Vandemoortele Groep stelt zich 14 duurzaamheidsdoelen: ‘We maken keuzes die verder gaan dan wat onze klanten vragen’

Met het oog op 2030 heeft Vandemoortele Groep een reeks ambitieuze duurzaamheidsdoelen vastgelegd. Om die te halen wordt het beheersen van de toeleveringsketen cruciaal. “Vandemoortele wil niet gewoon mee zijn, het wil zich op de markt differentiëren inzake duurzaamheid.”

Minder emissies van broeikasgassen in land- en bosbouw, meer plantaardige vleesalternatieven, een verdere verlaging van het energieverbruik, minder voedspelverspilling, een betere traceerbaarheid, onder meer van palmolie, meer water beschikbaar houden, meer inzet voor diversiteit, gelijkheid en inclusie. Het lijstje van duurzaamheidsdoelen die Vandemoortele Groep met het oog op 2030 naar voren schuift, is ambitieus. Niet alleen zijn de eerdere ambities voor 2025 goed opgeschoten, de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) van de Europese Unie legt ook bijkomende transparantievereisten op. De CSRD wil bedrijven er onder meer met een verplichte rapportering toe aanzetten in de komende jaren een mature duurzaamheidsstrategie te ontwikkelen.

Vandemoortele maakt oliën, margarines, frituurvetten en diepgevroren bakkerijproducten en draaide in 2023 bijna 2 miljard euro omzet. Dat het bedrijf een impact heeft op de samenleving, spreekt dus voor zich. De keuzes van de groep zijn bepalend voor de gezondheid van de eindgebruiker, voor het milieu, voor de vele landbouwers bij wie het grondstoffen aankoopt en de meer dan 4.000 voltijdse medewerkers.

Ethische omslag

De rapportering waartoe CSRD bedrijven aanspoort, brengt meer en meer aan het licht hoe achter de cijfers een complex kluwen van afwegingen schuilgaat. Wie bijvoorbeeld beslist soja niet langer aan te kopen bij een plantage die er kwam na een ontbossing, moet ook nagaan hoeveel CO2 een duurzamere plantage enkele honderden kilometers verderop uitstoot én onderzoeken of zijn voorraadbuffers na die omschakeling nog altijd tegen een stootje kunnen.

Dat blijft nog vaak onderbelicht, vindt Bram Desmet, adjunct professor Operations & Supply Chain bij Vlerick Management School. In een boek dat in juni verschijnt, legt hij uit hoe duurzaamheid de toeleveringsketen van bedrijven verandert. “Als ze hun duurzaamheidsdoelen vastleggen, onderschatten bedrijven nog vaak de invloed op hun supplychain”, zegt hij. “Hoe duurzaam wil je zijn? Wil je mee zijn met de markt? Wil je je differentiëren? Of wil je de markt domineren? Het antwoord op die vraag leidt tot een andere supplychain, met een andere kosten- en investeringsbasis. Duurzaamheid gaat steeds meer over de manier waarop je je supplychain kunt beheersen.”

“Wij hebben op dat gebied vijf jaar geleden een heel duidelijke keuze gemaakt”, antwoordt Marc Croonen, hoofd van hr, duurzaamheid en communicatie bij Vandemoortele Groep. “Vandemoortele wil niet gewoon mee zijn, het wil zich op de markt differentiëren inzake duurzaamheid. Dat betekent dat we keuzes durven te maken die iets vooruitstrevender zijn dan wat onze klanten vragen. Tegelijk moet je realistisch zijn: de grote meerderheid van onze producten draagt geen Vandemoortele-merk. We trekken onze keuzes door in de hele waardenketen, maar uiteindelijk moet je de klant overtuigen om daarin mee te gaan.”

Gevraagd naar die keuzes stipt Vandemoortele aan dat het eind vorig decennium een ethische omslag heeft gemaakt, zonder dat al de gevolgen voor de toeleveringsketen toen haarscherp duidelijk waren. “We hebben ons ambitieniveau bepaald en een mandaat gekregen van de raad van bestuur”, zegt Aurélie Comhaire, duurzaamheidsmanager van Vandemoortele Groep. “Maar het heeft twee à drie jaar geduurd voor de omslag in heel de organisatie vertakt was. Nu is het een deel van ons DNA. Dat betekent dat er geen principiële discussies meer voorkomen. Wel worden discussies gevoerd over de snelheid en over de stappen die we wel en niet kunnen zetten. Het blijft een constante afweging tussen de drie p’s: people, planet en profit.”

Keuzes maken

Vandemoortele Groep werkt tot 2030 aan een pakket met veertien ambities. Voor elk werkt het met concreet afgelijnde doelen en meetindicatoren. Daarin worden de dagelijkse afwegingen voor de waardenketen duidelijk. Voor keuzes zoals de volledige traceerbaarheid van palmolie tot op de plantage (in 2023 lukte dat voor 75%) of het gebruik van 100 procent scharreleieren (een doel dat in 2019 werd gehaald) betaalt de klant niet altijd een betere prijs.

Kijken we naar de CO2-uitstoot, dan heeft de groep een goed beeld van de eigen uitstoot, maar zit de uitdaging verderop in de keten. “De directe emissie, denk aan onze voertuigen, en de indirecte emissie, bijvoorbeeld via de aankoop van elektriciteit, kunnen we goed inschatten”, zegt Aurélie Comhaire. “We bekijken de impact van onze activiteiten zowel stroomafwaarts in de waardenketen, bijvoorbeeld door de consumptie van verpakkingen, als stroomopwaarts. Daar zit de uitdaging bijvoorbeeld in de impact op de planeet als gevolg van CO2-uitstoot door de het aankopen van bijvoorbeeld plantaardige oliën en tarwe of het goederentransport.”

Voor die categorie, de scope 3-emissies, mikt Vandemoortele Groep tegen 2030 op een reductie met 30 procent. “Net als voor alle andere doelen moet je stap voor stap bekijken wat haalbaar is. Je kunt niet alles in één keer doen. Het einddoel is net zero zijn tegen 2050. Het is zaak op vooruitgang te blijven focussen. Het helpt dat de duurzaamheidsdoelen sinds twee jaar mee de variabele verloning van de kaderleden bepalen.”

Voedselverliezen tegengaan

Een ander speerpunt is het terugdringen van voedselverspilling. Dat was de voorbije jaren niet altijd vanzelfsprekend, leren voorgaande jaarverslagen. Technische problemen op twee productiesites leidden in 2022 bijvoorbeeld voor eenmalige verliezen, maar meer fundamenteel is ook de vraag van de consument wel eens wispelturig. De plantgebaseerde producten van Vandemoortele toonden zich daar in 2022 al gevoelig aan, terwijl strengere hygiënemaatregelen dit jaar ook tot voedselverliezen leidden. Voor de bakkerijproducten kon het de verliezen wel terugdringen, met dank aan een nieuwe site in Torcé.

“Onze doelen om voedselverlies tegen te gaan hebben zowel invloed op de werking van onze fabrieken als op de commerciële strategie, die overstocks moet vermijden”, legt Aurélie Comhaire uit. “Zowel operationeel als commercieel hebben we doelen vastgelegd en werken we met incentives. We zetten ook in op het valoriseren van ons afval, bijvoorbeeld door het af te leiden naar de productie van biodiesel of veevoeder.”

Het tegengaan van voedselverliezen is een geschikt voorbeeld om aan te geven hoe de afweging tussen mens, planeet en bedrijfswinst samenkomt, stipt Marc Croonen aan. “De kwaliteit van je productielijn bepaalt hoeveel voedsel verloren gaat. Als je erin slaagt die kwaliteit heel nauw op te volgen, heb je minder verspilling in de fabriek en hoef je ook minder stocks te vernietigen. Zo creëer je vanuit je productie een direct voordeel voor zowel de planeet als voor je bedrijfswinst.”