DIGITAAL PRINTEN. Het wordt druk

Xeikon, fabrikant van digitale persen, zal dit jaar zijn omzet verdrievoudigen. Ondanks kinderziekten neemt digitaal drukken een hoge vlucht.

Het 19de-eeuwse fabrieksgebouw aan de Hopstraat 47, in de buurt van het Kaaiteater en het Klein Kasteeltje, ruikt nog naar echte inkt en de opwinding van kranten. Maar op het gelijkvloers bij Digiprint, Ink NV, achter een glazen wand, tikt een grijsrode Xeikon DCP-1/F digitale kleurendrukpers de bladzijden weg. De Xeikon 10 miljoen frank, met een Barco screening systeem is één van de pakweg 10 digitale persen die de gelijknamige NV uit Mortsel in België verkocht sinds de lancering van zijn revolutionaire produkt, zomer 1993.

De Xeikon is kontroversieel en zorgt bij drukkers voor emotie. Het drukproces met de Xeikon verloopt zonder vele van de specifieke taken en het dito vakmanschap die het drukkersvak nu kenmerken. Eerder al nam de digitale drukvoorbereiding jobs als kleurenseparatie en retoucheren uit het produktieproces weg. Met het digitale drukken verdwijnen ook een reeks andere manuele jobs : het maken van de filmseparaties, de proofing, de belichting en de ontwikkeling van de drukplaten, de montage van de platen op de rollen, het schoonmaken van het doek, het bijstellen van de persen, de inktregeling en het omkeren van de bladen voor een eventuele verso-druk.

HOGE PRIJS PER PAGINA.

Cijfers van de federatie van de grafische nijverheid Febelgra spreken hierover boekdelen. De loonkosten met klassieke drukpersen liggen zo’n 45 à 50 % hoger dan met digitale.

Maar ook aan de kant van de uitbaters is er nervositeit. De huidige generatie digitale machines heeft immers, zo is gebleken, haar scherpe kanten.

– De kwaliteit van digitaal drukken blijft tot nog toe minder goed dan die van gewone offset.

– Het aantal papiersoorten dat in België voor de Xeikon verkrijgbaar was, was (tot nog toe) zeer beperkt, al komt daar nu verbetering in.

– Het speciale inktpoeder dat de machine behoeft, is slechts bij één bron verkrijgbaar, met name bij Xeikon-distributeur G&C zelf, net zoals er maar één producent is, Agfa-Gevaert in Heultje. De prijs is navenant.

In mei vorig jaar beschreef Alfons Buts, chief operating officer van Xeikon, aan Trends hoe de machine zich positioneerde tussen de kleurenkopiërs en de offsetpersen in. De kopiërs van Canon, Kodak of Xerox “zijn afgestemd op kleuroplagen tot maximaal 30 à 40 exemplaren. Offset is pas ekonomisch rendabel voor volumes vanaf 2000 exemplaren. Daartussen was er niets. Wij vullen nu dat gat op, ” vertelde hij.

Een jaar later suggereren berekeningen van Febelgra, de Federatie van de Belgische Grafische Industrie, dat de papier- en inktkosten van de Xeikon (en andere digitale persen) zo hoog zijn 12,5 frank inkt per A3 vel, recto/verso weliswaar dat de verschillen in kostprijs met de gewone offsetdrukkers al bij 500 exemplaren erg klein zijn geworden. Dat betekent dat Xeikon-drukkers hun machines van 10 miljoen frank moeten afschrijven op een groot aantal kleine bestellingen. “Heel veel orders per dag zijn nodig, ” poneert Febelgra in een diskussienota in Febelgra News. “Volgens onze berekeningen dagelijks 45 à 50 met een gemiddelde oplage van 500 exemplaren voor een bedrijf dat in twee ploegen werkt. ” En het blad vraagt zich af : “Is zoiets realiseerbaar op produktie- en op administratief vlak ? Volgens bepaalde gebruikers totaal niet. “

Daarbij komt nog dat deze dure machines, zoals computers, op drie jaar moeten worden afgeschreven, oordeelt Johan Van Baelen van Febelgra Oost-Vlaanderen. “De technologie staat nog in haar kinderschoenen, over twee jaar zijn de huidige machines totaal verouderd. ” Hij vreest dat een aantal firma’s de aankoop van een digitale pers niet zullen kunnen verteren.

TRAGE ONTWIKKELING ?

In zijn jaarverslag 1994 noteert Indigo, de Israëlische firma die zijn E-Print 1000 in 1993 vlak vóór de Xeikon DCP lanceerde, dat “de verkoop van verbruiksgoederen onbetekenend was omdat meer dan 80 % van de systemen tijdens de tweede jaarhelft (nvdr – van 1994) waren verkocht en omdat de kleurendrukmarkt voor korte reeksen zich traag ontwikkelde. ” Vrij vertaald : de gebruikers van de machines hadden het moeilijk om hun diensten te verkopen.

Dat hoeft ook niet te verwonderen. Een groot deel van dergelijke digitale persen 55 % voor de Heidelberg GTO-DI in de VS gaat naar klanten die nooit eerder een drukpers hebben gekocht. Vaak zijn dat kopieerzaken die hoger in de markt willen, of ateliers voor drukvoorbereiding die met de digitalizering hun kans schoon zien om ook de volgende stappen in het produktieproces voor hun rekening te nemen. Uiteraard vergt het tijd voor zij zich een klantenbestand hebben opgebouwd en de commerciële knepen onder de knie hebben.

Digiprint, Ink NV behoort tot een groep bedrijven waarin Yves Duplat de belangrijkste aandeelhouder is, en die ook de pre-pressaktiviteiten Switch On en Switch On Color en de Anderlechtse Drukkerij Nevada Nimifi omvat. Maar zelfs in dat relatief beschermende milieu had DigiPrint, Ink het niet gemakkelijk, vertelt Monique Verstrepen, die samen met Véronique Fagard de printshop tussen 7 uur ‘s morgens en 20 uur ‘s avonds open houdt (een 24/24 uur service wordt overwogen).

Afgezien van aanvankelijke technische problemen met de machine, moest zij ook haar klanten leren werken met het produkt. “Je moet je klanten opvoeden, en dat is moeilijk, ” verklaart Monique Verstrepen. “Je moet eerlijk zijn over de kwaliteit. Je moet hen uitleggen dat er bepaalde dingen zijn die magnifiek op de machine printen foto’s bijvoorbeeld, of achtergronden met veel struktuur maar dat andere, zoals volvlakken, problemen scheppen. Als je je klant kunt stimuleren om daarmee rekening te houden, heb je geen problemen. “

Haar klandizie vindt zij bij reklamebureaus, vooral in de medische sektor, die hun ontwerpen aan 20-30 personen willen voorleggen voor een reaktie. Ook firma’s die hun vertegenwoordigers met degelijke dokumentatie op pad willen sturen, zijn goede klanten. “Zij komen hier omdat onze leveringstermijnen veel korter zijn, ” stelt Monique Verstrepen. Digiprint biedt een standaard service van 48 uur, een snelle dienst van 8 of 24 uur en mits 100 % toeslag een we-laten-alles-voor-u-vallen leveringstijd van 2 uur. “Hier wordt nogal eens overgewerkt, ” bevestigt Monique Verstrepen.

SERVICE.

Natuurlijk is, zoals overal, de kostprijs van de basisprodukten minder belangrijk als de toegevoegde waarde toeneemt. Full Printing in Temse, de huisdrukkerij van databasebedrijf Ketels, gebruikt de Xeikon onder meer voor gepersonalizeerde mailings in oplagen tot 1000 à 1500 stuks. “Wij kunnen in een vierkleurenbeeld de naam van de geadresseerde uitsparen in wit. Dat kan alleen met zo’n machine, ” zegt Luc De Volder van Ketels Direct Marketing. De tonerprijs vindt hij bij deze oplagen en in deze kontekst minder relevant. Het enige alternatief voor de klant is tenslotte offset, met zijn hoge opstartkosten.

Wie de verwijten van hoge variabele kosten wel degelijk ernstig neemt is Alfons Buts. “De kost per pagina is wel degelijk belangrijk voor de kompetitiviteit van deze technologie. Het is een bewuste strategie van ons om die kostprijs geleidelijk te drukken, niet enkel door de prijs per eenheid te verlagen, maar ook door de levensduur van bepaalde componenten te verhogen. Daarbij komt nog dat er een prijsdaling zal komen door de economies of scale die we zullen realizeren. “

Zelf is de COO van Xeikon zeer tevreden over de evolutie van de markt. “Misschien heeft Indigo zijn verwachtingen wat te hoog gesteld, ” suggereert hij. Wat Xeikon betreft, “pas in april vorig jaar is de commerciële produktie begonnen, ” zegt hij. “Toch hebben we in 1994 nog 120 machines geleverd, vooral in West-Europa en de VS. Dit jaar is ook het Verre Oosten aan de beurt gekomen en de overige landen van Europa. De omzet van Xeikon is meer dan verdrievoudigd en de evolutie van de onderneming volgt vrij goed de planning. ” De verliezen nog eens 248 miljoen frank vorig jaar noemt hij normaal. “Wij hebben geïnvesteerd in onze struktuur (er werken nu 170 mensen, tegen 96 in mei 1994). Zonder die inspanning zouden we onze huidige groei niet hebben kunnen realizeren. ” Hij wil zich niet uitspreken over de winstverwachtingen voor 1995, maar bevestigt wel dat er in 1994 ook in het laatste kwartaal geen winst werd gemaakt.

Intussen verschijnen naast Indigo nog andere konkurrenten. Heidelberg heeft zijn bijna-volledig digitale Quickmaster DI pers uitgebracht (Digiprint heeft er een exemplaar van besteld), in een oplagebereik dat dat van de Xeikon deels overlapt. En het Israëlische Scitex staat klaar met een pers met inkjettechnologie. Digitaal printen wordt zo heet als de Xeikon-toner die in de bladzijden wordt gebakken.

BRUNO LEIJNSE

MONIQUE VERSTREPEN (DIGIPRINT, INK) De klant precies voorlichten, vertellen dat sommige dingen magnifiek printen maar dat andere zoals volvlakken bijvoorbeeld problemen kunnen scheppen.