Hoewel de veranderde Europese wetgeving kmo’s langer respijt geeft, blijft het voor kleine bedrijven interessant duurzamer te worden. De oprichters van het Leuvense adviesbureau Studio D reiken daarvoor handvaten aan en het bouwbedrijf Mathieu Gijbels toont hoe het kan. “In offertes benadrukken we welke duurzame opties er zijn. Die noemen we ecodeals.”
Toen het bouwbedrijf Mathieu Gijbels werk wilde maken van zijn duurzaamheidsstrategie en een duurzaamheidsverslag, zocht het een partij om mee samen te werken. Dat werd de Leuvense Studio D. Mathieu Gijbels is een onderdeel van de Gijbels Group, een bouw- en vastgoedbedrijf dat zich inzet voor de verduurzaming van het bedrijfsvastgoed. Sinds de Omnibuswetgeving van de Europese Unie hoefde Mathieu Gijbels, net als andere kmo’s, niet langer verplicht rapporteren over duurzaamheid. Toch schakelde het bouwbedrijf de hulp van Studio D in om daaraan voort te werken.
Hendrik Swennen, de CEO van Mathieu Gijbels, vindt het een goede methode om te weten te komen op welke domeinen zijn organisatie een impact heeft. “De afgelopen jaren identificeerden we zo heel wat verbeterpunten”, zegt hij. “Dat is voor ons zelfs belangrijker dan nu al te voldoen aan de rapporteringseisen.” Het bedrijf let daardoor meer op het energieverbruik van de gebouwen die het optrekt en het maakt duurzamere materiaalkeuzes.
Harde wereld
Ook als werkgever wil Mathieu Gijbels een voorbeeld zijn. De bouw is een harde wereld, weet Hendrik Swennen, waar niet altijd plaats is voor duurzaamheid: “Er wordt een bestek gemaakt en er wordt een aannemer aangewezen, die vervolgens zijn financieel rendement zal proberen te realiseren binnen de gemaakte afspraken.”
“In de bouw heb je veel risico op sociale dumping”, zegt Saartje Boutsen, die Studio D samen met Charlotte Vandierendonck oprichtte. “Er zijn goedkope buitenlandse werknemers aan de slag die niet altijd in even veilige omstandigheden werken en gehuisvest worden. Mathieu Gijbels heeft veel eigen werknemers in dienst, wat meer garanties geeft voor correcte arbeidsomstandigheden.”
‘Duurzaamheid zit pas in je DNA als het je corebusiness is. Onderbouw je ambitie met data, leg uit wat je doel is, concretiseer’
Financieel doorrekenen
Duurzaamheid staat nog niet bij elk bedrijf hoog op de agenda, merkt Hendrik Swennen op. “In offertes benadrukken we welke duurzame opties er zijn. Die noemen we ‘ecodeals’. Klanten kunnen de standaardmaterialen verkiezen, maar wij bieden hen de mogelijkheid om bijvoorbeeld ook voor biobased materialen te kiezen. Daarmee verlagen we niet enkel onze eigen voetafdruk, wat goed is voor ons duurzaamheidsrapport, maar hebben we ook een impact op de business en op de duurzaamheid van onze klanten.”
“Het is absurd dat veel investeringsbeslissingen voor gebouwen gebaseerd zijn op eenmalige kosten”, vindt Hendrik Swennen. “Een bouwproject is een investering van enkele miljoenen euro’s. De afwegingen over duurzaaamheid maken vaak slechts enkele tienduizenden euro’s verschil op het budget. Nochtans zijn gebouwen minstens dertig jaar in gebruik en hebben de keuzes die je maakt decennialang een impact. Dat inzicht is er ergens wel, maar het blijft een uitdaging om dat financieel door te rekenen.”
Duurzaam, durven, doen
Charlotte Vandierendonck en Saartje Boutsen publiceerden vorig jaar met Duurzaam, durven, doen een boek om kmo’s te helpen duurzamer te worden. Tijdens het schrijven had de Europese Unie haar duurzaamheidswetgeving nog niet bijgesteld. Charlotte Vandierendonck: “Europa doet aan deregulering. De redenering is dat minder administratie het groeipotentieel van Europa versterkt. Toch hoop ik dat bedrijven alsnog willen verduurzamen, niet omwille van de regelgeving, maar omwille van hun eigen ethische kompas.”
Met een holle slogan als ‘duurzaamheid zit in ons DNA’ moet je bij Charlotte Vandierendonck en Saartje Boutsen niet aankomen. “Veel te vaag”, vindt Boutsen. “Bedrijven gebruiken die zin te pas en te onpas, maar ze leggen er niet mee uit hoe ze juist het verschil willen maken. Duurzaamheid zit pas in je DNA als het je corebusiness is. Onderbouw je ambitie met data, leg uit wat je doel is, concretiseer.”
Charlotte Vandierendonck en Saartje Boutsen hebben daarvoor drie belangrijke adviezen.
Niet panikeren
Allereerst, panikeer niet. Saartje Boutsen: “De eerste stap is kijken wat je al doet. In Vlaanderen doen heel wat bedrijven aan nuchter en verantwoord ondernemerschap. Waarschijnlijk heb je dus al heel wat verwezenlijkt, maar misschien nog niet op alle duurzaamheidsthema’s. Maak voor jezelf de oefening en pak het stap voor stap aan. Er komt regelgeving op heel wat bedrijven af. Die lijkt heel complex, alsof ze een berg op moeten. Zodra ze aan de slag gaan, blijkt het allemaal wel mee te vallen.” En dat is de moeite waard. Waardegedreven bedrijven zijn toekomstbestendiger, becijferden Vandierendonck en Boutsen aan de hand van vijf studies.
‘Wij geloven heel sterk dat het ecologische, het sociale en het economische hand in hand gaan’
Ten tweede: denk bij duurzaamheid niet enkel aan ecologie, maar vergeet ook de sociale duurzaamheid niet. In de war for talent kan dat veel opleveren. Wie zich duurzaam profileert, trekt makkelijker nieuwe profielen aan. Dat hebben de oprichters van Studio D zelf ondervonden toen ze mensen wilden aanwerven: “Kandidaten hebben heel bewust bij ons gesolliciteerd. Intussen zijn we met vijf en hebben we heel wat expertise in ons team binnengebracht. Niet iedereen werkte voorheen als duurzaamheidsadviseur, maar natuurlijk hadden ze wel affiniteit met het thema.”
Goed voor je personeel zorgen en hen betrekken bij het duurzaamheidsbeleid is financieel voordelig, vinden Boutsen en Vandierendonck. Het levert volgens hen 40 procent meer werknemerstrouw op. Zo hoeft er minder geld en energie te gaan naar de rekrutering en de opleiding van nieuwe krachten.
Kennis delen
Het derde wat een bedrijf kan doen, is het gebrek aan kennis zo goed mogelijk wegwerken. Saartje Boutsen: “Je kunt werken aan een duurzaamheidsactieplan, maar wat heb je nodig om dat plan te realiseren? Daarom is een draagvlak zo belangrijk. Ga in team aan de slag. Doe niet enkel externe bevragingen, maar ook intern. Zo voelen de medewerkers zich gehoord en breng je meer teweeg.”
Charlotte Vandierendonck pikt erop in: “Tegelijk staan we erop dat het management mee moet zijn als we bedrijven helpen. Geregeld brengen we de CEO en de CFO aan tafel. Soms zijn ze minder overtuigd of doen ze het enkel omdat ze denken dat het een moetje is. Door kennis te delen krijgen we hen mee. Wij geloven heel sterk dat het ecologische, het sociale en het economische hand in hand gaan.”
Boutsen vindt ‘duurzaam’ geen goed woord: “Dat merk ik vaak als ik workshops geef. Iedereen denkt dan aan ‘duur’. Tijdens zulke sessies komen we vaak tot de conclusie dat je net goedkoper kunt uitkomen, bijvoorbeeld door water, elektriciteit, materialen of afval uit te sparen. In de bouwsector is het zowel duurzaam als voordelig om een gebouw niet zomaar plat te gooien. Laat de structuur staan en renoveer. Het geld dat daardoor vrijkomt, kun je investeren in nieuwe, duurzame materialen.”