Doe de test

Het Waalse biotechbedrijf Biocode kocht einde maart een Franse producent van medische analyseapparaten. De omzet van het overgenomen Hycel Diagnostics was nochtans vijf keer groter. En nog is de honger niet gestild.

In het gerestaureerde gebouw in Luik waar vroeger Les Ateliers de la Meuse huisden, houdt nu de biotechonderneming Biocode hoofdkwartier. De producent van diagnosekits is vandaag een van de boegbeelden van de Waalse biotechnologie. Chief executive officer Gérard Blaise is duidelijk trots op de locatie langs de Maas. Het gebouw ademt de rijke Luikse industriële geschiedenis, maar weerspiegelt ook een nieuwe wind die door de regio waait. De 59-jarige Blaise, afkomstig uit de Oostkantons, is zowel ingenieur als economist en heeft bovendien een managementdiploma van het prestigieuze Insead. Naast zijn rol als bestuurder bij Biocode is hij ook betrokken bij SGPMI en Eurofit, allebei ondernemingen die in de landbouw- en voedingsindustrie actief zijn. Bovendien treedt hij op als docent aan de Luikse universiteit, waar hij een cursus over fusies en overnames geeft.

Biocode evolueerde in tien jaar tijd uit een kleine spin-off van de Université de Liège naar een KMO met veertig werknemers, waarvan dertien in onderzoek en ontwikkeling. De omzet steeg tot ruim 109 miljoen frank. Voor twee derde haalt het bedrijf die uit export. In België beschikt Biocode over eigen verkopers, in het buitenland werken ze met distributeurs. De belangrijkste afzetmarkten zijn momenteel Italië, Spanje en Japan. Maar het bedrijf verkoopt zijn producten ook in Korea, Frankrijk, Duitsland en China. “In de komende jaren willen we vooral in Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten groeien,” vertelt Blaise. Daar komt het slapende filiaal dat Hycel in de States beschikt bij van pas.

Van bij de start telde Biocode een driekoppige bedrijfsleiding. Blaise neemt de financiële en strategische uitbouw voor zijn rekening. Het wetenschappelijke brein is evenwel de Luikse professor George Hennen van het departement Biochemie. Die nam het initiatief voor deze spin-off al in 1989. Hij haalde Blaise, die hij kende omdat hun kinderen op dezelfde school zaten, erbij als zakelijke partner. Jean-Luc Cloux – doctor in de farmacie – vervolledigde het stichterstrio en is vandaag als algemeen directeur verantwoordelijk voor de operationele leiding.

Biocode produceert kits voor in vitro medische analyses van menselijke bloedstalen. De markt voor medische analyse is in vier categorieën onder te verdelen: immunologie, waarbij bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van hormonen en kankercellen, hematologie voor de meting van het aantal witte of rode bloedcellen, klassieke klinische chemische analyses voor het meten van suikergehalte en cholesterol, en bacteriologische tests voor het opsporen van bacteriën en virussen. Vóór de overname was Biocode enkel actief op het terrein van immunologie. Door de overname van het Franse Hycel Diagnostics krijgt het bedrijf ook toegang tot de markt van hematologische en chemische tests. Blaise: “In tegenstelling tot bijvoorbeeld Innogenetics zijn wij niet actief op het vlak van therapeutica. Onze markt zijn de klinische laboratoria en daarop blijven we ons richten.”

Net als andere Waalse sectorgenoten liet Biocode zich onlangs opmerken op de vakbeurs Bio 2000 die eind maart in Boston plaatsvond. Maar belangrijker voor de toekomst van het bedrijf was de intrede in het bedrijfskapitaal van de investeerders E-Capital en SRIW (de Waalse pendant van de Gimv). De overname van Hycel Diagnostics, een Franse producent van laboratoriumapparatuur, was overigens de directe aanleiding voor de kapitaalverhoging van 120 miljoen frank waarin beide investeerders instapten. E-Capital, een recent opgericht investeringsfonds dat een aantal Waalse industriëlen groepeert, stelde wel als uitdrukkelijke voorwaarde dat Biocode de overname van Hycel Diagnostics ook succesvol kon afronden. “Toen Biocode bij ons aanklopte, waren we eigenlijk nog bezig met de fundraising voor de samenstelling van het fonds,” vertelt Frédéric de Laminne de Bex van E-Capital. Uiteindelijk stemde het fonds in met een kapitaalinjectie van 60 miljoen frank en werd Biocode hun eerste dossier.

Hoewel de omzet van Hycel met ruim 500 miljoen frank bijna vijf keer zo groot was als die van Biocode, werd de deal eind maart afgerond. Daarvoor hadden de Luikenaars een tikje geluk nodig. Hycel overwoog vorig jaar al een notering op de Nouveau Marché in Parijs. Toen de onderhandelingen over een Amerikaanse acquisitie afsprongen, besliste een van de aandeelhouders echter zijn geld naar Vietnam te verplaatsen en daartoe zijn 30% in Hycel te verkopen. Dat was voor Biocode de kans om aan te schuiven aan de onderhandelingstafel.

In de uiteindelijke transactie verwerft Biocode 51% van de aandelen van de Franse onderneming. De overname wordt gedeeltelijk gefinancierd via een aandelenruil. In de nieuwe aandeelhoudersstructuur hebben de Franse aandeelhouders 20%, SRIW 18%, E-Capital 13% en de mensen van Biocode – in de eerste plaats de drie stichters – nog 49%.

Eigenlijk was de overname voor het diagnosticabedrijf een onderdeel van een strategisch noodplan. Waarnemers schatten de wereldmarkt positief in en rekenen ze voor 2001 op een potentieel van 800 miljard frank. “Maar wij zagen onze omzet stagneren,” vertelt Jean-Luc Cloux. Hij wijst als verklaring op de toenemende automatisering van de klinische analyse. Om de snelheid van de analyses op te drijven maken de laboratoria gebruik van gespecialiseerde robots. Onder druk van grote spelers zoals Roche, Abott en Novartis evolueren de robots steeds meer naar gesloten systemen. Anders gezegd: ze zijn incompatibel met de diagnosekits van de concurrenten. Leveranciers van warme dranken passen dezelfde vorm van klantenbinding toe. Door een automaat te leveren waarop enkel hun koffiefilters passen, beschermen ze hun afzet.

“Omdat we beseften dat ons natuurlijk groeipotentieel was uitgeput, besloten we om een eigen machine op de markt te brengen,” vertelt Blaise. “In plaats van een volledig eigen ontwikkeling op te zetten, leek het economischer een overname te doen. Met Hycel halen we niet alleen die knowhow van machinebouwers binnen, maar openen bovendien de markten van hematologie en klassieke chemische tests zich voor ons.” Biocode wil een polyvalente analysemachine aanbieden. Zo bieden ze aan kleinere labs en groepspraktijken een betaalbaar alternatief.

Biocode zal na de overname beschikken over 140 werknemers, die een omzet halen van 650 miljoen frank. De acquisitie geeft voeding aan nieuwe ambities. “We hopen niet dat het met deze ene acquisitie ophoudt,” zegt professor Hennen. “We willen in de komende jaren nog meer overnames doen. Maar die zullen dan eerder op het vlak van de biologie liggen.”

Met een polyvalente automaat wil Biocode de markt van de kleine laboratoria bespelen. Door deze strategie viseert de onderneming in de eerste plaats circa 4000 Franse en 4000 Amerikaanse groepspraktijken die zelf hun analyses kunnen doen. “Maar we kiezen voor niches,” onderstreept Cloux. “Als we ons op het terrein van de grote spelers wagen, trekken we steevast aan het kortste eind. We ontwikkelen daarom diagnosekits voor indicaties die zij niet volgen.” Van de totale markt voor diagnostica schat Biocode de markt voor nicheproducten op 132 miljard Belgische frank. Daarvan wil het bedrijf over enkele jaren 1% in handen hebben. Dat betekent een omzetgroei van circa 650 miljoen naar 1,32 miljard frank.

Dat is geen klein bier voor een onderneming met een bedrijfsresultaat dat er vorig jaar op achteruitging en dat voor het eerst in drie jaar verlies leed. Dat wijt het management echter volkomen aan het afschrijven van stalen voor nieuwe onderzoeksprojecten. Een van die projecten richt zich op analyses voor varkens. Blaise: “Wij willen in de komende jaren ook nieuwe markten aansnijden. Daarbij denken we in de eerste plaats aan veterinaire diagnostica, maar ook aan tests voor voedingsproducten. Zo kunnen we bijvoorbeeld een test ontwikkelen voor controle van vlees op de aanwezigheid van hormonen.”

roeland byl