in de maatschappij, over Europa, over Vlaamse en Belgische cultuur, over de kloof tussen de politiek en de burger, over rauw racisme en racistische terreur, over de wetenschap, over justitie, over het westerse tegenover het oosterse denken, over de universiteit van de toekomst, over het recht op staken, enzovoort. Het probleem met zo’n bundel columns is dat er geen rode draad is. De auteur en de uitgever hadden er beter aan gedaan de columns te groeperen rond kernthema’s.
Als dan toch één element in een groot deel van het boek naar voren komt, dan is het rector Rik Torfs die filosoof en ethicus wordt. Zo mijmert hij dat elk mens weleens tegenslagen in het leven heeft. Zaak is telkens opnieuw de kracht te vinden om met pech, tegenslag of rampspoed om te gaan. Dat is beter dan voortdurend en verongelijkt de onrechtvaardigheid aan de kaak te stellen.
Belangrijk is ook je idealen niet te verliezen. “Hoe dachten we toen we de wereld wilden veranderen? Toen we verliefd waren, leefden we toch in de waan dat ware gevoelens nooit overgaan? Toen we helder aanvoelden wat rechtvaardigheid betekent, rekenden we toch ook niet waar onze winst en verlies lag? De bron zul je altijd vinden door anders te denken dan verstard te denken.”
Naast een aantal zinvolle bedenkingen zijn er ook filosofische mijmeringen die vragen doen rijzen. Zoals zijn pleidooi voor “de ontwikkeling van een innerlijk leven. Hoe groter je innerlijke leven, hoe vrijer je bent.” Columns over dergelijke niet echt veelzeggende thema’s hebben weinig zin.
Wie Torfs op basis van die passages echter afdoet als een naïeve of overjaarse soixante-huitard, heeft het mis. Torfs zou Torfs niet zijn mocht hij enkel een dagdromer of een ondoordachte beeldenstormer zijn. Daarvoor heeft de man te veel oog voor de realiteit van elke dag.
In dat verband doet de Leuvense rector een opvallend voorstel: let op met het zoeken van de zogenoemde perfecte balans in het leven. Dat verhoogt volgens hem het risico op stress en burn-out. Tegentijds eigendraads zou niet volledig zijn als er niet voldoende aandacht was voor humor. Van Torfs is bekend dat hij graag kiest voor een mix van jezuïtische humor met sofisme en platte toogpraat. Denk aan zijn passage als jurylid in het tv-programma De slimste mens ter wereld. Torfs stelt in een column dat humor een zegen is, een troef die elke mens permanent in zijn ziel moet meedragen. Hij schrijft: “De belangrijkste beslissingen vallen tijdens vergaderingen waar veel wordt gelachen. Humor lost problemen nooit op, maar is een balsem voor hun oplosbaarheid.”
Rik Torfs, Tegentijds eigendraads, Pelckmans/Van Halewyck, 2016, 309 blz., 22,50 euro.
KAREL CAMBIEN
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier