Erik Bruyland
Durf ook buiten het groene pad te treden
Vlaanderen dreigt de trein naar de toekomst te missen als het exclusief focust op groene technologie. Er zijn meer dan genoeg redenen om eens goed te kijken naar de écht vernieuwende technologie en ideeën waar een aantal onderzoekers aan werken.
In Trends pleit de Vlaming Gunter Pauli voor nieuwe zakenmodellen die een stuk verder gaan dan alleen maar zonnepanelen en windenergie. In zijn boek ‘The Blue Economy. Cultivating a new business model for a time of crisis’ toont de kosmopolitische Vlaming hoe bedrijven originele producten kunnen maken op basis van fysische processen uit de natuur, de zogenaamde ‘blauwe economie’.
Het is geen zweverig ‘anders gaan leven’-betoog, maar een pleidooi voor radicaal nieuwe vormen van ondernemen en produceren. Met industriële toevoer- en waardeketens buiten de klassieke patronen. De blauwe economie is minder vervuilend, goedkoper en heeft geen subsidies nodig.
Autosectoranalist Vic Heylen wees er al op dat door subsidies geïnspireerde investeringen in batterijproductie wereldwijd op zeven miljard dollar mogen worden geschat. Tegelijk ontwikkelt het Duitse Fraunhofer Instituut een technologie die batterijen overbodig maakt in gsm’s, i-pod’s en andere elektronische toestellen. Minder batterijen betekent minder metalen, minder smelterijen, minder recyclage en minder mijnbouw: dat is blauwe economie. Terwijl de groene economie niet fundamenteel afwijkt en grotendeels verankerd blijft in de oude businessmodellen en toevoerketens.
De nieuwe mantra’s ‘innovatie’ en ‘groene technologie’ zijn uiteraard nuttig en nodig voor het omkneden van de Vlaamse industrie, maar de groene golf heeft beperkingen en valkuilen. Niet de minste is dat bedrijven specialiseren in het binnenhalen van subsidies, terwijl de overheid nu al op haar tandvlees zit. Het meest perverse neveneffect van politiek gestuurde eco-innovatie is dat ze bedrijven op bestaande technologie vastpint, in plaats van kwantumsprongen te stimuleren. Een sturende overheid zorgt er mee dan eens voor dat te veel geld op te veel verkeerde plaats terecht komt. De Koning Juan Carlos Universiteit berekende bijvoorbeeld dat Spanje voor de assemblage van zonnepanelen 570.000 euro spendeert per arbeidsplaats.
De structurele omvorming van het Vlaamse industriële weefsel zal vooral moeten komen van jonge entrepreneurs en familiale kmo’s die zich inschakelen in sterke internationale toeleveringsclusters, of nichespelers zijn op Europees en wereldniveau. De multinationals waarop onze economie kon groeien, mikken voortaan op nieuwe groeimarkten en zullen hier alleen investeren als we een vruchtbare voedingsbodem zijn voor toegevoegde waarde die ze niet vinden in China, India en Brazilië.
Inzetten op groene economie is een algemene tendens in heel Europa. Om zich te onderscheiden, moeten onze bedrijven buiten deze nieuwe maar al platgetreden paden durven te gaan. Sommigen doen dat al, bijvoorbeeld in additive manufacturing en aanverwante 3D-procestechnieken, waterstoftoepassingen en nanotechnologie. De ‘blauwe economie’ opent nog meer beloftevolle perspectieven.
Trends-journalist Erik Bruyland
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier