Bijna de helft van de Belgen koopt gebruikte spullen, maar: ‘btw op reparaties ontmoedigt hergebruik’

In België koopt 44 procent van de bevolking wel eens tweedehands, terwijl dat percentage in Nederland al ruim boven 50 procent ligt. De sector ziet dus nog ruime mogelijkheden om hergebruik uit te breiden en roept de overheid op dat mee te promoten.

Maar liefst 77,3 procent van de Belgen heeft vorig jaar gebruikte spullen weggegeven. 50,4 procent heeft spullen verkocht. Die cijfers gaan in stijgende lijn. Dat blijkt uit een recente enquête bij tweeduizend landgenoten in opdracht van 2dehands.be, Cash Converters, HappyTroc/HappyCash en Herwin!, de koepel van de kringwinkels. Het percentage mensen dat tweedehands koopt, blijft iets achter, al steeg dat afgelopen jaar van 38,5 naar 44,2 procent.

Vooral kleding, speelgoed, boeken en strips, decoratieartikelen en meubelen krijgen steeds vaker een kans op een tweede, derde of zelfs vierde leven. Wie ongebruikte maar nog bruikbare spullen verkoopt, verdient daar gemiddeld 144 euro aan. “Het is goed voor de portemonnee” is dan ook de meest opgegeven reden om tweedehands te verkopen (56,5%).

Niet aan gedacht

Bij de kopers is de financiële motivatie nog duidelijker. Bijna 68 procent zegt tweedehands te kopen omdat het beter is voor de portemonnee. 22,7 procent doet het uit financiële noodzaak, met een opvallend verschil tussen Franstaligen (31,5%) en Nederlandstaligen (14,3%). Nog duidelijke verschillen: vrouwen (51,3%) kopen vaker tweedehands dan mannen (37,1%), en ook jongeren doen aan hergebruik. 55,1 procent van de min-34-jarigen kocht vorig jaar tweedehands, tegenover 32,3 procent van de 55-plussers. Ook bij jongeren speelt het financiële aspect vaak een hoofdrol.

De sector onderzocht ook voor het eerst waarom mensen niet tweedehands kopen. Bijna 30 procent antwoordt “uit gewoonte” en 15,8 procent heeft er gewoon niet aan gedacht als mogelijkheid. Dat terwijl 68,5 procent het eens blijkt met de stelling “waarom zou je iets nieuw kopen als je het ook tweedehands op de kop kan tikken?” Aangezien 56 procent van de Belgen nog niet tweedehands koopt, ziet de sector grote mogelijkheden om hergebruik en tweedehands kopen te promoten.

BOB-campagne

Daarvoor wil de sector vooral het argument van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid uitspelen. “Milieu komt pas op de vijfde plaats als reden om te verkopen, en op de derde plek als motivatie om tweedehands te kopen”, zegt Rick Verkuyl, hoofd Sustainable Impact bij Adevinta Benelux, een onderdeel van de Europese marktleider in online-tweedehandsadvertenties. “Mensen kopen en verkopen tweedehands om geld te verdienen of te besparen, om op te ruimen, omdat het een goed gevoel geeft, enzovoort. Maar de ecologische impact bleef tot nu altijd onderbelicht. Dat willen we meer in de kijker zetten. De overheid zou dat mee kunnen promoten, want iedereen heeft er baat bij als er meer wordt hergebruikt. Denk aan een soort BOB-campagne, maar dan voor tweedehands.”

Rik Verkuyl merkt op dat er nog heel veel wordt weggegooid. “95 procent van de Wifi- en Bluetooth-speakers die worden weggegooid, valt te repareren. Soms hoef je alleen maar de software te updaten. Veel retailers gooien retourelektronica ook weg, terwijl die vaak nog perfect bruikbaar is, want er ontbreekt bijvoorbeeld alleen een kabeltje. Via een platform als het onze kan dat allemaal op de tweedehandsmarkt komen.”

Een extra probleem is dat als iets eenmaal de status van afval heeft, omdat het bijvoorbeeld naar het containerpark is gebracht, het niet opnieuw in de economie mag worden gebracht. “Zo worden veel goede spullen vernietigd,” zegt Verkuyl. “We leggen de verantwoordelijkheid nu bij de consument, maar soms schat die dat verkeerd in. Niet iedereen weet of zijn hogedrukreiniger nog te repareren valt. Dat systeem moeten we dringend opengooien, zodat er meer spullen op de markt komen om te hergebruiken. Simpel gezegd: weggooien is nu makkelijker dan hergebruik. Dat moeten we omkeren.”

Hergebruik normaliseren

Behalve het promoten van hergebruiken in plaats van weggooien, zijn er nog zaken waarbij de overheid kan helpen, meent Rik Verkuyl. “Er is nu al een mooie refurbishingmarkt voor tweedehands smartphones. Dat zou je kunnen uitbreiden naar andere elektronica. Dat wordt nu nog ontmoedigd doordat er btw wordt aangerekend op reparaties, terwijl dat natuurlijk ook al gebeurde bij de initiële aankoop. De overheid zou dat kunnen reduceren. Dat zou zeker helpen om hergebruik te normaliseren. In Frankrijk bijvoorbeeld bestaat het systeem van ecovouchers. Daar krijg je een percentage van de reparatie mee terugbetaald. Als je de repairmarkt wilt vergroten en het e-afval wilt reduceren, is een verlaging van de btw op herstellingen een goede maatregel. Nu worden stofzuigers soms al weggegooid omdat de slang verstopt is.”

Adevinta is van plan met 2dehands.be en Marktplaats.nl ook meer in te zetten op refurbishing. Nu al worden tweedehands smartphones aangeboden. Adevinta wil dat transparanter maken en de voordelen van refurbishing toelichten. Het wil het bijvoorbeeld ook mogelijk maken voor particulieren om hun smartphone te verkopen aan een refurbisher.

In Nederland experimenteert Adevinta op zijn website al met het weergeven van de bespaarde emissies dankzij de tweedehandsverkoop. 64 procent van de consumenten die die informatie ziet, geeft aan dat die hen motiveert om vaker tweedehands te overwegen. Vorig jaar werd door de verkoop van tweedehands spullen 100.000 ton CO2 bespaard – dat is de emissie van 37.000 auto’s die 10.000 kilometer per jaar rijden. Er werd 32 miljoen kilo grondstoffen bespaard, waaronder de helft staal. Daar kun je een spoorlijn van Brugge naar Luik mee aanleggen.

De volgende stap is artificiële intelligentie. Adevinta bestudeert mogelijke toepassingen. Het moet in de toekomst mogelijk worden je wensen in te geven op de website, waarna artificiële intelligentie het aanbod afschuimt op zoek naar de beste deal, of als een soort handelsrobot de zaken voor jou afhandelt. “Zo denken we voortdurend aan nieuwe systemen om tweedehands kopen makkelijker en aantrekkelijker te maken”, besluit Rik Verkuyl.

Lees ook: