Dringend nood aan heldere richtlijnen

De bijzondere geheimecommissielonenaanslag die in de vennootschapsbelasting van toepassing is, kost 309 procent. Gelukkig mag de vennootschap zowel het geheime commissieloon als de bijzondere aanslag als beroepskosten in aftrek brengen. Anders zou de kostprijs nog veel hoger zijn.

Bij het ‘geheime’ karakter van deze commissielonen moet men zich niet al te veel voorstellen. De bijzondere aanslag is bijvoorbeeld van toepassing zodra bezoldigingen niet op de voorgeschreven wijze vermeld worden op individuele loon-fiches. In de praktijk is het evenwel best mogelijk dat de fiscus op een andere manier de identiteit van de genieter van het inkomen kent. Maar dat helpt niet. Zelfs als de fiscus met zekerheid weet wie de werkelijke genieter van het inkomen is, belet hem dat niet de bijzondere aanslag toe te passen.

Het aanknopingspunt voor de bijzondere aanslag is immers niet het feit of de belastingadministratie de identiteit van de genieter al dan niet kent. Maar wel of de werkgever zijn verplichting nagekomen is om de bezoldigingen op individuele loonfiches te vermelden.

Hetzelfde doet zich voor bij beroepsmatige vergoedingen die aan zelfstandigen worden betaald. Volgens de wet moeten die ook op individuele fiches worden vermeld. Het niet nakomen van deze rapporteringsverplichting is ook hier doorslaggevend om de bijzondere aanslag van toepassing te maken. Geen rapportering op fiches betekent dat de fiscus het wapen van de bijzondere aanslag kan hanteren. Zelfs als de genieter op een andere manier gekend is.

De ficheverplichting is dus van cruciaal belang. In die omstandigheden zou men verwachten dat de belastingadministratie er alles aan doet om de belastingplichtigen helder en duidelijk uit te leggen in welke gevallen zij geacht worden individuele fiches op te maken. De minste misstap dreigt hun immers handenvol geld te kosten.

In de praktijk kan men alleen maar vaststellen dat van heldere richtlijnen nauwelijks of geen sprake is. Voor wie zich daarvan wil vergewissen, volstaat het wat rond te kuieren in het ‘bericht’ dat de belastingadministratie jaarlijks besteedt aan de verplichting om ten aanzien van beroepsmatige vergoedingen die aan zelfstandigen worden betaald, individuele fiches op te maken. Het ‘bericht’ blinkt, zacht uitgedrukt, niet uit door helderheid. Het is, zoals zoveel administratieve voorschriften, in een erg ambtelijke taal opgesteld. Bovendien vergt het heel wat kennis van de fiscale regelgeving om er de finesses van te snappen. Zelfs het antwoord op heel eenvoudige vragen vindt men er niet in terug. Zo is er bijvoorbeeld de vraag of de ficheverplichting in de sfeer van de zelfstandigen alleen maar geldt ten aanzien van betalingen die gebeuren ter vergoeding van gepresteerde ‘diensten’; en niet als een betaling betrekking heeft op het leveren van goederen. De lezer van het ‘bericht’ heeft er het raden naar.

Moeten ook individuele fiches worden opgemaakt als de verkrijger van de inkomsten een factuur uitreikt? Daar antwoordt het ‘bericht’ wel op. Sinds jaar en dag kan men er lezen dat de ficheverplichting niet geldt als de genieter van de inkomsten aan de Belgische boekhoudwet onderworpen is, en hij krachtens de Belgische btw-wetgeving gehouden is een factuur uit te reiken. Maar wat dat allemaal precies betekent, mag de lezer ook weer zelf uitzoeken.

En geldt deze tolerantie ook wanneer de genieter van de inkomsten in het buitenland gevestigd is? Of moeten dan altijd fiches worden opgemaakt? De lezer van het ‘bericht’ blijft op dit punt volledig op zijn honger. Het zegt er niets over. Nochtans gaat de belastingadministratie er blijkbaar van uit, dat in zo’n geval altijd fiches moeten worden opgesteld. Maar dat standpunt vindt men dus niet in het ‘bericht’ terug. Wel in een rondzendbrief van enkele jaren geleden. Die is weliswaar op de website van de belastingadministratie gepubliceerd. Maar dat gebeurde dan weer op zo’n manier dat enkel ingewijden erin slagen hem terug te vinden. Hoe valt het in die omstandigheden te rechtvaardigen dat elke misstap met 309 procent belasting afgestraft kan worden?

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog. www.fiscoloog.be

JAN VAN DYCK

De minste misstap dreigt handenvol geld te kosten.