Anouk Lagae (CEO Accent Jobs) over anonieme sollicitatie: ‘Het cv is passé’

De rekruteringswereld is in volle transformatie, aangedreven door de nijpende krapte op de arbeidsmarkt. Accent Jobs is een van de pioniers in die veranderingen. “Een baan van vijf dagen in de week, is bijna oldskool”, zegt CEO Anouk Lagae.

Als eerste speler in België introduceerde Accent op 1 februari 2023 anoniem rekruteren, na een succesvol proefproject eind 2021. Bedrijven weten niet meer of het cv dat ze van Accent krijgen van Mohamed of Mark is, van Ludmila of Leen. Ze weten ook niet of de kandidaat 25 of 55 jaar is. Het aantal jaren ervaring is wel zichtbaar. Het initiatief leidde zelfs tot vragen in het Vlaams Parlement. Accent werd er dit jaar voor bekroond met de Trends Impact Award voor diversiteit en inclusie bij de grote bedrijven.

De rol van CEO van een pionierend bedrijf is Anouk Lagae op het lijf geschreven. Halverwege 2020, in volle coronapandemie, kwam ze aan het hoofd van het uitzendbedrijf, nadat ze in de wereld van de consumentengoederen had gewerkt. Voor Coca-Cola Company trok ze naar Australië en het Verenigd Koninkrijk. Terug in België werd ze de marketingdirecteur van de brouwer Duvel-Moortgat. “De stap van een grote onderneming naar een familiebedrijf was groot. Bij Coca-Cola vloog ik als het ware met een Boeing. Alles werd gemeten en berekend, en er was zeer veel strategie en interne focus om de volumegroei te halen. Bij Duvel-Moortgat waren er geen boordinstrumenten. De focus lag op de kwaliteit. Ik leerde veel meer te werken met guts en intuïtie.”

Waarom is anoniem rekruteren zo belangrijk?

ANOUK LAGAE. “We willen elk talent een kans geven, terwijl we zien dat een hele groep competente mensen zelfs geen kans krijgt op een eerste sollicitatiegesprek te gaan. Dat zijn heel waardevolle mensen. Tegelijk is er de war for talent, waardoor bedrijven geen mensen vinden. Dat klopt niet. We zagen dat er nog altijd onderbewust vooroordelen zijn.”

Daar vloeit discriminatie uit voort.

LAGAE. “Het is misschien naïef, maar ik geloof oprecht dat niemand bewust mensen discrimineert. Onbewust zorgt het er wel voor dat de Mark’en worden gekozen voor een eerste gesprek, en de Mohameds vaak niet. We hebben dan beslist alle cv’s te anonimiseren. Alle persoonlijke gegevens, alle details die eigenlijk niets te maken hebben met de baan, laten we weg. Geen naam meer, geen leeftijd, het geslacht doet er niet toe, ook niet in de bouw. Als je sterk bent, kun je die baan aan. Of je in Molenbeek of Ukkel woont, het doet er niet toe. In een later stadium, wanneer bedrijven de kandidaten zien, kan er nog altijd discriminatie zijn, maar mensen krijgen nu op zijn minst de kans naar dat sollicitatiegesprek te gaan. Daar kunnen ze hun levensverhaal doen, hun motivatie en goesting tonen. Onze klanten zijn aangenaam verrast. We hebben nu 8 procent meer klanten die de ‘moeilijkere’ profielen – ouder dan vijftig, niet van Belgische origine, kortgeschoold – tewerkstellen.”

Breekt anoniem rekruteren nu door omdat de technologie er is?

LAGAE. “Neen, de technologie is er al lang. We speelden ook al langer met het idee. De nood is nu zo groot geworden en de war for talent zo schrijnend dat het ons de moed heeft gegeven dat te doen. Er blijven te veel mensen op de bank zitten. Ons initiatief vertrekt in de eerste plaats vanuit een gevoel van pijn en frustratie van mensen die niet aan de bak komen, maar als we bedrijven zo aan meer medewerkers kunnen helpen, is dat een win voor de beide partijen. We zijn de op twee na grootste speler op de markt. Mogelijk waren er al eens kleinere initiatieven, maar wij zijn de eerste grote speler die dit doet voor al onze profielen. Het is maatschappelijk, moedig en biedt een commercieel voordeel.”

Hebt u ook negatieve reacties gekregen?

LAGAE. “Het grootste deel van onze klanten juichte ons initiatief toe. We wisten dat het risico bestond dat we klanten zouden verliezen. We waren bereid dat risico te nemen, omdat we vinden dat die bedrijven dan niet de juiste klanten voor ons zijn. We beseffen dat het een aanpassing vergt. Het is niet omdat wij daar bij Accent klaar voor zijn, dat elk bedrijf en elke manager er klaar voor is. Sommige bedrijven vragen nog om iets toe te lichten, omdat ze nog enkele stapjes of handvaten nodig hebben. We hebben bij ons weten nog geen enkele klant verloren sinds de invoering van de geanonimiseerde cv’s.”

Klopt het dat u voor uw eigen rekrutering bij Accent nog verder gaat?

LAGAE. “Voor klanten werken we met een geanonimiseerd cv, maar wij legden de lat nog hoger. Voor ons is het cv echt passé. Iedereen die dat wil, kan bij ons solliciteren. Wij vragen geen cv, we willen enkel een naam of initialen, een gsm-nummer en een e-mailadres. Daarna vragen we je online een test te doen, die nagaat of je bij onze bedrijfscultuur past. Bij een goed resultaat kan iemand op gesprek komen. Wij geloven dat elke persoon kan worden ingezet, zolang hij de juiste waarden heeft en bij onze cultuur past. Door geen cv meer te vragen hebben wij bijna dubbel zoveel aanmeldingen op onze website. Er komt wel meer screeningwerk bij kijken, en we moeten meer vragen stellen als ze op gesprek komen. Maar wij geloven keihard dat dit de te volgen weg is. Dat betekent wel dat je als bedrijf moet bereid zijn te investeren in training en ontwikkeling.”

Hoezo?

LAGAE. “De maatschappij evolueert zo snel dat het wel een wervelwind lijkt. Maar ons onderwijssysteem is een trage tanker. Het is nu al dweilen met de kraan open. Wij krijgen van de scholen niet voldoende juist opgeleide mensen. Er studeren bijvoorbeeld niet genoeg lassers of loodgieters af. Je kunt daarover klagen en zagen, maar wij willen het heft in handen nemen door te investeren in opleiding. Je kunt blijven zoeken naar mensen met zoveel jaar ervaring, je zult ze niet vinden. Je kunt beter een basisopleiding lassen van drie weken organiseren. We zien dat als een gedeelde verantwoordelijkheid van ons en de bedrijven. Daarom dokteren we met de bedrijven opleidingspakketten uit. Dat willen we volgend jaar verder uitbouwen met ons Talent Lab. Daarom namen we het opleidings- en examencentrum BE-Consult over.”

Hoe gedragen de jongeren zich op de arbeidsmarkt?

LAGAE. “De jobmarkt verandert. Vooral het gedrag van de jongeren is anders, maar je ziet het ook bij de ouderen. Door een gebrek aan voldoende inkomsten zijn er veel meer bijverdieners. Een baan van vijf dagen in de week, is bijna oldskool. ze worden de ‘slashgeneratie’ genoemd. Ze willen boekhouder slash dj zijn, of slash fotograaf. Of IT’er slash kok. Mensen combineren een baan en een passie. Bedrijven moeten zich heruitvinden om daarop in te spelen, de trend is niet meer te stoppen. Voor de planning van bedrijven is dat een nachtmerrie. We hebben bijvoorbeeld een app, NowJobs, voor bedrijven die studenten en flexi-jobbers zoeken. Vroeger bestond die database bijna alleen uit studenten, nu is de helft bijverdieners. Zeker sinds corona en de energiecrisis staan meer Belgen open voor een bijverdienste, omdat ze niet rondkomen. Zelfs in de retail wordt de planning niet langer per maand, maar per dag opgemaakt. De avond ervoor worden de uurroosters in de app gezet en beslissen mensen of ze de volgende dag zullen werken.”

Gezien de krapte op de arbeidsmarkt, is het jammer dat zoveel mensen moeten afhaken, bijvoorbeeld omdat ze worden geconfronteerd met een burn-out. Hoe kunnen we dat oplossen?

LAGAE. “Er zijn heel veel mensen met een burn-out. Maar ook mensen die geen burn-out hebben, voelen zich wel vaker niet super op het werk of gaan met tegenzin werken. Het is ook moeilijk mensen te reïntegreren op het werk. Voor het eerst zijn er meer langdurig zieken dan werklozen. In plaats van enkel te vissen in de vijver van werklozen en werkzoekenden, is het voor ons de komende drie jaar een speerpunt om meer langdurig zieken terug naar de arbeidsmarkt te brengen. Ook daar willen we met innovatieve antwoorden komen.
“Dat pionieren zit in het DNA van ons bedrijf sinds de oprichting door Conny Vandendriessche en Philip Cracco. We hebben twee jaar geleden bovendien een echte innovator als Christof Debaes gerekruteerd als chief information officer. Hij heeft een doctoraat in de fysica, en is mee verantwoordelijk voor onze digitale transformatie.”

Heeft de overheid ook geen rol te spelen in het verminderen van het aantal mensen met een burn-out of een langdurige ziekte?

LAGAE. “We zullen het niet alleen kunnen en we hebben zeker de overheid nodig, maar we gaan er niet op wachten. Ik hou niet van een burn-outbeleid omdat het eigenlijk symptoombestrijding is. Je kunt beter kijken naar de onderliggende oorzaak. Vaak voelen mensen zich niet goed in hun werkomgeving. Ze hebben nood aan waardering, aan doorgroeikansen, aan een plaats waar ze hun mening kunnen geven, aan een plaats waar ze mens mogen zijn. Voldoende investeren in je mensen moet vooropstaan, eerder dan investeren in marketing of sales. Als je een gezonde werkomgeving creëert, waar mensen autonomie hebben, geloven we dat er minder burn-outs zullen zijn. De vitamines voor groei in een gezonde werkomgeving zijn A, B en C. A staat voor autonomie, B voor belonging of verbonden zijn met je bedrijf, en de C van competentie geeft mensen groeitools en -mogelijkheden.”

Werknemers blijven vaak in hun baan zitten, terwijl ze zich niet goed voelen. Wat is hun verantwoordelijkheid?

LAGAE. “If you don’t love it, change it. En als je je situatie niet kunt veranderen, laat het dan. In België heerst, zeker met de anciënniteitsregeling, vaak een cultuur van blijven zitten, zelfs al ben je niet gelukkig. Het is niet enkel de verantwoordelijkheid van de werkgever, de medewerker moet begrijpen dat hij altijd een keuze heeft.”

U pleit er sterk voor medewerkers meer als mensen te behandelen. Het deed me denken aan Annick Ruyts, die Bedank voor bewezen diensten schreef, een pleidooi voor een menselijkere ontslag- en bedrijfscultuur.

LAGAE. “Uit elkaar gaan kan ook op een menselijk manier. We willen elke Accent’er zo goed behandelen dat die een ambassadeur voor het leven blijft. Dat doe je door menselijkheid te zijn. Eigenlijk is de term ‘human resources’ een contradictio in terminis. Spreken wij echt over een ‘resource’ als het over mensen gaat? Dat is zo vreemd. Zoveel bedrijven zijn onmenselijker geworden als systeem. Als ‘resource’ moeten we voldoende aandeelhouderswaarde opbrengen. We zijn allemaal samen verantwoordelijk voor de onmenselijke omgeving die we zo creëren. Bedrijven die menselijk zijn, zijn echte magneten. Daar willen mensen werken.”

Welke woorden gebruikt u bij Accent in plaats van ‘hr-manager’ of ‘hr-bedrijf’?

LAGAE. “We hadden een hr-manager, maar ik heb dat gewoon afgeschaft. Bij ons is het een chief people, want het gaat over mensen. Chief culture of chief talent kan ook. Wij gebruiken ook geen termen als ‘werknemer’ of ‘personeel’. Iedereen is bij ons een ‘medewerker’. Je werkt mee aan een droom en we waarderen wat je doet. Dat is al jaren zo, een verdienste van Conny Vandendriessche. Accent noemen we een ‘talentplacementbedrijf’. We zien mensen als talenten en willen hen helpen in een omgeving te brengen waar ze zich goed voelen.”

Hoe kijkt u naar het komende jaar?

LAGAE. “We zijn altijd een beetje afhankelijk van wat er in de economie en de samenleving gebeurt. Ons streefdoel is sneller te groeien dan de markt als die stijgt en minder snel te dalen als die daalt. De polarisering in de wereld is extreem zorgwekkend. Mensen zijn niet meer verbonden met zichzelf. We zijn niet meer met elkaar verbonden als gemeenschap. We zitten te veel op sociale media, maar niet genoeg in de echte wereld. Vroeger had je de scouts, de kerk en het dorps- of wijkgevoel die voor verbinding zorgden. We zijn ook niet meer verbonden met de natuur. We zijn losse projectielen geworden, aangedreven door de media en algoritmes. Daardoor zie je mensen zo snel helemaal naar links of rechts gaan. Mensen zetten hun frustraties direct in een tweet. Dat is allesbehalve verbindend. De titels in de media zijn ook steeds angstwekkender en negatiever.”

Hoe kan die negatieve spiraal worden doorbroken?

LAGAE. “Er zijn geen schuldigen, het is een systeem. Ik ben een systeemdenker. Probeer elkaar te begrijpen en te ontmoeten, laat ruimte voor elkaar en voor mededogen. Zoek de verbinding in de plaats van de verschillen. Politici zijn enkel met hun kortetermijnprogramma bezig en spreken in quotes en tegenstellingen. Weinigen zoeken de verbinding. Het worden gevaarlijke tijden, ik hou mijn hart vast voor de verkiezingen in juni.”

Accent won dit jaar een Trends Impact Award voor diversiteit en inclusie. Wat betekent dat voor u?

LAGAE. “Diversiteit en inclusie is een heel groot thema op het werk. Wij willen geen polarisering. Wij hebben zowel Oekraïense als Russische medewerkers. Toen de oorlog begon, hebben wij geen politiek statement gemaakt door te zeggen dat de ene slecht is en de andere goed. Het zijn allemaal mensen en elke mens is mooi. We hebben de ruggengraat van onze waarden recht gehouden. Een van onze waarden is be a friend. Over die waarden moet je hard waken. Als mensen er tegenin gaan, moeten we streng zijn en zeggen dat we dat gedrag niet tolereren bij Accent.”

Veel bedrijven zijn bezig met duurzaamheid en denken daarbij in eerste instantie aan het klimaat. Maar hoe bedrijven met mensen omgaan, is evenzeer een onderdeel van duurzaamheid. Praat u daarover met andere CEO’s?

LAGAE. “Zeker, als CEO’s kunnen wij een rol spelen door polarisering tegen te gaan, op zijn minst op de werkvloer.”

Er zijn nog veel minder vrouwelijke dan mannelijke CEO’s. Het is uitzonderlijk dat u en uw man CEO van een bedrijf zijn.

LAGAE. “Mijn man is de CEO van KBC Securities (Frederik Vandepitte, nvdr). Ik ben niet elke avond thuis, ik kook niet en ik ga niet shoppen voor mijn kinderen. Vaak is de partner een belemmering voor vrouwen om door te groeien. Vaak ligt het waken over de familiebalans nog bij de vrouw. Bij mij is dat niet zo. Mijn partner steunt mij, en we proberen samen te waken over die balans.”

Wie waren uw rolmodellen?

LAGAE. “In België is Dominique Leroy lang een voorbeeld geweest. Ze heeft ook nog bij Unilever gewerkt. In het buitenland heeft Angela Merkel politiek veel verwezenlijkt, of Sheryl Sandberg, die COO was bij Facebook. Inspiratie vind je overal, het belangrijkste is geloven dat je het kunt door jezelf te zijn. Ik wil me nooit laten beperken door mijn mentale barrières. In dat opzicht ben ik altijd een beetje een Pippi Langkous geweest: ‘Ah, ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan’” (lacht).