Edele plannen

Een sombere non-ferroconjunctuur en UM-koersen in vrije val maken een reorganisatie van Union Minière noodzakelijk. UM-topman Karel Vinck heeft een plan klaar waardoor zijn bedrijf internationaal moet kunnen doorbreken. De kernpunten: meer toegevoegde waarde in basismetalen en zink, en vooral een sterke groei op het gebied van nieuwe materialen.

De prijzen voor non-ferrometalen staan vandaag op hun laagste peil sinds de jaren ’30. De non-ferrosector kampt wereldwijd met een overcapaciteit. En de groei zal de volgende jaren maximaal 2% tot 3% bedragen. Hoeft het te verwonderen dat de non-ferrosector, en dus ook het Belgische Union Minière(UM), al betere tijden heeft gekend? “Toch zaten we juist met ons industrieel herstructureringsplan 1995-1998,” zegt Karel Vinck, topman van UM. “Dankzij de technologische vernieuwingen zal UM zich voortaan competitief kunnen opstellen en middelen genereren voor een tweede stap, namelijk de internationale groei.”

UM wordt minder cyclisch

Vinck vertrouwt erop dat bij het heropstarten op 30 november van de smeltoven van Hoboken (waardoor UM in de eerste helft van dit jaar 1 miljard frank verlies incasseerde) het hele metallurgisch proces geleidelijk onder controle zal zijn en dat “de kinderziekten” in de loop van volgend jaar opgelost zullen raken; hij wijst erop dat een tweede grote investering in een raffinaderij voor edele metalen (onder meer platina, goud, zilver en rodium) in Hoboken optimaal functioneert.

“We streven naar een nieuw evenwicht tussen de activiteiten in de basismaterialen en groei in nieuwe materialen. Als het iets minder vlot gaat aan de ene kant, kunnen we een groter rendement nastreven aan de andere pool, wat Union Minière uniek maakt.” Kortom: competitief blijven in koper, zink en edele metalen enerzijds en meer groei nastreven in zogenaamde advanced materials, zoals energieproducten rond kobalt en elektro-optische materialen rond germanium.

“Als dat lukt, verminderen we de cycliciteit van UM en realiseren we meer toegevoegde waarde,” voegt Thomas Leysen eraan toe.

Deze strategische visie

vormt de basis voor een reorganisatie van de UM-groep. De strategische opties wil de UM-top bereiken op basis van drie afgelijnde clusters (zie organigram: Nieuwe UM-structuur). Ze staan vanaf 1 januari 1999 onder de leiding van drie veertigers – “jonge Turken met ervaring en credibiliteit” -, die volgens Karel Vinck garant staan voor continuïteit en een rimpelloze aflossing van de wacht: Thomas Leysen (38 j.) leidt de divisie koper en edele metalen, Jean-Luc Deleersnyder (37 j.) de zinkgroep en Marc Van Sande (46 j.) neemt nieuwe materialen onder zijn hoede.

De reorganisatie in drie clusters zou beursanalisten makkelijker inzicht moeten verschaffen in de evoluties van Union Minière. De UM-top verwijst naar de koers van het aandeel: “UM doet het niet slechter dan de concurrenten, maar wat belangrijker is: als UM erin slaagt zich scherper te onderscheiden door zijn verschillende programma’s, zullen we op relatief korte termijn beter presteren dan het gemiddelde.”

Intern onderlijnt de reorganisatie “een duidelijke keuze voor een gedecentraliseerde structuur: maximale delegatie om strategische inzichten snel te implementeren binnen de clusters en om een grotere coherentie en synergie te bekomen tussen de verschillende business units van een cluster; beslissingen van lagere niveaus kunnen dan ook in de clusters worden genomen, zonder naar het directiecomité van de UM Groep te moeten.” Dat comité wordt afgeslankt van elf naar zeven leden, naar Duits model. Karel Vinck: “Een beperkter team, dat operationele verantwoordelijkheid neemt voor de eigen businessgroep, maar ook op corporate-vlak groepsverantwoordelijkheid draagt voor deelaspecten: Thomas leidt tegelijk eveneens de cel strategie & ontwikkeling van de hele groep, Jean-Luc de human resources en Marc onderzoek & ontwikkeling.” De 60-jarige chief executive officer (CEO) krijgt naast zich een vice-voorzitter van het directiecomité: Thomas Leysen.

Leysen: “Het industrieel plan was afgestemd op de sanering van de groep. De reorganisatie moet groei stimuleren in de drie pijlers. Het potentieel van de groep zal maximaal worden ingepast in die drie grote poten en omgekeerd.”

Organische groei en acquisities

De halfjaarcijfers van Union Minière vielen zwaar tegen: een nettowinst van 819 miljoen frank (-33,3%), een gehalveerd bedrijfsresultaat van 1,1 miljard frank bij een stabiele omzet van rond de 78 miljard frank en een koersval met 34%. Karel Vinck beklemtoont niettemin dat de business units cobalt & energy products en electro optic materials elk in hun niches, met een rendement van 15% à 25%, marktleiders blijven met respectievelijk 30% tot 60% marktaandeel voor de eerste groep en 30% à 70% voor de tweede.

Hij ziet nieuwe groei via acquisities: “In de voorbije jaren waren dat kleinere projecten, zoals Nanodyne in de VS, Vertex in Frankrijk. De tegenvallende conjunctuur heeft ook haar positieve kanten: Nasdaq-acquisities waren onrealistisch geworden, vandaag zijn er weer koopjes in vrij aantrekkelijke niches.” Opportuniteiten bieden zich aan in zonnecellen, infraroodtoepassingen in de automobiel en voorts staan de ontwikkelingen niet stil in de batterijwereld voor pc’s, draagbare telefoons en brandstofcellen. Marc Van Sande: “Dit soort business, dat tot voor kort voor een paar 100 miljoen frank meetelde in het bedrijfsresultaat, kan gaan naar 1 tot 1,5 miljard frank. Het komt erop aan alert in te spelen op de vraag van de consumentenmarkt en activiteiten te ontwikkelen waarin UM een competitief voordeel kan opbouwen.”

De businessgroep nieuwe materialen voor applicaties in elektronisch materieel, batterijen en zonnecellen, kan volgens Van Sande de springplank worden voor een quantum leap in de komende drie tot vijf jaar: “UM heeft zich de voorbije jaren in die domeinen sterk gepositioneerd, met vestigingen in de VS, Canada en China.”

De businessgroep zink zal de drie activiteiten – raffinage, oxides en materialen voor de bouw – bundelen om de service aan klanten te optimaliseren. Daarnaast zijn kostenreductie en toegevoegde waarde de ordewoorden. Met dat laatste is UM al begonnen: van de 500.000 ton capaciteit zijn er nog minder dan 200.000 louter commodities. Jean-Luc Deleersnyder: “We hebben troeven. In zinklegeringen biedt UM de meest geavanceerde producten aan, onder meer voor galvanisatietoepassingen in de auto-industrie; de bouwsector neigt meer naar zinkplaten en qua oxides zijn toepassingen in ceramiek legio. Zink is voor niemand briljant geweest, maar in de laatste zes maanden van 1997 en het eerste semester van dit jaar halen we een rendement van 15%, terwijl concurrenten verlies maken.” Ondanks de lagere dollar en dalende zinkprijs, maakt UM zich sterk dat het mikken op meer toegevoegde waarde de groep “beter heeft gewapend tegen een neergaande conjunctuur dan de meeste concurrenten.”

De businessgroep koper en edele metalen presteert het zwakst, ook ten aanzien van de concurrenten. Na het wegvallen van Zaïre heeft UM tien jaar op een slappe koord gedanst voor zijn bevoorrading van koper, bovendien was de raffinaderij van Olen niet competitief. MDK, de door UM in Bulgarije gekochte koperproducent staat vandaag in voor de helft van de bevoorrading en wordt gereorganiseerd, Hoboken zou eind volgend jaar op kruissnelheid moeten zijn en de raffinaderij in Olen wordt nu, zowel qua productiviteit als technologie, bestempeld als state of the art. “We zitten in de komende jaren in een veel comfortabeler positie,” verzekert Leysen. In koperdraad is UM inmiddels Europees leider. “In koper hebben we nu de industriële tools om vooruitgang te boeken en de rendabiliteit op te drijven. Zodra de technologie weer optimaal functioneert, zullen we de marketing verfijnen. Hoboken is uniek door de hoeveelheid verschillende soorten edele metalen dat het kan verwerken en de enorme volumes – tot 5 miljard frank per maand in waarde. Met dat instrument kunnen we ons sterk profileren tussen minder gesofisticeerde, maar talrijke concurrenten. Daarom is het belangrijk dat Hoboken optimale volumes aankan en doeltreffend commercialiseert.”

Hoe de conjunctuur verder ook evolueert, voor de UM-top is het doorduwen van de reorganisatie noodzakelijk om vruchten te kunnen plukken van het thans gerealiseerde industrieel herstructureringsplan. ” Crisissen zijn uitdagingen,” Thomas Leysen kent zijn klassiekers.

ERIK BRUYLAND