VBO publiceert twee praktische handleidingen voor bedrijven: ‘ESG-rapportering moet in DNA van bedrijf zitten’

Bedrijven worden overspoeld door een tsunami van richtlijnen en beperkingen omwille van de duurzaamheid. “We kunnen er net zo goed een kans van maken”, zegt Vanessa Biebel van de werkgeversorganisatie VBO. Het hoger management van een bedrijf moet zich met hart en ziel inzetten.

Vanessa Biebel is COO en manager van het competentiecentrum Duurzaamheid & Circulaire Economie bij het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). Ze praat met Trends over het belang van ESG-rapportering (environmental, social en governance), naar aanleiding van de publicatie van twee digitale gidsen om bedrijven bewuster te maken van de kwestie. Ze benadrukt dat er veel op het spel staat in corporate governance.

Het VBO heeft twee gidsen gemaakt om bedrijven bewuster te maken van ESG-rapportering. Waarom?

VANESSA BIEBEL. “Ten eerste om bedrijven hun weg te helpen vinden in de tsunami van wetgeving over niet-financiële verslaglegging. We concentreren ons op de CSRD-richtlijn (over niet-financiële verslaglegging), de taxonomie en de CSDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive). We hebben digitale gidsen gemaakt, omdat de wetgeving voortdurend evolueert en de Belgische omzetting van de Europese regels aan de gang is of eraan komt.

“Het tweede doel is bedrijven bewust te maken. Het is beter voorbereid te zijn, want zelfs als je klein begint, kost het allemaal tijd. Je moet informatie verzamelen uit de verschillende onderdelen van het bedrijf en key performance indicators (KPI) vanaf nul ontwikkelen. Dat lukt niet van de ene op de andere dag.

“We hebben twee gidsen gepubliceerd. De eerste is specifiek voor grote bedrijven, in samenwerking met PwC en het Instituut van de Bedrijfsrevisoren, want de ESG-rapportering wordt op dezelfde manier gecontroleerd als de financiële. De tweede is gericht op kmo’s die niet direct betrokken zijn, maar die wel informatie moeten verstrekken, hetzij aan hun bank, hetzij aan hun klanten. We zijn een partnerschap aangegaan met BDO en Agoria om het proces, dat beangstigend kan zijn, te demystificeren.”

Is die rapportering meer dan een administratieve procedure?

BIEBEL. “ESG-rapportering zal het mogelijk maken om het bedrijf effectiever te leiden, omdat er langetermijnuitdagingen zijn, zowel voor het milieu als sociaal, die hoe dan ook moeten worden aangepakt. Als Europa CO2-neutraliteit tegen 2050 oplegt, betekent dit dat elk bedrijf een plan moet opstellen om dat doel te bereiken. We moeten gewoon doorgaan. Dat is onze boodschap.”

Veel bedrijven zijn zich hiervan bewust, maar kijken op tegen de complexiteit?

BIEBEL. “Absoluut: complexiteit en aarzeling om keuzes te maken. Elk bedrijf moet winstgevend zijn, dat is duidelijk. Maar als het geen rekening houdt met die langetermijnuitdagingen, zal het uiteindelijk niet winstgevend zijn. De meeste grote bedrijven hebben dat begrepen, maar het belangrijkste punt is nu de financiering, want dit alles vergt grote investeringen. Bovendien zijn zulke veranderingen gewoon essentieel als je personeel wil aantrekken. Kandidaten kijken naar de ESG-waarden en wijzen zelfs aanbiedingen af die niet overeenkomen met hun waarden op dit gebied.”

Zijn er nog andere obstakels?

BIEBEL. “Het is eerst en vooral een kwestie van het identificeren van de acties die moeten worden ondernomen, het opzetten van een strategie en vervolgens het vrijmaken van de budgetten om de nieuwe KPI’s te bereiken. Het senior management moet het voortouw nemen in dat proces. Zij moeten de koers bepalen.”

Is dat voor alle bedrijven even gemakkelijk?

BIEBEL. “De kmo’s zijn in het nadeel. Grote bedrijven kunnen het zich veroorloven te betalen voor goede expertise. De echte moeilijkheid ligt bij de kleinste bedrijven, en dat is veruit de meerderheid in België. De meesten zijn stomverbaasd en vragen zich af waar ze mee opgezadeld worden. We willen hen steunen en aanmoedigen om een bescheiden start te maken. We nemen ook het voortouw, omdat de door Europa beloofde richtlijnen op zich laten wachten. Maar we weten waar ze betrekking op zullen hebben: de CO2-uitstoot, het aantal vrouwen in raden van bestuur… Die voor de hand liggende dingen moeten worden gedaan, en dat zal administratieve kosten met zich brengen omdat het onmogelijk is het volledig uit te besteden. Net als financiële strategie moet niet-financiële strategie deel uitmaken van het DNA van een bedrijf.”

Kleine bedrijven hebben niet altijd iemand om zich daarmee bezig te houden.

BIEBEL. “Heel vaak heeft niemand de touwtjes in handen. Kmo’s vragen zich af wie ze daarvoor moeten vrijmaken en vooral hoeveel hen dat gaat kosten. We moeten hen geruststellen dat als het initiatief op een intelligente manier wordt geïmplementeerd, het vanuit strategisch oogpunt nuttig kan zijn.”

Is uw boodschap ook dat zo’n rapportering een drijvende kracht achter innovatie kan zijn?

BIEBEL. “Het is een kwestie van die maatregelen om te zetten in kansen. Nu de bakens verzetten, zal vruchten afwerpen. De milieuwetgeving breidt zich razendsnel uit en dat zal niet snel stoppen. De koers is duidelijk als het gaat om koolstofemissies, maar het zal ook meer en meer gaan over de circulaire economie, het verminderen van het gebruik van materialen, waterbeheer enzovoort. Er is soms een gebrek aan samenhang en dan verdwalen we een beetje, maar we hebben geen keus. Om de juiste mensen te kunnen aantrekken, is het voor een bedrijf ook essentieel dat het de waarheid spreekt.”

Is dit het begin van een echte revolutie?

BIEBEL. “Voor sommige kmo’s zal dat zo zijn. Ik werk al twintig jaar op duurzame ontwikkeling en ik weet dat we hoe dan ook die kant op moeten. We naderen een scharniermoment waarop iedereen zich op dezelfde KPI’s kan afstemmen. Vroeger deden we maar wat. Nu weten we steeds preciezer wat we moeten doen.”

Zijn er belangrijke deadlines?

BIEBEL. “Er zijn er verschillende. Voor het CSRD moet de publicatie in 2025 plaatsvinden over het boekjaar 2024. Wat de taxonomie betreft, moeten overheidsbedrijven dat al sinds 2022 doen. En voor de CSDD zal dit vanaf 2026 zijn. Onze gids bevat een tabel die rekening houdt met de specifieke kenmerken van bedrijven en de bijbehorende vereisten. Maar ik herhaal: vroeg of laat zal iedereen het moeten doen.”