Deminor dreigt met nieuwe procedure tegen Nationale Bank

Wie is de ultieme eigenaar van de reserves van de Nationale Bank? Het lijkt erop alsof ze het aan de Berlaimontlaan zelf niet meer zo goed weten. Of is er interne verdeeldheid bij de Nationale Bank?

Bij het juridisch kantoor Deminor verslikten ze zich vorige week donderdag in hun koffie. In dit blad verklaarde vice-gouverneur van de Nationale Bank van België ( NBB), Luc Coene, namelijk dat de Nationale Bank “de facto niet op de beurs staat” en dat “de reserves eigendom zijn van de overheid”. Daardoor zakte het aandeel prompt onder de psychologische drempel van 3000 euro.

Erik Bomans, partner bij Deminor, kan er geen touw meer aan vastknopen. “Het is ontoelaatbaar dat gezaghebbende personen in dit dossier gratuite opmerkingen maken. Deze misleidende en tegenstrijdige informatie zorgt voor verwarring bij de aandeelhouders en wij overwegen dan ook om extra juridische stappen te nemen, desgevallend tegen de Nationale Bank.”

Het is overigens niet de eerste keer dat een uitlating van een hooggeplaatste persoon voor beroering zorgt bij de aandeelhouders van de Nationale Bank. Anderhalf jaar geleden verklaarde Jean-Paul Servais, kabinetschef van minister van Financiën Didier Reynders (MR), al aan het persagentschap Bloomberg dat de Belgische overheid van plan was om de minderheidsaandeelhouders uit te kopen. Hoewel hij deze informatie later weer ontkende, spurtte het aandeel prompt ruim twintig procent hoger. Kort nadien wakkerde Luc Coene, toen nog actief in de politiek als voorzitter van het directiecomité van de kanselarij van de eerste minister, het vuur nog verder aan door te verklaren dat hij op termijn geen andere mogelijkheid zag dan een nationalisering. Coene gaf toen aan De Tijd zelfs toe dat technici bezig waren deze werkhypothese te onderzoeken. Dat is nu echter niet meer het geval. “Het enige punt is dat we privé-aandeelhouders hebben, maar daar kunnen we, zoals in het verleden, probleemloos mee leven,” maakte de nummer twee van de Nationale Bank vorige week een bocht van 180 graden.

Coene gaat in tegen het officiële standpunt

Dat de Nationale Bank privé-aandeelhouders heeft, is een historische vergissing, maar toch leefden overheid en privé-aandeelhouders jarenlang vreedzaam naast elkaar. In 1988 kwam er echter een eind aan dit verstandshuwelijk. Onder budgettaire druk begon de Nationale Bank goud te verkopen en de meerwaarden daarvan werden, via een wijziging van de statuten, eenzijdig doorgesluisd naar de Belgische overheid, die de helft van de 400.000 aandelen controleert. Door deze ‘onteigening’ zagen de privé-aandeelhouders meer dan 6 miljard euro aan hun neus voorbijgaan. Om die diefstal een halt toe te roepen, stapten een paar onder hen naar Deminor, dat bijna twee jaar geleden zijn kruistocht tegen de Nationale Bank begon.

Een van de heikele punten in deze juridische strijd is de eigendom van de wisselreserves van de Nationale Bank die eind 2002 meer dan 14 miljard euro bedroegen. Die staan al jarenlang op de balans en lijken dan ook toe te behoren aan de Nationale Bank. In dat geval zouden, volgens de statuten, ook de privé-aandeelhouders recht hebben op een stukje uit deze vette ruif. De intrinsieke waarde zou daarmee ver boven de huidige beurskoers liggen.

Maar tijdens de algemene vergadering in maart 2002 stelde gouverneur Guy Quaden dat de Bank enkel maar eigenaar lijkt te zijn van de wisselreserves en dat die in feite eigendom zijn van de Belgische Staat. Minister van Financiën Reynders zorgde kort daarna voor een wettelijk kader door in de wet van 2 augustus een artikel binnen te sluizen waarin staat dat zowel het goud als de deviezen de officiële externe reserves van de Belgische Staat zijn en dat de Nationale Bank deze reserves beheert.

Waar beide personaliteiten geen rekening mee hadden gehouden, was het feit dat die reserves al jarenlang op de balans van de Nationale Bank stonden. Aangezien deze activa volgens hen finaal geen eigendom waren van de Nationale Bank, ontstond er dus een acuut probleem want in dat geval zou de Nationale Bank een negatief eigen vermogen hebben van bijna 9 miljard euro. Daardoor zou de Nationale Bank onmiddellijk een bijzondere algemene aandeelhoudersvergadering moeten organiseren om een kapitaalverhoging door te voeren of in vereffening gaan. Deminor wilde eens en voor altijd een duidelijke stellingname van de Bank inzake de vermogensrechten van de minderheidsaandeelhouders op de wisselreserves. Een procedure in kort geding werd ingeleid.

Maar tijdens de laatste dag van de pleidooien voor de rechtbank van koophandel in Brussel zorgde de Nationale Bank voor een verrassing. In een informatienota maakte de NBB bekend dat ze wel degelijk zelf eigenaar is van de reserves. “Hoewel ze vanuit juridisch oogpunt eigenaar is, kan ze er echter niet vrij over beschikken,” zorgde de Nationale Bank wel voor een kleine nuancering. Opnieuw koren op de molen voor Deminor. Dat de Nationale Bank niet zelfstandig kan beschikken over de reserves die op haar balans staan, werd namelijk nooit vermeld in het jaarverslag van de NBB.

Dat de reserves toebehoren aan de Nationale Bank is trouwens nog altijd het officiële standpunt. Woordvoerster Kristin Bosman verwijst daarvoor naar de web- site van de NBB. De recente uitlatingen van Luc Coene, die daar dus haaks op staan, zijn daardoor des te opvallender. Bovendien mag worden verondersteld dat hij weet waarover hij spreekt, want tijdens zijn dertigjarige beroepscarrière heeft hij ruim tien jaar voor deze instelling gewerkt. Alles lijkt er dus op te wijzen dat er binnen de muren van de Nationale Bank onenigheid bestaat over de te volgen strategie.

Niet gelaten voor Deminor, dat overweegt om een nieuwe procedure op te starten om daarmee een einde te maken aan de verspreiding van verwarrende en tegenstrijdige informatie. “We zullen daarmee wel nog even wachten tot de algemene vergadering van 29 maart. Wellicht dat ons dossier dan nog wat dikker wordt,” knipoogt Bomans.

Dirk Van Thuyne

Deminor wil een einde maken aan de koersmanipulatie van het aandeel Nationale Bank.