Een gevoel van mestwarmte

In Limburg wil het Britse Fibrowatt een installatie bouwen die op basis van kippenmest elektriciteit zal produceren. Het dossier komt in een stroomversnelling nu de Vlaamse regering groene stroom wil promoten.

Thetford (Groot-Brittannië).

Verstopt in de bossen van Thetford (Norfolk) staat Europa’s grootste energiecentrale die volledig op biomassa draait. De installatie van Fibrowatt verbrandt jaarlijks 430.000 ton kippen- en kalkoenmest, vermengd met stro en houtschilfers uit de Oost-Engelse pluimveestallen van de agrogroepen Padley en Bernard Mathews. Dat levert 38,5 megawatt elektriciteit op, goed voor de stroomvoorziening van 38.500 gezinnen. Totale investering: 4,2 miljard frank.

Elke dag lossen zo’n honderd gesloten vrachtwagens de fecaliën in strotbunkers. De calorierijke lading wordt zorgvuldig gewogen, gecontroleerd en in een 28 meter hoog ketelhuis bij 850 °C verbrand. Vervolgens verhitten de hete rookgassen het water tot stoom, die op zijn beurt een generator aandrijft waarmee de elektriciteit wordt opgewekt. Van de overblijvende asse maakt Fibrowatt een organische meststof: Fibrophos.

“Door de hoge temperaturen komen er nagenoeg geen schadelijke emissies vrij,” zegt project development manager Stephen Brooks: “Ook de geurhinder blijft tot een minimum beperkt omdat de installatie in een permanente onderdruk staat. Wij voldoen dan ook zonder problemen aan de strengste milieunormen in Europa.”

Naast Fibrothetford beschikt Fibrowatt nog over twee andere fabrieken in Engeland: Fibropower (Eye) en Fibrogen (Glanford). Samen verwerken ze zo’n 750.000 ton kippenmest – ongeveer de helft van de landelijke productie -, wat 64,7 megawatt aan hernieuwbare energie oplevert. In Vlaanderen, Nederland, Italië en de Verenigde Staten plant de groep gelijkaardige initiatieven.

In 1990 richtte Simon Fraser – historicus, ingenieur én merchant banker uit Londen – Fibrowatt op. Tijdens zijn werkzaamheden voor de Schotse houtindustrie had deze ex-manager van boilerfabrikant Booker McConnell een revolutionair systeem ontwikkeld om de uitwerpselen van pluimvee te verbranden en om te zetten in elektriciteit. Dankzij zijn goede relaties met de financiële wereld en de liberalisering van de Britse elektriciteitsector wist Fraser in 1992 de nodige investeerders te overtuigen om de eerste mestverwerkingsfabriek van Europa te bouwen: Fibropower in Eye (Suffolk), met een capaciteit van 150.000 ton en 12,7 megawatt. De totale investering bedroeg 2 miljard frank. Eén jaar later volgde een tweede installatie in Glanford (Flixborough): Fibrogen heeft een capaciteit van 170.000 ton en levert 13,5 megawatt. Het bedrijf sleepte in 1998 de opdracht in de wacht om gedurende minstens 36 maanden 260 ton vlees- en beendermeel van de dolle koeien uit Engeland te verbranden. Datzelfde jaar startte Fibrothetford op. In dit project participeren ook het Amerikaanse ingenieursbureau Foster Wheeler (5%) en Catamount (42%), de energiedochter van Central Vermont Public Service (VS).

Dankzij de Non Fossil Fuel Obligation – Groot-Brittannië wil dat tegen 2010 niet minder dan 10% van alle energie afkomstig is van hernieuwbare bronnen – krijgt Fibrowatt gedurende vijftien jaar een groene premie van 2 frank per geleverde kilowattuur, een bedrag dat bovenop de basisvergoeding komt. “Zonder steun is een dergelijk project in de beginfase economisch niet haalbaar,” geeft Fraser toe. Maar de topman van Fibrowatt maakt zich sterk dat op termijn biomassa zal kunnen concurreren met fossiele brandstoffen.

Met 100 werknemers

realiseert Fibrowatt – winnaar van de milieuprijs Business Commitment to the Environment 1996 – een geconsolideerde omzet van 1,1 miljard frank en een nettowinst van 210 miljoen frank (raming 1999). Op 8 februari nog injecteerde First Renewables van de Kelda Group – eigenaar van onder meer Yorkshire Water – een half miljard frank aan liquide middelen en leningen in Fibrowatt. Hiermee verwerft de Amerikaanse nutsgroep een participatie van 31% in de Britse holding. Met 44% blijft de familie Fraser de sterkste aandeelhouder van de groep. De resterende 25% is in handen van de Italiaanse energieproducent Sondel, dochter van de Falck Group.

Intussen bereidt Fibrowatt zijn buitenlandse expansie voor. Brooks: “Vooral in de Benelux geraken onze dossiers in een stroomversnelling. Onze technologie biedt namelijk een ecologische oplossing voor hun mestproblemen.”

In het Limburgse Genk

legt de groep de laatste hand aan een vergunningsaanvraag voor de bouw van een centrale van 25 à 28 megawatt. Die zal 250.000 ton kippenmest verwerken. Lokale partner bij dit project – goed voor een totale investering van 2,5 miljard frank – is Marc Huysmans van Exterbel, een onderneming die gespecialiseerd is in het ontginnen van oude steenkoolbergen.

De vraag rijst of in onze regio wel voldoende grondstoffen voorhanden zijn. Op dit ogenblik is een tiental initiatieven rond kippenmestverwerking bekend – waarvan enkele al operationeel zijn (zie kader: Mestactieplan). Ze hebben een totale capaciteit van 750.000 ton, hoewel in de praktijk naar verluidt maar 400.000 ton mest beschikbaar is. Brooks: “Dankzij onze Belgische partner, Marc Huysmans van Exterbel, hebben wij akkoorden gesloten met lokale pluimveehouders. Die zouden jaarlijks 250.000 ton kippenmest leveren. Electrabel van zijn kant heeft grond beschikbaar gesteld op zijn site in Langerbrugge (Genk). En ook de afzet van de reststoffen (10%) is nagenoeg rond. Hopelijk kunnen we nog voor het einde van het jaar de eerste spade in de grond steken.”

Bij onze noorderburen

onderhandelt Fibrowatt met Paes Energy – een dochter van de gelijknamige grintboer uit Limburg – en het Nederlandse elektriciteitsbedrijf Nuon: in Apeldoorn zou Fibrowatt een warmtekrachtcentrale van 25 megawatt bouwen op basis van 254.000 ton pluimveemest. De totale investering wordt op 3 miljard frank geraamd. Brooks: “Volgens een studie van het Arnhemse ingenieursbureau Kema uit 1997 is het technisch en economisch haalbaar om mest voor minder dan 1000 frank per ton om te zetten in elektriciteit. Daarbij wordt uitgegaan van een fabriek met een capaciteit van 175.000 ton mest op jaarbasis en een productie van 13,5 megawatt. Voldoende om 25.000 huishoudens van energie te voorzien. Wij kunnen het echter voor nog geen 500 frank per ton doen.”

Intussen loopt ook nog een project van de Stichting Duurzame Energieproductie Pluimveehouderij(DEP), die op het industrieterrein Moerdijk in Rotterdam een 3 miljard frank dure mestverwerkingscentrale wil bouwen. Het betreft een installatie van 195 miljoen kilowattuur die 65.000 gezinnen van stroom zou voorzien. Daarvoor is 300.000 ton pluimveemest nodig.

Ten slotte plant Fibrowatt samen met zijn partner Sondel drie stations in Noord-Italië: Verona (35 MW), Cesena (20 MW) en Venetië (12,5 MW), terwijl het pas opgerichte Fibrowatt USA – voor 51% in handen van de Kelda Group – zijn eerste besprekingen heeft opgezet in Minnesota, Maryland, Delaware, Arkansas en North Carolina. Fraser: “De Verenigde Staten produceert naar schatting 20 miljoen ton kippenmest per jaar, voldoende voor 40 stations zoals in Thetford. Daar ligt een enorme markt voor ons open.”

eric pompen