Een draak van een belasting

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog. www.fiscoloog.be

De bijzondere geheimecommissielonenaanslag van 309 procent – ook wel de ‘monsterbelasting’ genoemd – lijkt de spreekwoordelijke druppel te zijn die de emmer doet overlopen. De heffing stuit op tegenstand van de bedrijfswereld, boekhouders en accountants. Ter herinnering: de bijzondere aanslag sluit aan bij de vennootschapsbelasting en de belasting van andere rechtspersonen, zoals de meeste vzw’s. De aanslag is bedoeld om het verlies te dekken dat de schatkist lijdt als vergoedingen in het zwart worden uitbetaald. Op die vergoedingen wordt dan geen personenbelasting en sociale bijdragen betaald. De fiscale wetgever wil dat verlies herstellen door aan de uitbetalende vennootschap of vzw de bijzondere aanslag van 309 procent op te leggen.

Met die aanslag is van alles mis. Van echte betalingen in het zwart hoeft geen sprake te zijn. De bijzondere aanslag kan worden toegepast zodra bezoldigingen of andere beroepsmatige vergoedingen en voordelen van alle aard niet op de voorgeschreven wijze op individuele fiscale fiches worden gerapporteerd. Een vennootschap of vzw loopt ook het risico op zo’n aanslag bij ‘verdoken meerwinsten’. Dat zijn meerwinsten die niet in haar vermogen terug te vinden zijn. Er hoeft ook geen echt verlies voor de schatkist te zijn. Behalve als aan bijzondere voorwaarden voldaan is, kan de bijzondere aanslag ook worden opgelegd als de genieter op het voordeel werd belast of nog kan worden belast. Door het extreem ruime toepassingsgebied is geen enkele vennootschap of vzw nog veilig voor de bijzondere aanslag.

De bijzondere geheimecommissielonenaanslag bestaat al tientallen jaren. Het verschil met vroeger is het extreem hoge tarief van 309 procent, dat meer doet dan het verlies voor de schatkist herstellen. Bovendien werd de aanslag vroeger eerder uitzonderlijk toegepast en bestonden er verscheidene uitwegen. Die waren niet allemaal volgens het boekje, maar ze werden op het terrein wel oogluikend toegestaan. Vandaag legt de fiscus de bijzondere aanslag veel sneller op. Bovendien zijn zowat alle uitwegen afgeschaft en kijkt de fiscus veel scherper toe op de strikte naleving van de regels. Het gevolg is dat de monsterbelasting van 309 procent in veel meer omstandigheden een concrete dreiging is geworden. Dat heeft onder meer in kringen van boekhouders en accountants veel kwaad bloed gezet.

De fiscus heeft daarop in eerste instantie gereageerd door een overgangsregeling in te voeren en in een ‘regularisatiemogelijkheid’ te voorzien. Die bestond erin dat de vennootschap of de vzw aan de bijzondere aanslag kon ontsnappen door de niet op fiscale fiches gerapporteerde voordelen van alle aard spontaan aan te geven. Maar men moest zich wel haasten. De regularisatiemogelijkheid bestond slechts tot eind juni dit jaar. Daarna zou de bijzondere aanslag onverbiddelijk worden opgelegd. Dat heeft geleid tot een nieuwe storm van protest.

De minister van Financiën, Steven Vanackere (CD&V), heeft nog wel geprobeerd de gemoederen te bedaren door te stellen dat vennootschappen die te goeder trouw hebben gehandeld, alsnog zouden worden ontzien. Maar de voorwaarden die in de nieuwe richtlijnen te lezen staan, zijn zo krenterig dat er weinig of geen heil van moet worden verwacht.

Hoe moet het nu verder? Om te beginnen is het belangrijk dat de rust weerkeert. De soep wordt ook hier niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend. In de praktijk blijken veel ambtenaren de bijzondere aanslag met gezond verstand te willen toepassen en oog te hebben voor ongewenste effecten. Maar dat neemt niet weg dat de aanslag van 309 procent een draak van een belasting is. Het is hoog tijd dat de wetgever de bijzondere geheimecommissielonenaanslag aan een grondig onderzoek onderwerpt. Niet alleen het torenhoge tarief, maar ook de voorwaarden waaronder hij wordt opgelegd, zijn dringend aan revisie toe.

JAN VAN DYCK

Zowat alle uitwegen zijn afgeschaft en de fiscus kijkt veel scherper toe op de strikte naleving van de regels.