Ronnie Leten (54) heeft als CEO van Atlas Copco de beste job van Zweden, zeggen zijn Zweedse collega’s. En toch twijfelde hij om hem te aanvaarden. Deels omdat hij beseft dat zijn rol bij Atlas Copco daarna uitgespeeld is. Dat zal ook de vestiging in Wilrijk niet zinnen. Want Leten vormt allicht de beste verdediging tegen een verdere afbouw van die divisie.
Toen Ronnie Leten (54) ruim twee jaar geleden aan het hoofd van het gerenommeerde industriële concern kwam, werd hij meteen voor de leeuwen geworpen. De economische crisis dwong hem zwaar te hakken in het personeelsbestand van Atlas Copco. Zowat 6000 banen gingen verloren, waarvan 500 à 600 in de Wilrijkse luchtcompressorafdeling, de grootste en belangrijkste van de groep. Een harde dobber, want Leten stond er jaren aan het hoofd.
Intussen reist Leten in een verschroeiend tempo de wereld rond. “De wereld van Atlas Copco bestaat uit 178 landen”, zegt hij. “Als CEO moet je voeling hebben met je klanten. En dat kan alleen maar door naar hen toe te gaan. Je moet zichtbaar zijn voor je organisatie. Ik geloof niet in bazen die achter hun bureau blijven zitten.”
Wilrijk heeft hem de afslankingskuur blijkbaar al vergeven. De immer charmante Leten moet er tijdens een Capital Markets Day veel oude bekenden de hand schudden. En het doet zichtbaar deugd. “Ik kom altijd graag terug naar de plaats waar ik 25 jaar gewerkt heb en veel mensen ken. Heel weinig mensen weten dat Antwerpen de grootste concentratie van ingenieurs voor compressoren heeft. De vestiging is een goeddraaiende en sterke organisatie. Iedereen spreekt in België over bier en chocolade, maar Atlas Copco is de wereldleider voor compressoren, en die worden hier ontwikkeld. We spreken altijd over innovatie, maar je moet ook zorgen dat je toegevoegde waarde kan leveren door productie. Dat mogen we niet afgeven. Dat is waar ik voor strijd en waar ik voor sta.”
“Er is mij al gevraagd wat ik zou doen als Wilrijk over tien jaar zou moeten sluiten. Als ik daarover nadenk, word ik emotioneel. Maar het is een feit dat de loonkosten hier veel te hoog zijn en dat transport voor problemen zorgt. Ik word zenuwachtig als ik zie hoe deze fabriek ingesloten geraakt. Dit bedrijf en zijn toegevoegde waarde zijn in gevaar. Dat is geen dreigement. Het is een probleem van ruimtelijke ordening. We hebben een tekort aan ingenieurs. Maar als jonge ingenieurs dagelijks uren in de auto moeten zitten om hier te geraken, gaan ze ergens anders werken.”
TRENDS. U hebt al gezegd dat het uw zwartste dag zal zijn mocht Wilrijk ooit sneuvelen…
LETEN.(snel) “Zolang ik hier zit, zal dat niet gebeuren. Vandaag zou dat strategisch fout zijn. Trouwens, management by threat and fear is geen goede leiderschapstijl. Leiden, is voorgaan en overtuigen. Ik wil duidelijk maken dat wanneer je efficiënt werkt en inventief en competitief bent, je aan het winnen bent, of het nu hier is of in Zweden of Duitsland. Deze afdeling sluiten, kost ons een fortuin. Dat is nu geen valabel scenario.”
Maar u sluit dat op termijn niet uit?
LETEN. “Als CEO moet je altijd een beetje paranoïde zijn en alle scenario’s zien, omdat je anders niet op je qui-vive bent. Als je wil winnen, moet je voortdurend in combatstijl klaarstaan. Want winnen is strijden. Atlas Copco heeft nu drie designcentra in China. Die mensen kunnen ook lezen en schrijven. Wij zeggen hier in België wel dat we beter zijn en meer ideeën hebben. En voorlopig klopt dat nog. Maar de dingen veranderen razendsnel.
“Maar ik wil hier winnen. Als we een efficiënte organisatie kunnen blijven uitbouwen, winnen we goud. China wordt duurder, want de inflatie is er hoger dan hier. We moeten zorgen dat we overleven. De Belgische textielsector is weg en komt nooit meer terug. Als deze fabriek hier weg is, komt ze ook niet meer terug.”
U draait al enkele decennia mee, en weet ook dat hier aan de loonkosten nauwelijks wat verandert.
LETEN. “De dag dat ik opgeef, stopt het. Ik ga niet dreigen. Ik ga proberen de mensen mee te krijgen. Het is de langste weg, maar de enige weg om mensen weer vertrouwen te geven.”
Er is hier intussen al wat afgebouwd. Acht jaar geleden werkten in België ruim 3000 mensen voor Atlas Copco, nu minder dan 2700.
LETEN. “Een bedrijf moet nu eenmaal op zoek naar efficëntie om tot de wereldtop te behoren. Er is geen grote expansie in Europa. De markt is elders sneller gegroeid. België zou zich als land ook moeten profileren als een topspeler. Maar die ambitie hebben we niet en dat stoort me. Ik was vorige week in een netwerkmeeting met Zweedse industriëlen en politici. Daar wordt gediscussieerd over harder werken, meer manufacturing in Zweden, opleiding en energieproblematiek. Een bedrijf dat zijn verantwoordelijkheid niet neemt in duurzaamheid, wordt er openlijk met de vinger gewezen. Dat is wat België meer zou moeten doen.
“Ik heb onze Vlaams minister-president Kris Peeters gevraagd wanneer hij met een visie komt. Hij moet ons leiden. Ons weer een droom geven. Wat willen we zijn? Een land van chocola en bier, of een innovatief land? Misschien is de digitale wereld de oplossing, zodat ons personeel niet meer moet pendelen. Maar zijn onze maatschappij, ons scholingssysteem, onze sociale wetgeving en ons digitaal netwerk daar klaar voor? Hoe kunnen we met onze kosten wedijveren met China? Dat winnen we nooit. We moeten een betere weg zoeken in plaats van onze tijd te verliezen met al dat gepalaver”
U bent in volle crisis begonnen als CEO, en hebt meteen 6000 banen geschrapt.
LETEN. “Ik weet nog dat ik, toen ik deze job aanvaardde, tegen mijn vrouw zei dat ik hoopte nooit mensen te moeten ontslaan. En dat moest ik dan toch meteen doen. Iedereen denkt dat je cool blijft, maar dat is niet zo. We zijn gezakt tot 31.000 à 32.000 personeelsleden. Intussen gaan we, met de tijdelijken erbij, al richting 40.000. Hier in Wilrijk heb ik met de vakbonden onderhandeld over het ontslag van 500 à 600 mensen. Gelukkig hadden we hier het systeem van tijdelijke werkloosheid. Dat laat toe de structuur aan te passen zonder in rampscenario’s terecht te komen.”
Tot wanneer kunt u CEO blijven?
LETEN. “Normaal kan ik doorgaan tot ik 60 ben. Dan stopt mijn contract zonder gouden handdruk, tenzij het in onderling overleg verlengd wordt. Ik kan er zelf ook uitstappen, maar ik ben loyaal aan dit bedrijf. Ik werk hier al 26 à 27 jaar. Dat laat je niet zomaar achter.”
Nochtans hebt u enkele weken getwijfeld toen u de vraag kreeg om CEO te worden.
LETEN. “Sommige collega’s zeggen dat ik de beste job in Zweden heb. Atlas Copco is een icoon in Zweden. Maar je wordt wel meteen een publieke figuur. En ik moest overleggen met mijn vrouw. Zo’n job doe je niet alleen.
“Maar vooral het feit dat er na CEO voor mij geen job meer is bij Atlas Copco speelde een rol. Ze gaan me dit nooit tien jaar laten doen. Dat zou ook niet goed zijn voor het bedrijf. Wat is de houdbaarheid van een CEO? Vijf jaar? Zeven jaar, als je geluk hebt.”
“Maar ik ga zo lang mogelijk door. Het is een uitdagende job, in een topbedrijf met een omzet van bijna 10 miljard euro. Ik ben in dit bedrijf opgegroeid en ik voel me hier thuis. Zolang ik mentaal en fysiek fit ben, en mijn vrouw erachter staat, zie ik dat niet veranderen.”
Wat doet u om fit te blijven? Naar verluidt is fietsen altijd uw passie geweest.
LETEN. “Ik zal u iets tonen (op zijn smartphone staat een foto van een topracefiets van Belgische makelij). Ik heb die net tweedehands kunnen kopen. De eerste twee jaar in Stockholm heb ik heel weinig gefietst, maar ik ben er weer mee begonnen. Geleidelijk aan.”
Letens woordvoerder komt tussen: “Heeft hij al gezegd dat hij in Zweden volgend jaar de wedstrijd rond het meer van Vättern gaat rijden?” Leten grijnst.
LETEN. “300 kilometer, maar I can’t fail. Ik heb me dat in een interview laten ontvallen, en nu kan ik niet meer terug. Ik ben een competitief iemand. Ik verlies niet graag ( lacht). Ik weet alleen niet hoe ik de tijd moet vinden om te oefenen. Ik moet nu heel gedisciplineerd leven. Ik ben al zes à zeven kilo kwijt.”
Die hebt u dan wel eerst vergaard
LETEN. “Dat krijg je als je niet meer sport en je elke avond wel iets te doen hebt. Ik reis ook heel veel naar klanten. Dan ontmoet je medewerkers die je maar eens per jaar ziet en met wie je dan ‘s avonds een hapje gaat eten. Het moeilijkste aan deze job is om neen te zeggen tegen al die uitnodigingen.”
Uw voorganger Gunnar Brock sprak ongegeneerd over een Belgische maffia binnen Atlas Copco, omdat nogal wat toplui zoals uzelf hun roots in Wilrijk hebben.
LETEN. “Met die uitspraak was ik absoluut niet blij. Die maffia is er nooit geweest. Atlas Copco is een potpourri van nationaliteiten.”
Wordt u nog vaak aangesproken over de politiek in België?
LETEN. “Er is een periode geweest dat dat heel vaak gebeurde, maar na zekere tijd werd er lacherig over gedaan. Dat vind ik spijtig. Het heeft het merk België geen goed gedaan.”
Is ons imago in het buitenland nog slechter geworden?
LETEN. “Het is er zeker niet beter op geworden. We moeten de gelederen sluiten en ons profileren als een vooruitziende maatschappij, waar het goed is om werken en leven, waar slimme mensen wonen. Vlaams minister Ingrid Lieten wil inspanningen doen voor innovatie, maar daar moet je ook de juiste omgeving voor creëren. We moeten eerst en vooral maken dat we onze beste mensen aan boord kunnen houden en zorgen dat ze in de beste omstandigheden kunnen werken. Maar we moeten ook topmensen aantrekken. Als je als maatschappij een goed merk bent, wil iedereen naar je universiteiten komen. Ook buitenlanders. We moeten de zaadjes nu planten. Dat is wat ik bedoel met een moderne maatschappij. En neen, het is nog niet te laat. Ik zal nooit opgeven.”
BERT LAUWERS
“Wat is de houdbaarheid van een CEO? Vijf jaar? Zeven jaar, als je geluk hebt”
“Wat willen we zijn? Een land van chocola en bier, of een innovatief land?”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier