Duurzaam beleggen, nu ook met rendement

Ontwikkelingsfondsen en ethische fondsen die zich richten op bedrijven met een groot maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel zijn interessante alternatieven voor traditionele beleggingen. Beleggers die erin investeren, hoeven niet meer te vrezen dat hun engagement ten koste van hun rendement gaat.

Lees Beleggen in de toekomst, blz. 136 MoneyTalk

Maatschappelijk verantwoord beleggen was erg in trek begin jaren 2000. Bijna alle financiële instellingen hebben toen fondsen met een ethisch label gelanceerd. “Oorspronkelijk waren de ethische criteria nogal vaag en was de methodiek weinig gestructureerd”, zegt Lionel Henrion, senior fondsenanalist en beheerder van de bevek Delta Lloyd Premium bij Delta Lloyd Bank. “De beheerders van die fondsen belegden hoofdzakelijk in bedrijven die in hun ogen ethisch verantwoord waren, zonder rekening te houden met andere belangrijke selectiecriteria. Dat kwam het rendement van die producten niet ten goede. Daarna kwamen er fondsen op de markt die zich toelegden op specifieke beleggingsthema’s, zoals hernieuwbare energie. De beheerders richtten zich vaak op groeiaandelen. Maar de jongste jaren hebben die activa zware klappen gekregen op de beurzen.” Dat was een nieuwe teleurstelling voor een hele rist beleggers die wilden investeren in duurzame ontwikkeling.

Fundamentele analyse

“Vandaag zijn we toe aan de derde generatie van maatschappelijk verantwoorde beleggingen, waarbij de focus ligt op de ESG-criteria van milieu, sociaal beleid en goed bestuur”, aldus Henrion. “Die criteria zijn ruimer en sluiten aan bij het streven naar duurzame ontwikkeling en bij de veranderingen in ons economisch model. Het is interessant vast te stellen dat het gebruik van de ESG-criteria bij de samenstelling van een beleggingsfonds niet ten koste gaat van het rendement.”

Volgens Lionel Henrion is het nog te vroeg om te stellen dat die fondsen ook op lange termijn beter dan gemiddeld presteren. “Maar het is aannemelijk dat een bedrijf dat zijn impact op het milieu wil terugdringen door de hoeveelheid verbruikte verpakking te beperken, op termijn financieel wordt beloond voor die inspanningen. Op dezelfde manier zullen bedrijven die hun werknemers, klanten en leveranciers respecteren beter beschermd zijn als de regelgeving strenger wordt. En bedrijven die de hoogste ESG-scores hebben, behoren meestal tot de koplopers met het meest vooruitstrevende beheer.”

Toch blijft een traditionele kwantitatieve en kwalitatieve analyse belangrijk om de kwaliteit van een bedrijf te bepalen. Henrion: “Goede scores op de ESG-criteria zijn een belangrijke troef, maar dat mag niet het enige selectiecriterium zijn bij de samenstelling van het fonds.”

Impact investing

Beleggers hoeven zich niet noodzakelijk te richten tot nichespelers om maatschappelijk verantwoord te beleggen. Net zoals bijna alle financiële instellingen stelt BNP Paribas Fortis, de grootste bank van het land, een gamma MVB-fondsen – de afkorting staat voor maatschappelijk verantwoorde beleggingen – ter beschikking van zijn cliënten. De bank gaat zelfs verder door een MVB-filosofie bij haar vermogensbeheer, dat zich richt tot cliënten met een groot vermogen.

“In mei 2012 beheerde BNP Paribas Investment 16,8 miljard euro aan MVB-activa”, zegt de woordvoerder van BNP Paribas Fortis. “Ter vergelijking: in 2002, bij de lancering van het eerste MVB-fonds met Europese aandelen en de samenstelling van een team van MVB-analisten, bedroegen die activa nog maar 0,1 miljard euro. In 2005 waren ze al opgelopen tot 6 miljard euro en in 2009 tot 12,5 miljard.”

“We zien een groeiende interesse voor maatschappelijk verantwoorde beleggingen bij onze cliënten, en vooral bij de jonge generaties”, stelt Xavier Declève, directeur Wealth Management bij BNP Paribas Fortis. De klanten van het vermogensbeheer kunnen opteren voor een vrij klassieke belegging in MVB-fondsen, of voor impact investing, waarbij de focus nog meer ligt op het maatschappelijk verantwoorde karakter van de beleggingen. Declève: “Impact investing vereist een grotere betrokkenheid van de belegger. De sociale impact van de investering staat centraal in dat proces. Het is een belegging in private equity – niet-beursgenoteerde bedrijven – waar rendement een belangrijke maar niet de ultieme doelstelling is. Wij hebben ervoor gekozen om PhiTrust Partenaires te steunen, dat investeert in sociaal ondernemerschap.”

Een open MVB

BNP Paribas Fortis biedt ook aan de cliënten van zijn private banking – gericht op middelgrote vermogens – de mogelijkheid een deel van hun portefeuille te focussen op maatschappelijk verantwoorde beleggingen. “Wij werken met een open architectuur en stellen de beste MVB-fondsen aan onze klanten voor”, zegt Guy Janssens, senior fondsenspe-cialist bij BNP Paribas Fortis Private Banking. “Om een ruim en gediversifieerd gamma te kunnen aanbieden, gaat onze aandacht zowel naar themafondsen als naar fondsen die worden beheerd volgens de best-in-class –methode. Die methode houdt in dat we de meest belovende maatschappelijk verantwoorde bedrijven in hun sector selecteren.”

MVB-fondsen opnemen in een gediversifieerde portefeuille is volgens Janssens heel vanzelfsprekend. “Ook al kunnen MVB-fondsen vandaag niet de beste prestaties voorleggen, toch zijn we ervan overtuigd dat bedrijven die rekening houden met het milieu en goed bestuur zich op lange termijn zullen onderscheiden.”

Microfinancieringsinstellingen

Het is mogelijk nog verder te gaan in de zoektocht naar maatschappelijk verantwoorde beleggingen door bedrijven te steunen die een rechtstreekse sociale impact hebben, zoals microfinancieringsinstellingen. Met microkredieten worden ontwikkelingsprojecten gefinancierd in opkomende en derdewereldlanden. Incofin is een ontwikkelingsfonds dat zulke beleggingen steunt.

“De coöperatieve Incofin werd opgericht in 1992 door twee ngo’s en de bank VDK, die nog altijd aandeelhouder is”, vertelt Loïc De Cannière, de CEO van Incofin. “De ambitie was vooral sociaal gericht: kapitaal lenen aan microfinancieringsinstellingen, die op hun beurt lokale projecten ondersteunen. We willen die sociale oriëntatie behouden.”

Incofin injecteert kapitaal in 120 microfinancieringsinstellingen in India, Afrika en Latijns-Amerika. “Het is voor ons onmogelijk de aanvragen van duizenden kleine handelaars te analyseren en hun rechtstreeks geld te lenen”, verklaart De Cannière. “Daarom werken we via microfinancieringsinstellingen die investeren in die projecten. De instellingen waaraan we kapitaal lenen, worden zorgvuldig geselecteerd op basis van hun financiële gezondheid en uiteraard hun sociaal project. We ontmoeten alle instellingen waaraan we geld lenen.” Het ontwikkelingsfonds is vooral actief in Latijns-Amerika, waar het 35 à 40 procent van zijn kapitaal heeft belegd. “In Colombia hebben we een kantoor met tien mensen, daarnaast hebben we kantoren in Kenia en India”, zegt De Cannière. “We zijn minder actief in Afrika, maar we hopen onze aanwezigheid daar te vergroten. We bestuderen momenteel de mogelijkheid om ruraal China te verkennen, maar dat land blijft voorlopig zeer gesloten voor buitenlandse beleggers.”

Risico’s beheren

De middelen die Incofin leent aan microfinancieringsinstellingen komen onder meer van het spaargeld van particulieren. U kunt aandeelhouder van Incofin worden vanaf een bedrag van 130,20 euro. Een aandeel geeft recht op een dividend en een belastingvermindering. In 2011 bedroeg het dividend 2,50 procent; de eerste schijf van 180 euro is vrijgesteld van roerende voorheffing. De belastingvermindering bedraagt 5 procent van het belegde bedrag, als de belastingplichtige minimaal 390 euro belegt over een periode van vijf jaar. Er is een plafond van 310 euro.

“Wij kunnen geen jaarlijks dividend van 2,50 procent garanderen, maar wij stellen alles in het werk om onze aandeelhouders met zo’n rendement te belonen”, zegt De Cannière. Risicobeheer is voor hem essentieel. “Om een aantrekkelijk dividend te verzekeren, dekken we ons onder meer in tegen wisselkoersrisico’s. We hebben een verzekering afgesloten bij Delcredere, die ons beschermt tegen politieke en transferrisico’s. Bovendien zorgen we voor een gezonde geografische spreiding van de kredietinstellingen waarin we ons vertrouwen stellen. Als een aandeelhouder wil uitstappen, recupereert hij zijn hele kapitaal.”

Bij de aardbeving in Haïti en bij de politieke onrust in Nicaragua heeft de groep geld verloren, maar dankzij de diversificatie van haar microfinancieringsinstellingen kon ze die schokken opvangen.

KARINE HUET

“Bedrijven die rekening houden met het milieu en goed bestuur zullen zich op lange termijn onderscheiden”